του Ιάσονα Χαλκίδη
Πριν 20 μέρες περίπου, στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου, έλαβε χώρα μια διήμερη και διμερής συνάντηση στην πόλη της Καβάλας ανάμεσα στους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, τον Αλέξη Τσίπρα και τον Μπόικο Μπορίσοφ, με αφορμή τη υπογραφή της συμφωνίας για τη δημιουργία σιδηροδρομικής γραμμής που θα ενώνει τη Θεσσαλονίκη και το Ρούσε (με τη γραμμή να περνάει διαμέσου των πόλεων της Καβάλας, της Αλεξανδρούπολης, της Βάρνας και του Μπουργκάς). Η συνάντηση αυτή αποτέλεσε κομμάτι μιας συνεχούς σειράς συναντήσεων του έλληνα Πρωθυπουργού με ξένους ομολόγους του στη χώρα μας, όπως αυτές με τους επικεφαλής των κρατών του Ισραήλ, της Σερβίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, με στόχο την μεγαλύτερη ενίσχυση των σχέσεων της Ελλάδας με τα προαναφερόμενα κράτη, αλλά και τη σύναψη πολυδιάστατων συνεργασιών με αυτά σε διαφόρους τομείς. Προφανώς όπως καταλαβαίνουμε, η πρόσφατη συνάντηση του Πρωθυπουργού με το Βούλγαρο ομόλογό του, δεν αποτελεί απλά μια ζωτικής σημασίας συνάντηση για την περαιτέρω διεύρυνση της συνεργασίας των δύο χωρών στα πλαίσια των μεταφορών, με προφανή πολλαπλά οικονομικά και ενεργειακά οφέλη, αλλά αποτελεί και μια συνάντηση που επίσημα καθιέρωσε την ελληνό-βουλγαρική συνεργασία ως κορωνίδα και πρότυπο για την πρόοδο των Βαλκανίων, της ευρύτερης Περιοχής της Μαύρης Θάλασσας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα πολυσήμαντο γεωγραφικό σταυροδρόμι
Όπως ειπώθηκε και στις δηλώσεις και των δύο ηγετών, η εν λόγω συνάντηση και η συμφωνία που υπογράφθηκε, αποτελεί και με τη βούλα, την εδραίωση του δίπτυχου Ελλάδας-Βουλγαρίας ως ένα γεωγραφικό σταυροδρόμι με πολυδιάστατα οφέλη από άποψη οικονομίας, ενέργειας και μεταφορών, αλλά πάνω από όλα συνεργασίας ανάμεσα σε κράτη που ανήκουν στην ΕΕ και στις ευρύτερες περιοχές των Βαλκανίων, του Εύξεινου Πόντου, ακόμα και της Εγγύς Ανατολής. Αρχικά, η δημιουργία της προαναφερθείσας σιδηροδρομικής γραμμής, κηρύσσει έμμεσα την ένωση τριών σημαντικών γεωγραφικών υδάτινων περιοχών, της Μεσογείου, του Εύξεινου Πόντου και του Δούναβη και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η εν λόγω γραμμή, ανοίγει μια νέα δίοδο εντός του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη, καθώς αποτελεί μια δίοδο η οποία θα διευκολύνει μακράν την οικονομική και εμπορική δραστηριότητα των δύο χωρών, αλλά και των υπολοίπων χωρών της Βαλκανικής χερσονήσου, της Τουρκίας και όχι μόνο (παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας στην Κέρκυρα για την ενεργειακή σύνδεση των δύο χωρών). Με αφορμή επίσης την επισημοποίηση της κατασκευής αυτής και την συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της, ορίστηκε η διεξαγωγή τετραμερούς συνάντησης στη Βάρνα ανάμεσα στους πολιτικούς ηγέτες των δύο προαναφερθεισών χωρών, της Σερβίας και της Ρουμανίας, με σκοπό την ένταξη και των τελευταίων δύο χωρών στο ίδιο σχέδιο και την εφαρμογή μιας κοινής στρατηγικής με στόχο την πολύπλευρη εκμετάλλευση του «βαλκανικού» Δούναβη και την γεωπολιτική και οικονομική ανάπτυξη και προώθηση των Βαλκανίων. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η συνάντηση αυτή θα συμπληρώσει τα όσα ειπώθηκαν στα πλαίσια της 36ης συνάντησης και του εορτασμού των 25 χρόνων ύπαρξης του Οργανισμού της Οικονομικής Συνεργασίας της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Economic Cooperation) που έλαβε χώρα στην Κων/πόλη τον Ιούλιο, όπου κυρίαρχη θέση κατέχουν τα θέματα των μεταφορών, της ενέργειας και της σύνδεσης των κρατών μερών της Συνεργασίας (μέσα στα οποία βρίσκονται και τα τέσσερα προαναφερθείσα κράτη), αλλά και η εκπόνηση έργων όπως ο «Παρευξείνιος Περιφερειακός Δρόμος» και οι λεγόμενοι «Αυτοκινητόδρομοι της Θάλασσας».
Πέραν των όσων επετεύχθησαν στα ευρεία πλαίσια της οικονομίας μέσω της αναζωογονημένης βούλγαρο-ελληνικής συνεργασίας, καίριας σημασίας είναι και τα στρατηγικά και διπλωματικά οφέλη που προέκυψαν από αυτήν.
Η Στρατηγική/Διπλωματική σημασία
Η αναζωογόνηση της συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία μέσω της συμφωνίας της Καβάλας, κηρύσσει άμεσα και το σχηματισμό ενός ζωτικής σημασίας για τα Βαλκάνια διπόλου συνεργασίας, καθώς τα Βαλκάνια, εξαιρουμένων των τεσσάρων κρατών των Δυτικών Βαλκανίων (της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και του Μαυροβουνίου), βρίσκονται σε μια συνεχή διπλωματική ένταση, με τις σχέσεις χωρών όπως της Αλβανίας, της ΠΓΔΜ και της Σερβίας να δοκιμάζονται συνεχώς. Έτσι έμπρακτα η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν λάβει τον ρόλο του καταλύτη στις σχέσεις των χωρών της Βαλκανικής μεταξύ τους {(πχ συνάντηση Τσίπρα-Βούτσιτς (Σερβία) και Μπορίσοβ-Ζάεβ (ΠΓΔΜ)} αλλά και του μπροστάρη όσον αφορά της προώθηση των χωρών των Βαλκανίων ως σημαντικών εταίρων διπλωματικώς και της ίδιας της χερσονήσου ως ενός σημαντικού στρατηγικά σημείου. Γεγονός αποτελούν πλέον στα διπλωματικά πλαίσια ο καίριος ρόλος που θα παίξει η βούλγαρο-ελληνική συνεργασία στα θέματα της ασφάλειας και του μεταναστευτικού, η επικείμενη συνάντηση μεταξύ Τσίπρα, Μπρίσοβ και Γιουνκέρ με στόχο την προώθηση και την ανάπτυξη των Βαλκανίων, και το έργο της Βουλγαρίας και της Ελλάδας ως σύνδεσμοι επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία.
Επομένως από τα παραπάνω και με αφορμή την Συμφωνία της Καβάλας, καταλαβαίνουμε πως τα δύο κράτη, Ελλάδα και Βουλγαρία κάνουν αποτελεσματικά βήματα για την ανάπτυξη της χερσονήσου του Αίμου οικονομικά ενεργειακά και εμπορικά, την εγκαθίδρυση της ως ενός καίριας σημασίας στρατηγικό σταυροδρόμι και προσπαθούν να την οδηγήσουν σε ένα δρόμο ευημερίας απαλλαγμένο από τις διχόνοιες και τις διαφωνίες του παρελθόντος και που οδηγεί μονάχα προς το μέλλον.
* Ο Ιάσων Χαλκίδης είναι τελειόφητος στο τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας