Skip to main content

Δημόσια τράπεζα βλαστοκυττάρων, στη Θεσσαλονίκη

Η λευχαιμία είναι κακοήθεια του αίματος η οποία όμως σήμερα μπορεί να θεραπευθεί.

Ομφαλοπλακουντιακά μοσχεύματα- Βλαστοκύτταρα

 

Η μεταμόσχευση αίματος από ομφάλιο λώρο και πλακούντα σε ασθενείς με λευχαιμία και άλλες αιματολογικές παθήσεις είναι μια νέα μέθοδος θεραπείας που εφαρμόζεται τα τελευταία 15 χρόνια, με πολύ καλά αποτελέσματα.


Η λευχαιμία είναι κακοήθεια του αίματος η οποία όμως σήμερα μπορεί να θεραπευθεί. Η μέθοδος θεραπείας με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι η μεταμόσχευση μυελού των οστών. Η μεταμόσχευση γίνεται ως εξής: παίρνουμε μυελό των οστών από υγιή δότη και τον δίνουμε στον ασθενή στον οποίο έχει χορηγηθεί προηγουμένως πολύ ισχυρή χημειοθεραπεία με σκοπό να καταστρέψει τα λευχαιμικά κύτταρα τα οποία ζουν και πολλαπλασιάζονται στο μυελό των οστών του.

 

Η χημειοθεραπεία δυστυχώς δεν καταστρέφει μόνο τα λευχαιμικά κύτταρα αλλά και τα φυσιολογικά κύτταρα του μυελού τα οποία παράγουν όλα τα κύτταρα του αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια). Επομένως είναι απαραίτητη η χορήγηση νέου μυελού για την αντικατάσταση αυτού που έχει καταστραφεί.

 

 Σήμερα γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται για απλή αντικατάσταση: Ο «ξένος» προς τον ασθενή μυελός των οστών που χορηγείται έχει θεραπευτικές ιδιότητες, αφού δρα εναντίον και των λευχαιμικών κυττάρων που έχουν τυχόν επιβιώσει.

Κύτταρα που έχουν τις ίδιες ιδιότητες με αυτά που υπάρχουν στο μυελό των οστών του ενήλικα, και μάλιστα με περισσότερες δυνατότητες, υπάρχουν στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του μυελού των οστών. Τα κύτταρα αυτά, που ονομάζονται και βλαστοκύτταρα, κυκλοφορούν στο αίμα του εμβρύου. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το έμβρυο οξυγονώνει το αίμα του μέσω του αίματος της μητέρας, στον πλακούντα. Η κυκλοφορία του αίματος του εμβρύου προς τον πλακούντα γίνεται μέσω του ομφαλίου λώρου. Έτσι στο εσωτερικό του πλακούντα κυκλοφορεί αίμα του εμβρύου σε όλη τη διάρκεια της κύησης.


Αμέσως μετά τον τοκετό το νεογνό είναι ικανό πλέον να αναπνεύσει από μόνο του, οπότε και αποκόπτεται από τον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα. Μέσα όμως στον πλακούντα συνεχίζει να παραμένει μία μικρή ποσότητα αίματος του νεογνού.
Μέχρι πρόσφατα το αίμα αυτό μαζί με τον πλακούντα το πετούσαμε μια και δεν γνωρίζαμε τη χρησιμότητά του. Τώρα όμως γνωρίζουμε ότι το λίγο έστω αυτό αίμα που παραμένει στον πλακούντα είναι υπερπολύτιμο και μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές και ιδιαίτερα ζωές παιδιών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μόσχευμα σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες που πάσχουν από λευχαιμία και άλλες κακοήθεις ή γενετικές αιματολογικές ασθένειες.

 

Η χρησιμότητα των βλαστοκυττάρων

Όταν ένας ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών και δεν υπάρχει δότης που να ταιριάζει, ούτως ώστε να του χορηγήσει  μυελό, γίνεται έρευνα στις Δημόσιες Τράπεζες αίματος από πλακούντα. Σε μικρό χρονικό διάστημα μπορούμε να ξέρουμε εάν υπάρχει συμβατό με τον ασθενή μόσχευμα. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι σε πολύ σοβαρές παθήσεις όπως είναι η λευχαιμία, αλλά και σε άλλες επίσης σοβαρές, όπως η Μεσογειακή αναιμία και άλλα κληρονομικά νοσήματα, η μεταμόσχευση που γίνεται είναι αλλογενής: τα βλαστοκύτταρα δηλαδή θα πρέπει να προέρχονται από άλλο άνθρωπο και όχι από τον ίδιο τον ασθενή. Επομένως θα πρέπει η αναζήτηση να γίνει σε Δημόσια Εθελοντική Τράπεζα.

 

Διεθνώς υπάρχουν δύο ειδών Τράπεζες, οι εθελοντικές και οι ιδιωτικές. Στις εθελοντικές ή δημόσιες τράπεζες, οι οποίες είναι κατά κανόνα υπό την αιγίδα του κράτους, οι μητέρες δωρίζουν το μόσχευμα το οποίο είναι διαθέσιμο για κάθε ασθενή που θα το χρειασθεί εφ’ όσον είναι συμβατό. Στις ιδιωτικές τράπεζες οι γονείς πληρώνουν ώστε το μόσχευμα να φυλάσσεται αποκλειστικά και μόνο για το ίδιο το παιδί ή για κάποιο από τα αδέλφια του εάν ποτέ χρειασθεί στο μέλλον. Τα μοσχεύματα των ιδιωτικών τραπεζών δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το κοινωνικό σύνολο. 

 

Οι δημόσιες τράπεζες είναι συνδεδεμένες σε δίκτυο για την εύκολη πρόσβαση των μεταμοσχευτικών κέντρων που ψάχνουν να βρουν συμβατό μόσχευμα για τους ασθενείς τους. Σήμερα υπάρχουν παγκοσμίως περίπου 400.000 αποθηκευμένα μοσχεύματα στις δημόσιες τράπεζες και έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 10.000 μεταμοσχεύσεις από τις οποίες οι μισές σε παιδιά


Οι δημόσιες τράπεζες στην Ελλάδα

Σε μελέτη που έγινε στο Πολυτεχνείο του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης υπό την αιγίδα της Αιματολογικής Εταιρείας Ελλάδος, αποδείχθηκε ότι εάν οι δημόσιες τράπεζες συγκεντρώσουν 10.000 μοσχεύματα τότε θα μπορούν να βρουν συμβατό μόσχευμα σχεδόν όλοι οι Έλληνες ασθενείς που χρειάζεται να κάνουν μεταμόσχευση. Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 100.000 γεννήσεις τον χρόνο καταλαβαίνουμε ότι ο στόχος αυτός δεν είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί.


Στο νοσοκομείο Γ.Παπανικολάου, με τη ευθύνη της Αιματολογικής Κλινικής και Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών δημιουργήθηκε η πρώτη δημόσια τράπεζα βλαστοκυττάρων στην Θεσσαλονίκη σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Netcord, του παγκόσμιου δικτύου τραπεζών. Η δημόσια τράπεζα θα συμμετέχει στο παγκόσμιο δίκτυο ανεύρεσης ομφαλοπλακουντιακών μοσχευμάτων για τους ασθενείς που πάσχουν από κακοήθη κυρίως νοσήματα. Πρόκειται για μια πολύτιμη προσφορά που δεν επιβαρύνει μητέρα και νεογνό, ενός υλικού που διαφορετικά δεν θα χρησίμευε πουθενά. Δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας μεγάλων Δημοσίων Τραπεζών βλαστοκυττάρων αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να βρεθεί συμβατό μόσχευμα για τους ασθενείς που το χρειάζονται.

 

Η κατάθεση των βλαστοκυττάρων στην Δημόσια Τράπεζα, όπως και όλες οι άλλες διαδικασίες είναι εντελώς δωρεάν και δεν επιβαρύνουν καθόλου την οικογένεια του παιδιού που γεννήθηκε.

 
Μελλοντικές χρήσεις

Η έρευνα στο χώρο της Αιματολογίας είναι συνεχής και τα αποτελέσματα εντυπωσιακά. Για τα ομφαλοπλακουντιακά μοσχεύματα υπάρχουν δύο στόχοι. Ο πρώτος είναι να πολλαπλασιάσουμε τα κύτταρα του μοσχεύματος στο εργαστήριο ούτως ώστε να αυξηθεί το μόσχευμα, γιατί λόγω της μικρής ποσότητας που έχουμε συνήθως δεν επαρκούν για ενήλικες και χρησιμοποιούνται κυρίως σε παιδιά. Ο δεύτερος είναι να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε κύτταρα άλλων ιστών όπως είναι ο νευρικός ιστός, το ήπαρ, το μυοκάρδιο κλπ ώστε να μπορέσουμε να διορθώσουμε αντίστοιχες βλάβες.

 

Ελπίζουμε να ευοδωθούν οι προσπάθειες ώστε να βοηθηθούν ακόμη περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την υγεία τους.

 

Δαμιανός Σωτηρόπουλος
Αν.Διευθυντής
Αιματολογική κλινική-ΜΜΜΟ
Γ.Ν. Γ.Παπανικολάου


Αποστολία Παπαλεξανδρή
Αιματολόγος
Αιματολογική κλινική-ΜΜΜΟ
Γ.Ν. Γ.Παπανικολάου


Τηλέφωνο επικοινωνίας:
2313307419 (9-2μ.μ.,Δευτέρα-Παρασκευή)