Μία πρόταση «κοινού νου», όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος στην Καθημερινή, για την άρση του αδιεξόδου φέρνει στο τραπέζι ο Βραζιλιάνος εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ο Πάουλο Νογκουέιρα Μπατίστα παρουσίασε την πρότασή του την περασμένη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια μίας συνεδρίασης του εκτελεστικού συμβουλίου για την οικονομία της Ευρώπης.
Η πρόταση προβλέπει μία μεταβατική λύση, με μικρά πρωτογενή πλεονάσματα, επιλεγμένες μεταρρυθμίσεις, και επαρκείς λεπτομέρειες για το πώς θα επιτευχθούν. Σε αντάλλαγμα, οι πιστωτές θα προσφέρουν παράταση της διαπραγμάτευσης κατά 4-6 μήνες, με προσφορά ενός ποσού ικανού να καλύψει τις υποχρεώσεις της χώρας προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ – αλλά και την υπόσχεση για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους στο μέλλον.
Στο εκτελεστικό συμβούλιο, ο κ. Μπατίστα εκπροσωπεί την Βραζιλία και δέκα ακόμη αναπτυσσόμενες χώρες (στην «Κ», πάντως, μίλησε υπό την προσωπική του ιδιότητα). Αν και είναι γνωστός για την κριτική που έχει ασκήσει στο ελληνικό πρόγραμμα, στελέχη του Ταμείου χαρακτηρίζουν τις προτάσεις που παρουσίασε τη Δευτέρα «παραγωγικές» και μοιράζονται την ανησυχία του για το διαφαινόμενο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα.
Κατά τη συνεδρίαση, ο κ. Μπατίστα αναρωτήθηκε αν οι θεσμοί υιοθετούν πλέον την προσέγγιση του «όλα ή τίποτε», και αν θεωρούν ότι είναι πολύ αργά για μερική λύση - για μία προσέγγιση που «θα σταματούσε το στρίμωγμα της Ελλάδας στη γωνία», όπως το έθεσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον Βραζιλιάνο εκτελεστικό διευθυντή, είναι ξεκάθαρο ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται μία βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική και κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές. «Αλλά πόση επιπλέον δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να αντέξει η Ελλάδα», διερωτάται. «Και τι είδους διαρθρωτικές αλλαγές μπορούμε να συστήσουμε που να είναι σύμφωνες με την εντολή που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση από το εκλογικό σώμα»;
Οπως είπε στο συμβούλιο, «η προηγούμενη και κυρίως αυτή η ελληνική κυβέρνηση έχουν χωρίς αμφιβολία σημαντικό μερίδιο της ευθύνης για την δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα. Αλλά ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω. Οι αρχές της Ευρωζώνης, οι τράπεζες και το ΔΝΤ επίσης έχουν ευθύνη». Σημείωσε, πάντως, ότι το Ταμείο έχει τουλάχιστον κάνει κάποια αυτοκριτική.
Αναζητώντας λύση, ο κ. Μπατίστα πρότεινε μία μεταβατική συμφωνία που θα μπορούσε ίσως να υλοποιηθεί ακόμη και τώρα. Σύμφωνα με αυτή, η Ελλάδα θα δεσμευόταν:
1. Να επιτύχει μικρά και αργά αυξανόμενα πρωτογενή πλεονάσματα για τα επόμενα λίγα χρόνια
2. Να εξηγήσει με λογική λεπτομέρεια τι μέτρα θα λάβει για να επιτύχει αυτά τα πλεονάσματα
3. Να παρουσιάσει τα σχέδιά της για ένα μερικό δημοσιονομικό και διαρθρωτικό πακέτο που θα μπορούσε να περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση του δημόσιου τομέα, τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, την ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης, μερικές ιδιωτικοποιήσεις και ίσως κάποιες λιγότερο αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων και το ασφαλιστικό σύστημα.
Σε αντάλλαγμα, οι θεσμοί θα παρέτειναν την περίοδο των διαπραγματεύσεων για 4-6 μήνες, παράλληλα με την αποδέσμευση ενός ποσού που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να καλύψει τις υποχρεώσεις της προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ χωρίς επιπλέον απώλειες στα αποθεματικά της ή άλλα έκτακτα μέτρα. Η πρώτη, μερική αποδέσμευση θα γινόταν πριν από τις 30 Ιουνίου. Επιπλέον, θα συμφωνούσαν να αναδιαρθρώσουν το ελληνικό χρέος με τους επίσημους Ευρωπαίους πιστωτές στο μέλλον, εφόσον η Ελλάδα τηρήσει αυτά που θα έχει συμφωνήσει και διαπραγματευθεί περαιτέρω μέτρα τους επόμενους μήνες.
Στη συνεδρίαση της Δευτέρας, ο κ. Μπατίστα χαρακτήρισε την Ελλάδα ως «τον ελέφαντα στο δωμάτιο», καθώς εκτίμησε ότι «αν και μικρή χώρα, το ζήτημα είναι μεγάλο για την Ευρώπη». Το τελευταίο διάστημα οποιαδήποτε συζήτηση στο Ταμείο, εκτός ή εντός συμβουλίου, καταλήγει στο ελληνικό ζήτημα. Η διευθύντρια του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ βρίσκεται υπό πίεση καθώς η κρίση κορυφώνεται, και πληροφορίες την θέλουν να αναλαμβάνει νέες πρωτοβουλίες κατά την παρουσία της στην Ευρώπη, όπου βρίσκεται για το σημερινό Eurogroup.
Σύμφωνα με τον κ. Μπατίστα, οι ευθύνες για το τι θα συμβεί στο εξής βαρύνουν αποκλειστικά τη διεύθυνση του Ταμείου και το προσωπικό του. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «το συμβούλιο δεν έχει ενημερωθεί επαρκώς για το θέμα – όχι αρκετά για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε την κατάσταση. Ως συνήθως, μας κρατούν στο σκοτάδι. Αυτό δίνει περιθώρια κινήσεων στη διεύθυνση και το προσωπικό, αλλά και την πλήρη ευθύνη για τις αποτυχίες που μπορεί να προκύψουν και για τα όποια νέα πλήγμα στην αξιοπιστία και την οικονομική ακεραιότητα του Ταμείου». Μάλιστα, εκτιμά ότι τίθεται πλέον σε κίνδυνο το καθεστώς προτιμητέου πιστωτή του Ταμείου, καθώς η Ελλάδα μπορεί να μην πληρώσει το ΔΝΤ στα τέλη του μήνα.
Έτσι, ζήτησε να ενημερωθεί αν υπάρχει η δυνατότητα, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν πληρώσει τη δόση προς το Ταμείο εγκαίρως, να της δοθεί η προβλεπόμενη περίοδος χάριτος των τριάντα ημερών προτού κηρυχθεί σε καθυστέρηση πληρωμών. Όπως είπε, αυτό θα έδινε έναν ακόμη μήνα για να υπάρξει κάποια συμφωνία, καθώς το κλειδί σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να υπάρξει ένας συμβιβασμός που θα επιτρέψει σε όλες τις πλευρές να διεκδικήσουν νίκη ή επιτυχία. Ίσως μία τέτοια μερική λύση να μην είναι πλέον εφικτή, παραδέχθηκε. «Ωστόσο, σε μία τέτοια περίπτωση οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα οι Έλληνες πρέπει να ετοιμασθούν για μία πολύ δύσκολη πορεία»