του Νίκου Φωτίου
Η πρόσφατη συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη ήταν αναμφιβήτητα μεγάλη, παρά τις χαώδεις διαφορές στις διάφορες μετρήσεις, και χωρίς μείζονα επεισόδια. Επιπλέον, θεωρώ ότι βρήκε τις πολιτικές δυνάμεις απαράσκευες και αμήχανες, ενώ γνώριζαν καλά τους χρόνους και τους ρυθμούς των εξελίξεων.
Συγχρόνως, η παρουσία και συμμετοχή της ηγεσίας της βορειοελλαδίτικης Εκκλησίας κόντρα στη «γραμμή» του Αρχιεπισκόπου για αποχή από συλλαλητήρια κατέδειξε και τη δική της αντιφατικότητα και αδυναμία για ενιαία έκφραση αλλά και τη ροπή για την ανάληψη πρωταγωνιστικού «εθνικού ρόλου».
Ο κόσμος που συμμετείχε εξέφρασε δικαιωματικά τα συναισθήματά του, όπως τα ένοιωθε. Οι φαιδρές ή ακραίες παρουσίες υπήρξαν αλλά ήταν μειοψηφικές.
Ο λόγος των επί της εξέδρας ομιλητών, που έθετε και το πολιτικό πλαίσιο, ανερμάτιστος, δημαγωγικός, επικίνδυνος και άκρως καταγγελτικός και απαξιωτικός απέναντι στο υφιστάμενο πολιτικό προσωπικό/σύστημα, σχεδόν στο σύνολό του. Ιδίως, ο λαϊκιστικός, εθνικιστικός λόγος τού -έχοντος και πολιτικές βλέψεις- στρατηγού σε πολλά σημεία δεν διέφερε αισθητά από αυτόν των Χρυσαυγιτών, ενώ εξύβρισε ως «γυφτοσκοπιανούς» αυτούς με τους οποίους θα διαπραγματευτούμε την καλή γειτονία.
Ασφαλώς, στο πλαίσιο άσκησης της εξωτερικής πολιτικής μιας δημοκρατικής χώρας σε σημαντικά ζητήματα απαιτείται να λαμβάνεται υπόψη και το συναίσθημα του κόσμου (εδώ, μιας μερίδας που το εξέφρασε δυναμικά) αλλά η διαχείριση των θεμάτων, στο σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, είναι πολιτική (κυβέρνηση, αντιπολίτευση, σύνθεση απόψεων, διεθνές περιβάλλον, συμμαχίες, διαπραγματευτική ισχύς/τακτική κ.ά.).
Αναρωτιέμαι, λοιπόν: Αν υποτεθεί ότι η ειλικρινής βούληση του συνόλου σχεδόν του πολιτικού συστήματος, που εκπροσωπεί τη χώρα, είναι να λυθεί το πρόβλημα με τη γειτονική ΠΓΔΜ, τι συνεισέφερε η μεγάλη συγκέντρωση και οι ομιλητές της στην κατεύθυνση μιας λύσης; Με ποια από τα σημερινά συνθήματα των συγκεντρωμένων ή με ποιες θέσεις των ομιλητών συμφωνεί πολιτικά η ΝΔ και οι βουλευτές της που συμμετείχαν, οι ΑΝΕΛ ή τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που ήταν παρόντα; Μήπως αποδέχονται το «ψήφισμα» της συγκέντρωσης, της ταχυδακτυλουργικώς μετονομασθείσας σε «λαϊκή συνέλευση» που «εντέλλεται»;
Αν το θέμα τίθεται με αδιαπραγμάτευτα τα συνθήματα που εκφωνήθηκαν και με τις «θέσεις» που διατύπωσαν οι ομιλητές, «η Μακεδονία είναι μία και μόνον ελληνική», «το όνομά μας είναι η ψυχή μας», «αποκλείουμε τον όρο «Μακεδονία» και τα παράγωγά του», τότε τι μένει προς διαπραγμάτευση είτε από την πλευρά της Ελλάδας είτε της ΠΓΔΜ; Και ποια κυβέρνηση ή πολιτική δύναμη θα τολμήσει να «διαπραγματευτεί» με όρους εκ προοιμίου αποτυχίας; Θα αρνηθούμε όλες τις προτάσεις Νίμιτς; Πού είναι οι συγκλίσεις του πολιτικού συστήματος; Ποιοι είναι οι σύμμαχοί μας; Ποιοι είναι οι διεθνείς συσχετισμοί; Πιστεύουμε πραγματικά ότι μπορούμε μόνοι μας να επιβάλλουμε την απόλυτη θέλησή μας σε όλους; Τι πολιτικά και διπλωματικά αποτελέσματα υπέρ της χώρας μας είχε η 25ετία, όπου ασκήθηκε η πολιτική της μη λύσης; Κι αν προκύψει η αποτυχία των «διαπραγματεύσεων», δηλαδή η «μη λύση», ποια θα είναι τα οφέλη για την Ελλάδα; Από πού και πότε θα έρθουν;
Οι παραπάνω σκέψεις μου έχουν πολλά ερωτηματικά. Ίσως, εμμέσως, προκύπτουν και κάποιες απαντήσεις. Εκτιμώ ότι η συγκεκριμένη συγκέντρωση –και όσες τέτοιες ακολουθήσουν- δεν συνεισέφερε κάτι θετικό προς την κατεύθυνση της λύσης μέσω διαπραγμάτευσης. Αντιθέτως, επιστρέφοντας στο 1992, οδηγεί στην αποτυχία, με αρνητικές συνέπειες για τη χώρα και τον ρόλο που φιλοδοξεί να παίξει ως σταθεροποιητικός και αξιόπιστος παράγοντας στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη ταραγμένη περιοχή (υπό την προϋπόθεση ότι συγχρόνως θα βγαίνει από την πολυετή κρίση που μας αφαίρεσε εισόδημα αλλά και ισχύ, κύρος και αξιοπιστία στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο).
Η διαπραγμάτευση που θα οδηγήσει σε μια συνολικότερη βιώσιμη λύση και συνοψίζεται στο «πακέτο»: ένα όνομα με σύνθετη ονομασία, που θα προσδιορίζει γεωγραφικά/χρονικά τον όρο «Μακεδονία» έναντι όλων, μαζί με συνταγματικές αλλαγές που θα αποκλείουν βλέψεις και αλυτρωτισμούς και υπογραφή διεθνών συνθηκών τήρησης των συμφωνιών, είναι, κατά τη γνώμη μου, η κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινηθούν αυτοί που διαχειρίζονται θεσμικά την εξωτερική πολιτική και το μέλλον της χώρας.
Όσοι εκ του πολιτικού προσωπικού έχουν τη βούληση να υπηρετήσουν αυτή την κατεύθυνση, ας μιλήσουν τώρα δημοσίως, ειλικρινά και υπεύθυνα στον κόσμο και μεταξύ τους. Ας μην αφήσουν το μονοπώλιο της επικοινωνίας με τον κόσμο σε επικίνδυνους δημαγωγούς. Ας τολμήσουν να επενδύσουν πολιτικά στη λύση κι ας εργαστούν γι’ αυτήν. Ας επιχειρήσουν να πείσουν τον κόσμο ότι είναι ικανοί να το κάνουν και, συγχρόνως, να παραγάγουν όφελος για τη χώρα. Δύσκολο; Ίσως, αλλά αυτή είναι η δουλειά τους και το καθήκον τους. Ίσως έτσι καταφέρουν και να ανακτήσουν ένα μέρος από τη χαμένη αξιοπιστία τους στην ελληνική κοινωνία.
Στο ενδιάμεσο, κινήσεις δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης και προσέγγισης των δύο γειτονικών λαών, όπως είναι αυτές που γίνονται στο πλαίσιο της «διπλωματίας των πόλεων» από τη διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης, συμβάλλουν θετικά στην κατεύθυνση της αποδυνάμωσης των ακραίων και διχαστικών φωνών και πρέπει να βρουν μιμητές.
Δεν πιστεύω ότι στην Ελλάδα ο κόσμος στην πλειοψηφία του παρανόησε. Χαστούκια έφαγε πολλά και διαψεύσεις. Κουρασμένος και απογοητευμένος είναι. Θυμώνει, ανησυχεί, φοβάται, κλείνεται αυτοαναφορικά. Επηρεάζεται από φωνές δημαγωγών. Έχει ξανασυμβεί. Το συναίσθημα επικυριαρχεί, το μυαλό, όμως, περιμένει. Ή έτσι ελπίζω. Τι άλλο;
Ο Νίκος Φωτίου είναι αντιδήμαρχος Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Κοινωνίας των Πολιτών στον δήμο Θεσσαλονίκης