Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια μοναδική ευκαιρία να αλλάξει ριζικά το σύστημα που ελέγχει τη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά στις τελευταίες δεκαετίες. Το σύστημα αυτό, που μπορεί και επιβιώνει προσαρμοζόμενο πάντα στα όποια νέα δεδομένα, είναι γνωστό στους Θεσσαλονικείς. Πρόσωπο (πρόσωπα), δυστυχώς, δεν μπορούμε να αναφέρουμε για ευνόητους λόγους. Δεν αποτελείται όμως μόνο από πολιτικά πρόσωπα…
Το βέβαιο είναι ότι και στο κυβερνών κόμμα γνωρίζουν και μάλιστα πολύ καλά ποιοι είναι σε αυτές τις παρέες, οι οποίες «διοικούν» την πόλη. Τα στελέχη του κόμματος στη Θεσσαλονίκη (όπως και τα στελέχη άλλων κομμάτων) έχουν καταγγείλει στο παρελθόν και μάλιστα με ονοματεπώνυμο εκείνους που έχουν στήσει ένα πελατειακό σύστημα, το οποίο καθηλώνει την πόλη και δεν επιτρέπει σε φρέσκες ιδέες, σε νέα πρόσωπα, σε ανθρώπους που ανιδιοτελώς θέλουν να προσφέρουν, να λειτουργήσουν σε όφελος του συλλογικού συμφέροντος.
Οι ευκαιρίες
Η κρίση ήταν μια ευκαιρία αυτό το σύστημα να γκρεμιστεί. Να απαλλαχτεί η πόλη από τις κακοδαιμονίες και να ανανεωθεί το πολιτικό προσωπικό. Με ευνοϊκή –επιπροσθέτως- τη συγκυρία σε τοπικό επίπεδο (αλλαγές στους τοπικούς άρχοντες) όμως, το μόνο που επετεύχθη ήταν το σύστημα να εξαπλωθεί και να ριζώσει ακόμη βαθύτερα.
Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις. Πολιτικοί που βγήκαν μπροστά και νέοι άνθρωποι που ανέλαβαν πρωτοβουλίες αξιέπαινες στην κατεύθυνση της εξωστρέφειας της πόλης, του εκσυγχρονισμού της και της κατάρριψης της ισοπεδωτικής λογικής του «όλοι ίδιοι είναι».
Ευτυχώς δεν είναι όλοι ίδιοι. Δυστυχώς οι διαφορετικοί είναι λίγοι (αυτοί τουλάχιστον που μπήκαν μπροστά) και λειτουργούν μεμονωμένα.
Αν η κρίση και οι αλλαγές σε αυτοδιοικητικό επίπεδο δε βοήθησαν τη Θεσσαλονίκη να απαλλαγεί από το σύστημα των «κολλητών», ποια ελπίδα έχει αυτή η πόλη κάποτε να λειτουργήσει σωστά;
Τα πάσης φύσεως συμφέροντα -που είναι λογικό να λειτουργούν στην πόλη- θα έπρεπε την προηγούμενη εξαετία να έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα. Άλλωστε, το λιγοστό χρήμα, ακόμη και με τις φαιδρές αναλογίες διανομής του παρελθόντος, θα έπρεπε λογικά να πλήξει αυτούς που το καρπώνονταν. Αντιθέτως, οι απώλειες περιορίστηκαν στους πολίτες, σε όσους ήταν εκτός συστήματος, πέρα από συμφέροντα, παρέες και «κολλητιλίκια».
Το σύστημα δεν είναι μια γενική έννοια, αυθαίρετη και απροσδιόριστη. Αποτελείται από πρόσωπα. Είναι διακομματικό (όπως αποδεικνύεται) και δεν έχει να κάνει με ιδεολογίες, με στάσεις ζωής, με σχέδια και κατευθύνσεις. Θεός του είναι αποκλειστικά το οικονομικό όφελος των «δικών» του και η νομή της τοπικής εξουσίας σε όλα τα επίπεδα.
Κι αυτό το έχει καταφέρει μια χαρά. Κανείς δεν το εμπόδισε μέχρι σήμερα να λειτουργεί σε καθεστώς πλήρους εκμετάλλευσης όλων των ευκαιριών που παρουσιάζονται στην πόλη, ούτε να φιμώνει τελικά κάθε φωνή που υπερασπίζεται το συλλογικό συμφέρον, που θέλει να εργαστεί για την πρόοδο της Θεσσαλονίκης.
Η ελπίδα
Για να το κάνω λίγο πιο συγκεκριμένο πρέπει να παραδεχτώ ότι οι προσθήκες στο «κλασικό» πολιτικό προσωπικό της Θεσσαλονίκης αυτά τα χρόνια της κρίσης ήταν σημαντικές. Για παράδειγμα μια σειρά από νέους ανθρώπους με όρεξη για δουλειά και προσφορά αναδείχτηκαν μέσα από τις διοικήσεις του Απόστολου Τζιτζικώστα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και του Γιάννη Μπουτάρη στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Ορισμένοι από τους περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους, που κουβαλούν την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον και έχουν αποφύγει να αφομοιωθούν από το σύστημα, δεν είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό. Όμως κάνουν δουλειά. Άλλοι ήδη έχουν καταφέρει να παρουσιάσουν ένα αξιοσέβαστο έργο για την πόλη. Και η ανανέωση αυτή δεν αφορά μόνο στις διοικήσεις, αλλά και στις αντιπολιτευόμενες παρατάξεις. Για παράδειγμα η απόφαση του Σταύρου Καλαφάτη να τραβήξει μια κόκκινη γραμμή με το παρελθόν και να βάλει στο ψηφοδέλτιό του νέους και άφθαρτους έχει όχι μόνο συμβολικό, αλλά και ουσιαστικό περιεχόμενο. Το ίδιο μπορεί κάποιος να πει και για την είσοδο της Νιόβης Παυλίδου στο περιφερειακό συμβούλιο.
Από την άλλη υπάρχει το πολιτικό κεφάλαιο των τοπικών βουλευτών. Εκεί οι αλλαγές ήταν πολύ σημαντικές, καθώς ανατράπηκαν τα δεδομένα και πλέον η πόλη εκπροσωπείται στην κεντρική πολιτική σκηνή από καινούργια πρόσωπα σε ποσοστό περίπου 40%.
Το ζητούμενο όμως είναι κατά πόσο αυτοί οι άφθαρτοι από το σύστημα άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν ελεύθερα και ανεμπόδιστα τη νέα εποχή για τη Θεσσαλονίκη. Κατά πόσο μπορούν να έρθουν αντιμέτωποι με το σύστημα και με ποια στήριξη.
Κατά τη γνώμη μου όσο λειτουργούν καθένας ξεχωριστά, δε θα πετύχουν παρά αποσπασματικές παρεμβάσεις (που έχουν βέβαια την αξία τους), οι οποίες δεν είναι αρκετές για να γκρεμίσουν το σύστημα. Τελικά θα απογοητευτούν και θα καταθέσουν τα… όπλα. Αυτό δεν πρέπει να το επιτρέψει κανείς. Και την ευθύνη για να μη συμβεί την έχουν πρωτίστως εκείνοι που αποφασίζουν για την αξιοποίηση αυτών των ανθρώπων.
Η καθυστέρηση
Στην τελευταία επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ, Τάσος Κορωνάκης, είπε χαρακτηριστικά: «Πήραμε την κυβέρνηση, αλλά δεν πήραμε την εξουσία». Οι μηχανισμοί συνεχίζουν να λειτουργούν ανενόχλητα. Όμως, η παραδοχή αυτή (που δεν είναι μόνο του κ. Κορωνάκη) μπορεί να γίνει ή να είναι κυνική. Και συνάμα καταστροφική για την πόλη και για την κοινωνία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη πρωτίστως από τους Έλληνες για να αλλάξει τα πράγματα. Να αλλάξει το σύστημα. Όχι για να στήσει το δικό του, αλλά για να γκρεμίσει νοοτροπίες δεκαετιών, μέσα από τις αλλαγές σε πρόσωπα, να φέρει την ελπίδα. Χωρίς χρωστούμενα και εξαρτήσεις θα έπρεπε να έχει ως πρώτη προτεραιότητα τις παρεμβάσεις σε διοικητικό και κοινωνικό επίπεδο, ώστε να περάσει το μήνυμα ότι αλλάζει πραγματικά τα πράγματα.
Με τις συμμαχίες που έχει σε τοπικό επίπεδο στη Θεσσαλονίκη (οι διοικήσεις Τζιτζικώστα και Μπουτάρη είναι τουλάχιστον συνεννοήσιμες) έχει μια μοναδική ευκαιρία να απαλλάξει την πόλη από όσα την κατατρέχουν δεκαετίες τώρα. Από την εποπτεία ενός συστήματος, που μπορεί να αλλάζει χαρακτηριστικά, αλλά διατηρεί τη φυσιογνωμία του, τον έλεγχο, την παροχή εκδούλευσης, τη συντήρηση των ίδιων ανθρώπων στα καίρια πόστα.
Ακόμη είμαστε στο… περίμενε. Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν είναι μόνο οι αλλαγές στις διοικήσεις φορέων και οργανισμών, είναι και η αναδιανομή των όποιων χρημάτων κυκλοφορούν, είναι και ο αυστηρός έλεγχος στις συμβάσεις, είναι και η παροχή ίσων ευκαιριών για πρόοδο και ανάπτυξη, είναι και η ευκαιρία να αξιοποιηθούν νέοι άνθρωποι για να προσφέρουν στην πόλη. Δεν είδαμε ακόμη ούτε την αρχή. Αδικαιολόγητο.
Για να μη θεωρηθεί ότι προσπαθώ να αποκρύψω ή να αποφύγω κάτι οφείλω να επισημάνω πως στη διατήρηση του συστήματος όλα αυτά τα χρόνια, σημαντικές ευθύνες φέρουμε και όσοι ασκούμε το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Για το δικό μας… ευνουχισμό, σε σχέση με το σύστημα, θα καταθέσω την άποψή μου κάποια άλλη στιγμή.