Τη δημιουργία Δημόσιας Αρχής Μεταφορών (ΔΑΜ) στη μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης, ως μετεξέλιξη του Συμβουλίου Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΣΑΣΘ) προωθεί η κυβέρνηση.
Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της Αρχής περιγράφονται στο 44 σελίδων πόρισμα της Επιτροπής η οποία συστάθηκε γι’ αυτό το σκοπό από το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και παρουσιάζονται κατ’ αποκλειστικότητα από την Voria.gr. Επί του πορίσματος θα γίνουν παρατηρήσεις από όλες τις πλευρές και τους φορείς οι οποίοι συμμετείχαν στην εκπόνησή του οι οποίες θα σταλούν στο υπουργείο Μεταφορών ως την προσεχή Δευτέρα 17 Οκτωβρίου.
Τις παρατηρήσεις θα τις επεξεργαστούν τα στελέχη του υπουργείου και εν συνεχεία θα στείλουν προς κάθε εμπλεκόμενο το τελικό πόρισμα. Μετά την ολοκλήρωση των επεξεργασιών η κυβέρνηση δια του αρμόδιου υπουργείου θα προχωρήσει σε όλες τις αναγκαίες νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη σύσταση της ΔΑΜ.
Ποιοι συμμετείχαν στην Επιτροπή
Η Επιτροπή κατέληξε στο πόρισμά της έπειτα από οκτώ συνεδριάσεις, αρχής γενομένης από τον περασμένο Μάρτιο έως και τα μέσα Σεπτεμβρίου. Σε αυτήν συμμετείχαν οι Βασίλειος Καλλιβώκας, προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών του ΥΠΟΜΕΔΙ και Τριαντάφυλλος Παπαντριανταφύλλου, προϊστάμενος Διεύθυνσης Συνδυασμένων Μεταφορών, ως πρόεδροι, καθώς και οι Γεώργιος Πατσιαβός, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Επιβατικών Μεταφορών του ΥΠΟΜΕΔΙ, Αθανάσιος Κουτσονίκας, προϊστάμενος Τμήματος Αστικών Μεταφορών του ΥΠΟΜΕΔΙ, Αγγελική Κανελλοπούλου, εκπρόσωπος του υπουργού Μεταφορών, Ασπασία Ιορδανίδου, εκπρόσωπος της υφυπουργού Μεταφορών, Ευαγγελία Σταυροπούλου, εκπρόσωπος της γενικής γραμματέως Μεταφορών, Όλγα Λουκανίδου, εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών, Ιωάννης Παλαιστής, πρόεδρος του ΣΑΣΘ, Ανδρέας Ζερβούλιας, εκπρόσωπος του ΟΑΣΘ και Γεώργιος Δημαρέλος, εκπρόσωπος του δήμου Θεσσαλονίκης. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δεν όρισε εκπρόσωπο και δε συμμετείχε στις εργασίες της Επιτροπής.
Με πρότυπο τη Μπολόνια
Για τη μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης, η Επιτροπή προέκρινε την υιοθέτηση ενός μοντέλου μεσαίου ή μικρού φορέα μεταφορών, κατάλληλου για τις μεσαίου ή μικρού μεγέθους πόλεις. Μια αποκεντρωμένη Αρχή ελαφριάς δομής (όσον αφορά τον αριθμό του προσωπικού), με ευελιξία στη στελέχωση προσωπικού, μικρό λειτουργικό κόστος, με αρμοδιότητες εκχωρημένες από την περιφερειακή ή την εθνική κυβέρνηση, με κύριες λειτουργίες την έγκριση και εποπτεία των υπηρεσιών μεταφορών. Ως παράδειγμα ελήφθη ο μητροπολιτικός φορέας SRM – Reti e Mobilità ο οποίος λειτουργεί στη Μπολόνια της Ιταλίας, σε μια περιοχή ευθύνης 140,7 km2 και πληθυσμό στην ευρύτερη περιοχή περίπου ενός εκατομμυρίου κατοίκων, όσο δηλαδή περίπου και ο νομός Θεσσαλονίκης. Αξιοποιήθηκε επίσης η εμπειρία του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας.
Τα όργανα διοίκησης της ΔΑΜ
Η Επιτροπή προτείνει η ΔΑΜ να έχει τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), με μοναδικό μέτοχο το ελληνικό δημόσιο και να λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρεία. Το διοικητικό συμβούλιο προτείνεται να είναι επταμελές, συμπεριλαμβανομένων του προέδρου και του διευθύνοντα συμβούλου. Δεδομένου ότι αυτή την περίοδο και για τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια συγκοινωνιακό έργο ασκείται ουσιαστικά μόνον από τον ΟΑΣΘ προκρίνεται η αρχική δομή της ΔΑΜ να είναι σχετικά μικρή και ευέλικτη και να συγκροτηθεί σε πλήρη μορφή μετά τη λειτουργία του μετρό και κατόπιν σχετικής απόφασης των υπουργών Μεταφορών και Οικονομικών. Στην πλήρη οργανωτική δομή της η ΔΑΜ θα απασχολεί 56 υπαλλήλους. Η πρόσληψη προσωπικού θα γίνεται με δημόσια προκήρυξη στην οποία καθορίζονται από την ίδια τη ΔΑΜ τα κριτήρια πρόσληψης. Η διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού καθώς και της μετέπειτα σύναψης της σχετικής σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου, ύστερα από αξιολόγηση δοκιμαστικής περιόδου δεκαοχτώ (18) μηνών, θα ελέγχεται από το Α.Σ.Ε.Π. Επίσης, θα υπάρξει δυνατότητα απόσπασης ή μετάταξης προσωπικού από άλλους φορείς του δημοσίου.
Η ΔΑΜ θα διαθέτει νομική υπηρεσία η οποία θα στελεχώνεται από τρεις δικηγόρους. Στο αρχικό της στάδιο η ΔΑΜ θα λειτουργεί με 21 υπαλλήλους. Ειδικότερα, όσον αφορά τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή έργου που έχουν συναφθεί μεταξύ του ΣΑΣΘ και εξωτερικών συνεργατών στο πλαίσιο ή μη ευρωπαϊκών έργων στα οποία συμμετέχει το ΣΑΣΘ και είναι σε ισχύ κατά τη σύσταση της νέας Αρχής Μεταφορών, άποψη της Επιτροπής είναι όπως αυτές παραμείνουν σε ισχύ με δυνατότητα παράτασης έως την πλήρη στελέχωση της ΔΑΜ ή την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών έργων.
Το κόστος λειτουργίας
Το συνολικό κόστος για τη συγκρότηση της ΔΑΜ και τη λειτουργία της στην πλήρη σύνθεσή της (ήτοι με 7μελές Δ.Σ. και 56 υπαλλήλους) προϋπολογίζεται, κατά προσέγγιση, στα 1,9 έως 2,1 εκατ. ευρώ ετησίως. Στην αρχική, συρρικνωμένη μορφή της το λειτουργικό κόστος εκτιμάται περίπου στο 1 εκατ. ευρώ.
Η χρηματοδότησή της θα γίνεται από το 2% επί του συνόλου των εσόδων από την παροχή συγκοινωνιακού έργου από τους παρόχους όλων των μέσων μεταφοράς (κόμιστρα, αντισταθμιστική καταβολή, κρατικές επιδοτήσεις). Επίσης από το 2% επί των εμπορικών συμφωνιών που συνάπτει κάθε πάροχος για την παραχώρηση διαφημιστικού χώρου (π.χ. στάσεις, τερματικούς σταθμούς, χώρος εντός ή εκτός των μέσων μεταφοράς). Έσοδα μπορούν να υπάρξουν και από άλλες πηγές όπως η εκμετάλλευση παγίων, η αξιοποίηση των δεδομένων της τηλεματικής, οι ευρωπαϊκοί πόροι κ.ο.κ.
Οι αρμοδιότητες της ΔΑΜ
Σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής η ΔΑΜ θα αποφασίζει για το σύνολο του συστήματος μεταφορών υφιστάμενο και μελλοντικό της μητροπολιτικής ενότητας Θεσσαλονίκης. Θα έχει λόγο για τα αστικά λεωφορεία, το μετρό, το Δυτικό Προαστιακό Σιδηρόδρομο, τα ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα των ΟΤΑ (Δημοτική Συγκοινωνία), τα ΤΑΞΙ, τους ποδηλατόδρομους.
Συγκεκριμένα, προτείνεται να διαθέτει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
Διαμόρφωση της πολιτικής επιβατικών μεταφορών και μετακινήσεων. Ειδικότερα, καταρτίζει στρατηγικό συγκοινωνιακό σχέδιο, εγκρίνει τα επιχειρησιακά σχέδια των συγκοινωνιακών φορέων, εισηγείται την τιμολογιακή πολιτική, εγκρίνει την δομή του κομίστρου και τις τεχνικές προδιαγραφές, συντονίζει τον τρόπο διάθεσης, ελέγχου και είσπραξης των κομίστρων, επενδύει σε υποδομές, εξοπλισμό, τροχαίο υλικό και εγκαταστάσεις, απαλλοτριώνει τους αναγκαίους χώρους, γνωμοδοτεί για τον καθορισμό των χρήσεων γης, εγκρίνει την παροχή υπηρεσιών δημοτικής συγκοινωνίας,
Σχεδίαση των δικτύων των επιβατικών μεταφορών. Ειδικότερα, σχεδιάζει τις υποδομές και καθορίζει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά, σχεδιάζει τα δίκτυα των μέσων μαζικής μεταφοράς και τα λειτουργικά τους χαρακτηριστικά, καθορίζει, τροποποιεί, επεκτείνει και καταργεί διαδρομές, δρομολόγια, αφετηρίες, στάσεις, τέρματα, καθορίζει τις λειτουργικές προδιαγραφές στάσεων, σταθμών μετεπιβίβασης και ολοκληρωμένων πολυτροπικών συγκοινωνιακών κέντρων, εισηγείται και καθορίζει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά των ειδικών λωρίδων λεωφορείων, αποφασίζει για την εγκατάσταση στάσεων, στεγάστρων, σταθμαρχείων, τερματικών σταθμών, εκδοτηρίων εισιτηρίων, χώρων αναμονής οδηγών και άλλων συναφών εγκαταστάσεων.
Ανάθεση και εποπτεία υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών. Ειδικότερα, δημοπρατεί, αναθέτει και επιβλέπει την παροχή υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών, συντάσσει τα οικεία τεύχη δημοπράτησης και συμβάσεων, ελέγχει την τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων των παρόχων και επιβάλλει τυχόν κυρώσεις (δείκτες ποιότητας και απόδοσης), κατανέμει το συγκοινωνιακό έργο στους παρόχους και τους συντονίζει.
Διαχείριση μετακινήσεων και κυκλοφορίας. Ειδικότερα, δημιουργεί, ενοποιεί, διασύνδεει τα κέντρα παρακολούθησης κυκλοφορίας, εισηγείται και αξιοποιεί μέτρα προτεραιότητας, λαμβάνει πρωτοβουλίες για την διαχείριση της κινητικότητας, μελετά και χρηματοδοτεί έργα, υπηρεσίες και δράσεις, γνωμοδοτεί σε θέματα σήμανσης και κυκλοφορίας σε συνεργασία με την τροχαία.
Διασφάλιση Ποιότητας και Ασφάλειας Επιβατικών Μεταφορών. Ειδικότερα, παρακολουθεί δείκτες και επίπεδο οδικής ασφάλειας, σχεδιάζει, μελετά και αναπτύσσει αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλους φορείς ευφυή συστήματα μεταφορών, διεξάγει έρευνα ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και ικανοποίησης χρηστών σε όλα τα διαθέσιμα μέσα μεταφοράς.
Πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του επιβατικού κοινού, μέσω της ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών.
Λοιπές λειτουργίες, οι οποίες καθορίζονται κατόπιν σχετικής απόφασης του υπουργού Μεταφορών. Αυτές μπορεί να είναι: η ανάθεση πρόσθετων αρμοδιοτήτων που αφορούν τις συγκοινωνίες, μεταφορές και μετακινήσεις, να επιβάλει, βεβαιώνει και εισπράττει τέλη, δικαιώματα, πρόστιμα, εισφορές υπέρ του φορέα, να καθορίζει πρότυπα τεύχη συμβάσεων ανάθεσης συγκοινωνιακού έργου κ.ο.κ.