Του Αθανάσιου Σαββάκη*
Στη σημερινή οικονομία, ο κύριος παράγοντας που προσδιορίζει την ανάπτυξη δεν είναι η συσσώρευση του κεφαλαίου, αλλά η γνώση, η έρευνα και η καινοτομία. Η γνώση προσφέρει συνθήκες για αυξανόμενες οικονομικές αποδόσεις και δημιουργεί ευκαιρίες για σχεδόν απεριόριστη ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο αυτό, σπουδαίος παράγοντας διεθνούς ανταγωνιστικότητας για τις επιχειρήσεις είναι η προσαρμογή στην οικονομία στις απαιτήσεις της νέας ανάπτυξης και της καινοτομίας. Η προσαρμογή στην οικονομία της νέας ανάπτυξης και καινοτομίας συνδέεται με την ενίσχυση των διαδικασιών γνώσης σε όλες τις φάσεις της μεταποίησης, από το σχεδιασμό ως την εξυπηρέτηση του πελάτη μετά την πώληση, και σ’ όλο το φάσμα των διαδικασιών της επιχείρησης, από το λογιστήριο ως τη συντήρηση των μηχανημάτων.
Η προσαρμογή έχει δύο άμεσους και επιχειρησιακούς στόχους.
Πρώτον, την εισαγωγή καινοτομιών μείωσης κόστους κάθε μορφής: λειτουργίας, σπατάλης ενέργειας και υλικών, αξιοποίησης όλων των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, μείωση αποθεμάτων και αξιοποίησης στο μέγιστο των πάγιων επενδύσεων.
Δεύτερον, τον σχεδιασμό, ανάπτυξη και προώθηση στην παγκόσμια αγορά νέων προϊόντων, που εξασφαλίζουν για μικρή χρονική περίοδο συνθήκες σχεδόν – μονοπωλίου. Και οι δύο στόχοι προϋποθέτουν την ενίσχυση των λειτουργιών γνώσης της επιχείρησης που συνδέονται ευθέως με την ανταγωνιστικότητα της.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τέσσερις βασικές λειτουργίες γνώσης:
1. Στρατηγική πληροφόρηση.
2. Μάθηση και απορρόφηση υφιστάμενης τεχνολογίας σε τρίτους.
3. Ανάπτυξη νέας γνώσης και καινοτομίας στο προϊόν και στις διαδικασίες.
4. Διάδοση, προβολή, προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών.
Άρα, με αιχμή την καινοτομία, μπορεί να ενισχυθεί η διεθνοποίηση και η εξωστρέφεια των μεταποιητικών επιχειρήσεων, μέσω της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων. Όμως, πέραν της τόνωσης της εξωστρέφειας, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων μπορεί να ενισχυθεί με την εφαρμογή καινοτομιών, κυρίως τεχνολογικών με έμφαση στο ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η πλειοψηφία των μεταποιητικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος –σχεδόν στο σύνολό τους είναι μέλη του ΣΒΒΕ– ανήκει στην κατηγορία επιχειρήσεων που εφαρμόζουν συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Και μάλιστα, παρά τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στο πεδίο του εγχώριου και διεθνούς ανταγωνισμού καταφέρνουν και συμμορφώνονται με τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι βιομηχανίες, τουλάχιστον η πλειοψηφία τους, στο Βορειοελλαδικό Τόξο επιδιώκουν την αειφορική τους ανάπτυξη μέσα από ένα σωστά σχεδιασµένο και σύγχρονο πλαίσιο περιβαλλοντικής πολιτικής. Αντίθετα, το υφιστάμενο πλαίσιο περιβαλλοντικής πολιτικής δυσχεραίνει τη λειτουργία των επιχειρήσεων και κρίνεται αντιαναπτυξιακό λόγω πολυνομίας και αλληλοεπικαλύψεων.
Για τον για τον λόγο αυτό είναι απόλυτη ανάγκη η περιβαλλοντική πολιτική που θα εφαρμοστεί από τώρα και στο εξής να σχεδιαστεί ως συνισταμένη τεσσάρων παραγόντων:
1. Της περιβαλλοντικής αποτελεσματικότητας.
2. Της οικονομικής αποδοτικότητας.
3. Της κοινωνικής αποδοχής.
4. Της προαγωγής συμφωνιών σε εθελοντική βάση.
Μια άρτια και ορθολογικά σχεδιασμένη πολιτική περιβαλλοντικής προστασίας όχι μόνον δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και στην απασχόληση του εργατικού δυναμικού, αλλά αποτελεί μοχλό ανάπτυξης και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μια επιχείρηση.
Και πάλι ο ρόλος του κράτους είναι κομβικός, γιατί αυτό τελικά καλείται να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις εκείνες που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να συμμορφωθούν με όσα υπαγορεύει η νομοθεσία που αυτό θεσμοθετεί. Από την πλευρά των επιχειρήσεων, η συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία προστασίας περιβάλλοντος είναι αυτονόητη και επιβεβλημένη στο πλαίσιο της επιδίωξης αειφόρου ανάπτυξης.
*Ο κ. Αθανάσιος Σαββάκης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος