Τη σοβαρότητα αλλά και τη σημασία της πρόληψης έρχεται να υπενθυμίσει η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), την ίδια στιγμή που μία νεότερη μελέτη σχετικά με τη θεραπευτική μέθοδο δίνει στους ασθενείς ελπιδοφόρα μηνύματα.
Η ΧΑΠ είναι μία νόσος των πνευμόνων που περιλαμβάνει τη χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα ή και τα δύο. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από απόφραξη της ροής αέρα που παρεμποδίζει τη φυσιολογική αναπνοή. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 384 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ΧΑΠ, η οποία εκτιμάται ότι θα αποτελέσει την 3η κυριότερη αιτία θανάτου έως το 2030. Η μακροχρόνια έκθεση σε ουσίες ερεθιστικές για τους πνεύμονες που προκαλούν βλάβη στους πνεύμονες και στους αεραγωγούς αποτελεί συνήθως την αιτία της ΧΑΠ.
Το κάπνισμα, το παθητικό κάπνισμα, η μόλυνση του αέρα, οι χημικές αναθυμιάσεις ή η σκόνη από το περιβάλλον ή τον χώρο εργασίας μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση ΧΑΠ. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από ΧΑΠ είναι τουλάχιστον 40 ετών όταν αρχίζουν τα συμπτώματα.
Πάνω από το 50% των ασθενών δεν γνωρίζει ότι νοσεί
Η ΧΑΠ αποφράζει τους βρόγχους (τους αεραγωγούς που αναπνέουμε) και καταστρέφει κυριολεκτικά τους ιστούς των πνευμόνων. Οι βλάβες αυτές από ένα σημείο και μετά είναι μη αναστρέψιμες.
Δυστυχώς μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης της νόσου τον χρόνο, κρίσεις που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο.
Το 2015, συνολικά 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τη ΧΑΠ σε παγκόσμιο επίπεδο, κάτι που συνιστά αύξηση 11,6% σε σύγκριση με το 1990.
Όσον αφορά τη χώρα μας, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς εννιά ενήλικες καπνιστές στους 100 πάσχουν από τη νόσο (8.4%), δηλαδή περίπου 60.0000 Έλληνες νοσούν. Το 56% (33600) αυτών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν. Μάλιστα, οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν να καπνίζουν. Οι άνδρες πάσχουν 2,5 φορές περισσότερο από τις γυναίκες 11,6% έναντι 4,8%.
Τα νέα θετικά δεδομένα στη διπλή βρογχοδιαστολή
Η βρογχοδιαστολή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη θεραπευτική αντιμετώπιση της ΧΑΠ. Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες οδηγίες GOLD του 2017 ανέδειξαν το ρόλο της διπλής βρογχοδιαστολής (LAMA/LABA) σε συμπτωματικούς ασθενείς με ΧΑΠ.
Κατά τη διαδικασία επιλογής βρογχοδιασταλτικής θεραπείας, η ιατρική κοινότητα βρίσκεται πλέον μπροστά σε αρκετές νέες και εξαιρετικά αποτελεσματικές επιλογές. Ένα βασικό μειονέκτημα ως τώρα στην αξιολόγηση των θεραπευτικών επιλογών στη Χ.Α.Π. ήταν η έλλειψη κλινικών μελετών απευθείας σύγκρισης θεραπειών της ίδιας κατηγορίας, με αποτέλεσμα οι ιατροί και οι ερευνητές προσπαθώντας να αναγνωρίσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαθέσιμων θεραπειών να καταφεύγουν σε έμμεσες συγκρίσεις.
Η πρώτη επιτυχημένη άμεση σύγκριση στην κατηγορία της διπλής βρογχοδιαστολής (LAMA/LABA) διενεργήθηκε μεταξύ του σταθερού συνδυασμού ουμεκλιδινίου/βιλαντερόλης και του τιοτροπίου/ολοδατερόλης. Στη μελέτη συγκρίθηκαν ευθέως οι δύο άπαξ ημερησίως χορηγούμενες θεραπείες και ο συνδυασμός ουμεκλιδίνιου/βιλαντερόλης απέδειξε ανωτερότητα στη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας από την έναρξη της μελέτης.
Εκτός από την ανωτερότητα στην αναπνευστική λειτουργία (βελτίωση κατά 40% σε σύγκριση με το τιοτρόπιο/ολοδατερόλη) ο συνδυασμός ουμεκλιδίνιου/βιλαντερόλης απέδειξε διπλάσια πιθανότητα να επιτευχθεί κλινικά σημαντική βελτίωση (>100ml) στην αναπνευστική λειτουργία του ασθενούς.
Όπως σημειώνει, μιλώντας στη Voria.gr, ο ειδικός πνευμονολόγος-φυματιολόγος και Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, Πάνος Μιχαηλόπουλος, η συσκευή με τον συνδυασμό ουμεκλιδίνιου/βιλαντερόλης είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα εδώ και περίπου ένα χρόνο, ενώ επιβεβαιώνει τα θετικά αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης.
«Γενικότερα, η θεραπευτική μέθοδος βελτιώνει, επιβραδύνει ή ανακόπτει την εξέλιξη της νόσου», εξηγεί ο κ. Μιχαηλόπουλος, ενώ προσθέτει ότι η νέα συσκευή ουμεκλιδίνιου/βιλαντερόλης είναι πιο απλή στη χρήση, καθώς δεν χρειάζεται συναρμολόγηση.
«Είναι γεγονός ότι εκτιμήθηκε η ευκολία στη χρήση της συσκευής, καθώς οι ασθενείς έδειξαν σημαντικά μεγαλύτερη προτίμηση για τη συσκευή του ουμεκλιδινίου/βιλαντερόλης», ανέφερε.
Παράλληλα, όπως τονίζει, ο νέος συνδυασμός (ουμεκλιδίνιο/βιλαντερόλη) έχει το ίδιο επίπεδο ασφαλείας σε σχέση με τον άλλο συνδυασμό (τιοτρόπιο/ολοδατερόλη).
«Η νόσος ΧΑΠ είναι μία νόσος η οποία υποδιαγιγνώσκεται, καθώς πολλά από τα συνήθη συμπτώματα, όπως η απόχρεμψη, η δυσκολία στην αναπνοή κ.α. αποδίδονται στον τσιγαρόβηχα», τονίζει και προσθέτει πως τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι η νόσος μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά.
Οι συστάσεις της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας αναφορικά με το κάπνισμα και τη ΧΑΠ
1. Ο καπνιστής που είναι πάνω από τα 35 με έστω και ένα από τα συμπτώματα βήχα, απόχρεμψη ή δύσπνοια, πρέπει να επισκεφθεί τον πνευμονολόγο και προφανώς να διακόψει το κάπνισμα.
2. Όλοι οι καπνιστές πρέπει να κάνουν ετήσια σπιρομέτρηση (ειδική εξέταση διαγνωστική της ΧΑΠ) σε πιστοποιημένα πνευμονολογικά ιατρεία και να καταφύγουν στα ιατρεία βοήθειας διακοπής καπνίσματος.
3. Οι πάσχοντες που δεν το γνωρίζουν, διατρέχουν κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρού εμφράγματος ή και εγκεφαλικού, συχνή επιπλοκή-συνοσηρότητα της ΧΑΠ.
4. Όλοι οι διαγνωσθέντες πρέπει να μπουν σε ειδικό πρόγραμμα θεραπείας και αποφυγής παραγόντων κινδύνου.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, η ΕΠΕ καλεί την πολιτεία να στελεχώσει τις υγειονομικές μονάδες με ειδικούς γιατρούς (πνευμονολόγους) ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η παγκόσμια επιδημία και επισημαίνει πως όλοι οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να συμβάλουν στην ανάπτυξη προγραμμάτων μείωσης της καπνιστικής συνήθειας, καθώς και μείωσης της ενδο-οικιακής (τζάκια, σόμπες) αλλά και εξω-οικιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης (αυτοκίνητα/βιομηχανικές εκπομπές). Τονίζει, τέλος, πως θα πρέπει να εφαρμοστεί με αυστηρότητα η απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους.