Ξέρετε από πότε συζητούμε σοβαρά για τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα της Θεσσαλονίκης ή για να είμαι πιο ακριβής του ενιαίου πολεοδομικού συγκροτήματος; Εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια. Ξέρετε πόσα κονδύλια έχουν εγκριθεί και πόσα ακόμη απαιτούνται; Δεκάδες. Ξέρετε πόσα απορροφήθηκαν και πόσα έργα έγιναν; Αρκετά, αλλά όχι όσα έπρεπε. Ξέρετε πόσα έργα εκκρεμούν, πόσα σίγουρα θα γίνουν και πόσα σίγουρα δε θα γίνουν τα επόμενα πέντε χρόνια; Εκκρεμούν πάρα πολλά, σίγουρα θα γίνουν εκείνα που έχουν διασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, δηλαδή μετρημένα στα δάχτυλα των δυο χεριών και δε θα γίνουν δεκάδες.
Αν τα απαριθμούσα θα γενίκευα τη θλίψη, την απογοήτευση και την οργή που θα έπρεπε να νιώθουν όλοι από την απώλεια ανθρώπινων ζωών και περιουσιών στην Αττική. Τι νόημα έχουν τα νούμερα μπροστά στην απειλή για τις ανθρώπινες ζωές, για τις ζωές και το βιος όλων μας;
Πριν το 2000 όλοι οι αρμόδιοι επισημαίνουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα ότι είμαστε αθωράκιστοι απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και σε έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Δεν έχουν πρόβλημα να το παραδεχτούν κι ας έχουν κληρονομήσει την ευθύνη και τις ολιγωρίες των προκατόχων τους. Και δεν έχουν πρόβλημα να πουν την αλήθεια, επειδή αυτή βγάζει μάτι κι επειδή γνωρίζουν πως δε θα μπορέσουν να καλύψουν τα τεράστια κενά στα πολλά επόμενα χρόνια.
Το 2003 άρχισε να μπαίνει μια σειρά στο πρόβλημα. Και στα αντιπλημμυρικά έργα όμως η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων είχε τραγικά αποτελέσματα. Τότε, και με τη λειτουργία της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Έργων Ύδρευσης – Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, είχαμε ένα πλάνο για να μπει επιτέλους μια τάξη στη χαώδη κατάσταση που επικρατούσε. Ξέραμε πόσες και ποιες μελέτες και έργα πρέπει να γίνουν, πόσα χρήματα θα χρειαστούν (δυσθεώρητα ποσά σήμερα, απλώς πολλά τότε) και είχαμε πλέον και κάποια χρονοδιαγράμματα. Α, και τις υποσχέσεις της Πολιτείας...
Στην πορεία των ετών έγιναν έργα. Περιοχές προστατεύτηκαν, με κυρίαρχο παράδειγμα το Δενδροπόταμο και τα παρακλάδια του στη δυτική Θεσσαλονίκη, το Ελαιόρεμα ανατολικά κ.ά.
Αυτό που δεν μπορεί να κατανοήσει ο καθένας είναι ότι η στρεβλή ανάπτυξη δεκαετιών δεν μπορεί να αναστραφεί μέσα σε ένα, δύο, πέντε και δέκα χρόνια. Όσα χρόνια το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης των πόλεων εξελισσόταν, κατάπινε ρέματα και χειμάρρους, έχτιζε ολόκληρους οικισμούς στις κοίτες τους, καταπατούσε δημόσιες εκτάσεις, οικοπεδοποιούσε και τσιμεντοποιούσε δάση και δασικές εκτάσεις. Σε συνδυασμό με τη μεγάλη απώλεια αδόμητου περιβάλλοντος στις παρυφές των παλαιών πόλεων και την παράδοσή του στο τσιμέντο χάριν οικονομικού οφέλους όχι ολίγων, αλλά των πολλών, με τις εντάξεις αγροτεμαχίων στα σχέδια πόλης και την οικοπεδοποίησή τους, η κατάσταση έγινε ανεξέλεγκτη και νομοτελειακά πλέον –πιθανώς και με την κλιματική αλλαγή- οι πλημμύρες θα συμβαίνουν εντός του αστικού ιστού και θα είναι θανατηφόρες και καταστροφικές.
Σε όλα αυτά προσθέστε και τα δημόσια έργα, τα οποία δυστυχώς ακολούθησαν την ίδια λογική της ασέβειας απέναντι στο φυσικό περιβάλλον, το κατέστρεψαν και πλέον το... πληρώνουν.
Ξέρετε λοιπόν πόσοι κέρδισαν από τα... ξωχώραφα και τις πλαγιές που έγιναν πανοραμικά οικοπεδάκια και φιλοξενούν πολυτελείς κατοικίες πλέον; Πάρα πολλοί.
Δε θέλω να μπω στη λογική «όλοι μαζί τα πνίξαμε», αλλά πρέπει να καταλάβουμε όλοι προτού αρχίσουμε την απόδοση ευθυνών ότι πέρα από τις προφανείς ολιγωρίες των αρμοδίων διαχρονικά, υπάρχουν ευθύνες και σε όλους εμάς που ανεχτήκαμε να εξελίσσεται επί δεκαετίες αυτή η κατάσταση, χωρίς να ενδιαφερθούμε για το φυσικό περιβάλλον.
Η νοοτροπία αυτή άλλωστε πηγαίνει πολλές δεκαετίες πίσω. Μέχρι τότε που μπαζώνονταν τα πολλά ρέματα στο κεντρικό πολεοδομικό συγκρότημα. Γιατί άραγε απορούν τώρα όλοι που όταν βρέχει έντονα και επί ώρες πλημμυρίζει η περιοχή της ΧΑΝΘ;
Έχουν χιλιογραφεί όλα αυτά. Μια απλή διαδικτυακή αναζήτηση θα σας δώσει απίστευτο αριθμό δημοσιευμάτων, όπου μπορείτε να διαβάσετε πόσα ρέματα μπαζώθηκαν στη Θεσσαλονίκη, πόσα και ποια έργα έπρεπε να έχουν γίνει και πρέπει να γίνουν για να θωρακιστεί η πόλη. Μπορείτε επίσης να μπείτε στην ιστοσελίδα της ΕΥΔΕ Ύδρευσης – Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, που στέκει εκεί για να μας θυμίζει τα πάντα...
Δυστυχώς τα κονδύλια είναι πλέον απαγορευτικά. Ό,τι μπορεί να γίνει γίνεται μέσω του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και ο άλλος προγραμματισμός έχει πάει στο βρόντο λόγω κρίσης. Να μην ρωτήσετε πότε έγιναν τακτικοί καθαρισμοί σε ρέματα και χειμάρρους.
Θα ήθελα να έχω κάτι αισιόδοξο να γράψω για την αντιπλημμυρική προστασία, όμως δεν έχω. Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι πρέπει κάποια στιγμή γρήγορα η Πολιτεία να αποφασίσει να συνεννοηθεί με όλους τους εμπλεκόμενους, να δώσει προτεραιότητα σε τέτοιου είδους έργα, να βάλει ένα πλάνο αναγκών και υλοποίησης έργων και να σηκώσουν όλοι μαζί τα μανίκια για να θωρακίσουν στα επόμενα –πολλά- χρόνια το πολεοδομικό συγκρότημα. Διότι δε θα σταματήσει ποτέ να βρέχει... Κι ευτυχώς να λέμε που υπάρχει και η περιφερειακή τάφρος, που συγκεντρώνει τα νερά από το Σέιχ Σου, αλλιώς...