Υποτίθεται ότι όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό, όπως και με το εμπόριο είναι εξ’ ορισμού ανοιχτόμυαλοι. Είναι η πολυεθνική και κοσμοπολίτικη φύση αυτών των δραστηριοτήτων που επιβάλλει την κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων σε μεγάλο πλάτος και ακόμη μεγαλύτερο βάθος. Όταν καλείς επισκέπτες και όταν πουλάς προϊόντα και υπηρεσίες δεν σε ενδιαφέρουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε πελάτη, που δεν σχετίζονται με την συγκεκριμένη δοσοληψία. Προφανώς η κίνηση, ο τζίρος και η ζωντάνια που δίνουν οι επισκέπτες της πόλης στην αγορά δεν έχουν ούτε χρώμα, ούτε ιστορική σφραγίδα.
Στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια το τουριστικό άνοιγμα οφείλεται στον δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη. Με τις πρωτοβουλίες και τον… αέρα του καλοζωισμένου κατάφερε να αντιστρέψει το ξενοφοβικό, στα όρια του αφιλόξενου, κλίμα, που υπήρχε στην πόλη και να συμβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση του αριθμού των επισκεπτών εν μέσω οικονομικής κρίσης. Έκανε ανοίγματα στους Τούρκους πολίτες, οι οποίοι συνδέονται με τη Θεσσαλονίκη επειδή στην Αγίου Δημητρίου υπάρχει το σπίτι που έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Κεμάλ Αττατούρκ. Έκανε ανοίγματα στους Εβραίους, οι οποίοι έχουν ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς με την πόλη, καθώς μέχρι τη δεκαετία του 1940 και τους Ναζί την κατοικούσαν πολλές χιλιάδες ομοεθνείς τους. Έφερε με προσωπικό κόστος στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» τη Ryanair. Επέτρεψε να γίνει το gay pride στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Και άλλα πολλά, για τα οποία δεν άκουσε μόνο συγχαρητήρια. Έγινε δέκτης και αρνητικής κριτικής, την οποία ξεπέρασε, αφού ο στόχος της ανόδου του τουριστικού ρεύματος επετεύχθη. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό.
Ο ίδιος ο δήμαρχος Γ. Μπουτάρης επέλεξε για τη θέση του αντιδημάρχου Τουρισμού και Διεθνώς Σχέσεων τον Σπύρο Πέγκα. Έναν νέο και αρκούντως επικοινωνιακό άνθρωπο, ο οποίος προσπαθεί με ένταση και πάθος να επιτελέσει την αποστολή του. Για τα καλύτερα ή μετριότερα αποτελέσματα των κινήσεων του προφανώς γνωρίζουν περισσότερα και κρίνουν οι επαγγελματίες της αγοράς, του τουρισμού και τη φιλοξενίας στη Θεσσαλονίκη. Εκείνο που καταντά ακατανόητο είναι να μη στηρίζει ο δήμος προσπάθειες που στοχεύουν στη διεύρυνση της εμβέλειας της Θεσσαλονίκης, με τελικό στόχο την προβολή της πόλης και την ενίσχυση της τουριστικής της ταυτότητας. Το αντίθετο μάλιστα: να συντάσσεται με κάποιους οι οποίοι επιμένουν να θέτουν στα πάντα το δικό τους ιδεολογικό πρόσημο! Τέτοια πρωτοβουλία είναι αυτή που ανέλαβαν εδώ κι ένα χρόνο περίπου, υπό τον τίτλο «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη», ο Εμπορικός Σύλλογος, η Ιερά Μητρόπολη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Μια πρωτοβουλία που –όπως λέει και το όνομα της- στοχεύει στην ανάδειξη του βυζαντινού προσώπου της πόλης, το οποίο παραμένει θολό ακόμη και για τους ίδιους τους κατοίκους της. Μια πρωτοβουλία, την οποία στην πρώτη της φάση το περασμένο φθινόπωρο «αγκάλιασε» και ο δήμος Θεσσαλονίκης δια του Γ. Μπουτάρη, κάτι το οποίο προφανώς στην πορεία ο Σπ. Πέγκας ξέχασε. Έτσι ο αντιδήμαρχος Τουρισμού αναδημοσίευσε στην προσωπική του σελίδα σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης την ανακοίνωση πανεπιστημιακών, οι οποίοι διαφωνούσαν ιδεολογικά με την πραγματοποίηση εκδήλωσης μνήμης για την ημέρα της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, στο πλαίσιο της «Βυζαντινής Θεσσαλονίκης» (δείτε εδώ). Μια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στον αύλειο χώρο του Ναού της Αγίας Σοφίας χθες το βράδυ και την οποία μάλιστα ο κόσμος της πόλης αγκάλιασε, καθώς εκατοντάδες Θεσσαλονικείς, όλων των ηλικιών, έσπευσαν να την παρακολουθήσουν (δείτε εδώ).
Προφανώς κάθε πολίτης και κάθε ακαδημαϊκός έχει απόψεις τις οποίες εκφράζει. Αλλά ο ρόλος του Σπ. Πέγκα στην παρούσα συγκυρία είναι θεσμικός. Ως αντιδήμαρχος Τουρισμού δουλειά του είναι να αξιοποιήσει το παραμικρό πλεονέκτημα της Θεσσαλονίκης για να έρθουν επισκέπτες στην πόλη. Πρόκειται για τεχνοκρατική διαδικασία, στην οποία η πολιτική λίγα έχει να εισφέρει.
Ο ίδιος σε επικοινωνία που είχαμε μαζί του ήταν αποκαλυπτικός: «Πρωτοβουλίες σαν τη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη δεν εξυπηρετούν την τουριστική ανάπτυξη» σημείωσε, εξηγώντας ταυτόχρονα δύο παραμέτρους: Πρώτον, ότι η πολυπολιτισμικότητα του παρελθόντος της Θεσσαλονίκης, την οποία προωθεί ο Δήμος στην τουριστική του εκστρατεία, δεν επιτρέπει να κινηθούμε προς άλλη κατεύθυνση, όπως –για παράδειγμα- να τονίσουμε τον βυζαντινό σκέλος του χαρακτήρα της πόλης. Και δεύτερον, ότι απέναντι στον Οθωμανισμό που προβάλλει με ένταση η Τουρκία το τελευταίο διάστημα, εμείς δεν μπορούμε να αντιπαραβάλλουμε τον Βυζαντινισμό.
Από τις απαντήσεις Πέγκα προκύπτουν αντιστοίχως δύο ερωτήματα: Μα δεν είναι το Βυζάντιο μια χιλιόχρονη περίοδος για τη Θεσσαλονίκη και άρα βασικό στοιχείο της πολυπολιτισμικότητάς της; Όσο για τον Οθωμανισμό του Ερντογάν, είναι δυνατόν -για παράδειγμα- να συμψηφίζονται οι προσπάθειες του Τούρκου Προέδρου να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη, ένα μνημείο παγκόσμιου πολιτισμού, σε τζαμί, στο πλαίσιο της γενικότερης αυταρχικής στροφής του καθεστώτος στη γειτονική χώρα, με μια συναυλία που έγινε χθες το βράδυ, μεταξύ μας, στο προαύλιο της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη;