Ένα δύσκολο στοίχημα, να αποκτήσει η χώρα δασικούς χάρτες, δείχνει να έχει βάλει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος δηλώνει κατηγορηματικά ότι η διαδικασία ανάρτησης θα συνεχιστεί: «Δεν έχουμε καμιά εξάρτηση και καμιά σκοπιμότητα πίσω από την καρέκλα μας. Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε».
Μιλώντας στη Ναυτεμπορική για τους δασικούς χάρτες, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος στέλνει μηνύματα προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, ενώ ειδικά για τους δήμους σημειώνει: «Μάλλον υποτίμησαν το εργαλείο που είχαν στα χέρια τους…». Ο κ. Φάμελλος στη συνέντευξή του μιλά επίσης για τη διαχείριση των αποβλήτων, για την επένδυση στο Ελληνικό, για το νέο νόμο για την ανακύκλωση, καθώς και για το τι είναι αναγκαίο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Αναλυτικά η συνέντευξη
Οι δασικοί χάρτες έχουν λάθη. Αρκετοί φορείς ζητούν αναστολή της ανάρτησης προκειμένου διορθωθούν. Εσείς όμως επιμένετε...
«Οι δασικοί χάρτες είναι περιβαλλοντική και αναπτυξιακή μας υποχρέωση. Χωρίς αυτούς δεν γίνεται Κτηματολόγιο, οργάνωση χρήσεων γης, δεν δημιουργείται οικονομία, δεν προστατεύεται το περιβάλλον. Επίσης, η ανάρτηση των συγκεκριμένων δασικών χαρτών, περίπου για το ένα τρίτο της χώρας, είναι υποχρέωση βάσει μνημονίου. Να θυμίσω ακόμη ότι ο πρώτος νόμος για τους δασικούς χάρτες είναι του 1976. Έχουν περάσει 40 χρόνια... Οι δασικοί χάρτες δεν συνιστούν το πρόβλημα, είναι λύση. Ωστόσο, γεννούν πολλά προβλήματα για τα οποία προφανώς δεν ευθύνεται η σημερινή κυβέρνηση, η οποία όμως έχει αναλάβει να τα λύσει. Άμεσα, θα κατατεθούν στη Βουλή οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις».
Το θέμα δείχνει να ξεπερνά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες. Νόμος π.χ. για να δηλώσουν οι ΟΤΑ τις οικιστικές πυκνώσεις υπάρχει, οι δήμοι όμως δεν ανταποκρίθηκαν...
«Οι παρεμβάσεις αφορούν τα πρόδηλα σφάλματα ώστε ο πολίτης να μην χρειάζεται να μπει στη διαδικασία αντιρρήσεων γι’ αυτά, ενώ επιλύουν ζητήματα αναφορικά με την αγροτική γη και τις αναδασώσεις. Πρόθεσή μας είναι να κάνουμε ό,τι χρειάζεται σε επίπεδο παρεμβάσεων, ακόμα και να διευκολύνουμε οικονομικά τους αγρότες στο να αποκτήσουν τη γη που χρησιμοποιούν, βάσει του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, αλλά δεν προτίθεμαι να συμβάλω σε μια νέα καθυστέρηση ή και στην αναστολή κύρωσης των δασικών χαρτών. 40 είναι αρκετά... Παράλληλα προσπαθούμε να παρακινήσουμε τους ΟΤΑ να αποστείλουν τα σχέδια των οικισμών και τις οικιστικές πυκνώσεις. Έπρεπε να πράξουν μέχρι το τέλος 2016».
Επικαλούνται έλλειψη πόρων.
«Δεν έχω εισπράξει τέτοια αδυναμία. Το 40% των ΟΤΑ και όχι μόνο πλούσιοι δήμοι έχουν στείλει τα στοιχεία στο Κτηματολόγιο».
Τότε γιατί κατά τη γνώμη σας δεν εφάρμοσαν τη νομοθεσία;
«Μάλλον, υποτίμησαν το εργαλείο που είχαν στα χέρια τους και την τομή που επιδιώκουμε. Ο υφιστάμενος νόμος (ν4389/2016) τους έδωσε τη δυνατότητα να υπερασπιστούν και να οργανώσουν τις περιοχές κατοικίας και των οικιστικών πυκνώσεων. Εμείς πιέζουμε να εκτελέσουν αυτή τη δυνατότητα και μπορούν ακόμη και τώρα να καταθέσουν στοιχεία στην ΕΚΧΑ (Εθνικό Κτηματολόγιο Χαρτογράφηση)».
Δεν είναι ανεδαφικά αυτά που ζητάτε; Γίνεται μια πυρκαγιά και τα δασαρχεία επειδή δεν αντεπεξέρχονται στον όγκο δουλειάς καταχωρούν όλη τη γη ως αναδασωτέα. Τώρα πώς θα αντεπεξέλθουν;
«Σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας της χώρας πρέπει επιτέλους να κάνουμε ό,τι δεν κάναμε 40 χρόνια και ταυτόχρονα να προχωρήσουμε μπροστά. Δεν έχουμε καμιά εξάρτηση και καμιά σκοπιμότητα πίσω από την καρέκλα μας. Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε. Θα πρέπει πράγματι οι δασικές υπηρεσίες να προσδιορίσουν τις μη δασικές χρήσεις εντός των αναδασωτέων και να κάνουν όλες τις αναγκαίες διορθώσεις στους χάρτες».
Οι δασικές υπηρεσίες επικαλούνται όγκο δουλειάς...
«Δεν υπάρχει εκτίμηση από τις επιτελικές υπηρεσίες, τη διεύθυνση δασών του υπουργείου, ότι δεν μπορεί να γίνει αυτό που ζητάμε».
Γιατί κατά τη γνώμη σας δεν έγινε τόσο καιρό;
«Δεν υπήρξε καμιά κατεύθυνση κεντρικά και πολιτική βούληση και καμιά εγρήγορση από τη δημόσια διοίκηση».
Ακόμα και για το 1,1% των χαρτών που έχουν αναρτηθεί (2010-2013) εκκρεμεί η εξέταση 4.500 αντιρρήσεων. Υποθέτω ότι θα έχουμε δεκάδες χιλιάδες μετά τις πρόσφατες αναρτήσεις…
«Η εξέταση των αντιρρήσεων θα γίνει κανονικά, οι επιτροπές θα στελεχωθούν και σύντομα θα υπάρξουν οι αποφάσεις για τις αμοιβές των δικηγόρων. Το πλαίσιο υπάρχει και θα τεθεί εγκαίρως σε εφαρμογή».
Με το υπόλοιπο της χώρας τι θα γίνει;
«Οι δασικές υπηρεσίες και η ΕΚΧΑ προγραμματίζουν την εκπόνηση ή την ολοκλήρωση των υπολειπόμενων δ.χ.».
Στα υπόλοιπα θέματα του υπουργείου. Πόσο χρόνος μεσολαβεί από τη στιγμή που έρχεται στο γραφείο σας κάποια περιβαλλοντική μελέτη μέχρι να την υπογράψετε;
«Προσπαθώ και ανταποκρίνομαι αμέσως, συνήθως δεν μένει πάνω από μια μέρα στο γραφείο μου και αυτό συνειδητά. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα ροής αδειοδοτήσεων. Τελευταία έχουν γίνει σημαντικές περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, μεταξύ άλλων, για τους οδικούς άξονες και τους υδρογονάνθρακες».
Δεν θα έπρεπε π.χ. μια επένδυση όπως το Ελληνικό να «τρέχει»;
«Δεν έχω την αίσθηση ότι δεν προχωράει γρήγορα το Ελληνικό. Είναι μια πολύ μεγάλη σύμβαση και υπάρχουν διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν. Είμαστε απόλυτα δίπλα στο έργο για να επιλύουμε ό,τι χρειάζεται, όπως κάνουμε και για όλες τις επενδύσεις. Η λογική μας είναι ότι πρέπει το δημόσιο να υποστηρίζει τη λειτουργία του κοινωνικού και του ιδιωτικού τομέα. Πρέπει να είμαστε σταθεροί σε αυτή την αρχή και παράλληλα αποτελεσματικοί στον περιβαλλοντικό έλεγχο».
Πιστεύετε αυτή την επένδυση;
«Υποστηρίζω την υλοποίησή της, όχι απλά την πιστεύω».
Ανησυχείτε για καθυστερήσεις στα έργα διαχείρισης απορριμμάτων;
«Όταν ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση, η Ελλάδα ήταν πολύ πίσω στα θέματα διαχείρισης αποβλήτων και μακριά από κάθε έννοια ευρωπαϊκού πλαισίου. Σήμερα η χώρα διαθέτει τα αναγκαία εργαλεία σχεδιασμού, τα περιφερειακά σχέδια, τα οποία είναι εγκεκριμένα περιβαλλοντικά έτσι ώστε να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ. Στα επόμενα δύο χρόνια πρέπει να αλλάξει το σύστημα διαχείρισης στους ΟΤΑ, να αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση στην πηγή των ρευμάτων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένου και του οργανικού, γιατί αλλιώς θα επιβαρυνθεί η κοινωνία μας και οι πολίτες με μεγάλα πρόστιμα. Ταυτόχρονα για το υπόλοιπο τμήμα, περίπου το 50% των απορριμμάτων, σε όλες τις περιφέρειες πρέπει να ξεκινήσουν χωροθετήσεις και έργα. Είναι πολύ πιο ώριμα τα πράγματα από ό,τι ήταν με τον προηγούμενο σχεδιασμό».
Καλός ο σχεδιασμός, αλλά είπατε τη μαγική λέξη: «χωροθετήσεις». Στην Αττική π.χ. δεν υπάρχουν καθυστερήσεις στις χωροθετήσεις, οι οποίες συνήθως φέρνουν κοινωνική αναστάτωση;
«Όπως όλες οι Περιφέρειες, έτσι και η Αττική τώρα καταλήγει σε προτάσεις χωροθέτησης. Ήδη στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ έχουν υποβληθεί προτάσεις χρηματοδότησης για έργα που αφορούν τη Βορειοανατολική Αττική, το Σχιστό και την Ύδρα. Δεν υπάρχει καμιά καθυστέρηση στην Αττική».
Όλα δημόσια έργα; Θα υπάρξουν ΣΔΙΤ;
«Υπάρχουν μονάδες που κατασκευάζονται με ΣΔΙΤ. Οι Σέρρες, η Ήπειρος, η Δυτική Μακεδονία. Από κει και μετά νομίζω θα πρέπει να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες δημόσιας χρηματοδότησης».
Η αγορά ανησυχεί πως όσο καθυστερεί η αξιολόγηση τόσα περισσότερα προβλήματα σωρεύονται;
«Δεν είμαι σίγουρος ότι το λέει αυτό η αγορά. Έχω την αίσθηση ότι πολλές φορές δημιουργείται κλίμα αγωνίας, σχεδόν ασφυξίας, με πολιτικά εργαλεία. Αν κάποιος δει τα αποτελέσματα του 2016 σε δύσκολες συνθήκες, π.χ. τον δείκτη κεφαλαιακών επενδύσεων, των εξαγωγών, του τουρισμού, θα διαπιστώσει ότι αυτή η κοινωνία έχει δυνατότητες. Θεωρώ ότι η οικονομία μας βρίσκεται ήδη σε θετικό δείκτη παραγωγής. Το ερώτημα είναι αν αυτό επαρκεί για να καλύψουμε τις δημοσιονομικές ανάγκες και τις ανάγκες της εργασίας. Εκεί που πάσχουμε είναι η εργασία. Για να έχουμε εκτίναξη της εργασίας και του πραγματικού προϊόντος, όχι του χρηματιστηριακού ή του εικονικού τραπεζικού, χρειάζεται να ενισχυθεί η ρευστότητα στις επενδύσεις και να βρούμε πόρους για επιπλέον επενδύσεις. Χρειαζόμαστε ένα “μπουμ” στην παραγωγική διαδικασία. Μια έκρηξη. Γι’ αυτό επιδιώκουμε την ποσοτική χαλάρωση και τη ρύθμιση του χρέους».
Τι κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος γι’ αυτή την έκρηξη;
«Επιταχύνουμε τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου στους τομείς που δημιουργούν εργασία και ανάπτυξη. Τέτοιοι τομείς είναι π.χ. οι δασικοί χάρτες και η ανακύκλωση και ιδιαίτερα ο τομέας της κυκλικής οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα επιταχύνουμε τις διαδικασίες αδειοδότησης και υποστήριξης των επενδύσεων. Ως υπουργείο Περιβάλλοντος χρειάζεται επίσης να ενισχύουμε την περιβαλλοντική ταυτότητα της χώρας, διότι υπάρχουν δυνατότητες αναπτυξιακές οι οποίες δεν έχουν γίνει αντιληπτές. Παράδειγμα, οι φορείς προστασίας της φύσης, οι οποίοι δύναται να δημιουργήσουν τοπική ανάπτυξη, εργασία και εισόδημα στην περιφέρεια της χώρας».
Πού βρίσκεται ο νέος νόμος για την ανακύκλωση; Ο προκάτοχός σας είχε δημοσιοποιήσει έναν νόμο.
«Υπήρχε πράγματι από την πλευρά του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης στα μέσα Νοεμβρίου μια πρόταση νομοσχεδίου».
Τo οποίο ξεσήκωσε σφοδρές αντιδράσεις από τα συστήματα ανακύκλωσης...
«Αυτό που με ενδιαφέρει στον νόμο είναι να ξεσηκώσει την ανακύκλωση... Με την ανάληψη των καθηκόντων μου ζήτησα από τους φορείς της ανακύκλωσης, της παραγωγής, της τοπικής αυτοδιοίκησης και τον ΕΟΑΝ να συζητήσουν ξανά για να αρθεί οποιαδήποτε αμφιβολία και παρεξήγηση. Υπάρχει ένα νέο σχέδιο νόμου. Ο στόχος δεν είναι απλά να κάνουμε τον παλιό νόμο να δουλέψει, αλλά να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα. Να αυξήσουμε τους διαθέσιμους πόρους μειώνοντας την εισφοροδιαφυγή, να αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ κοινωνίας και συστημάτων και όλα αυτά με τελικό στόχο τον διπλασιασμό της ανακύκλωσης μέχρι το 2020».