Η μεγάλη ευκαιρία για το κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι τώρα, αλλά δυστυχώς θα χαθεί. Εκτός κι αν γίνει κάποιο… θαύμα! Η δυνατότητα να αλλάξει η λειτουργία του εμπορικού κέντρου, να αυξηθεί η επισκεψιμότητά του και να καταγραφούν ακόμη και υπεραξίες στα ακίνητα που βρίσκονται εντός του είναι το μετρό, σε συνδυασμό με τις ρυθμίσεις που προγραμματίζονται στη Βενιζέλου, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι εργασίες κατασκευής του. Η μεγάλη ευκαιρία είναι η πλήρης πεζοδρόμηση του κέντρου -από την Παύλου Μελά στα ανατολικά, μέχρι την Δωδεκανήσου στα δυτικά και από την Εγνατία στα βόρεια μέχρι τη θάλασσα- ταυτόχρονα με την πλήρη λειτουργία της βασικής γραμμής του μετρό. Μόνο τα αστικά λεωφορεία, τα τουριστικά λεωφορεία, τα ταξί και τα οχήματα φορτοεκφορτώσεων θα έχουν πρόσβαση στις ειδικές λωρίδες που θα δημιουργηθούν σε κάποιους από τους πεζόδρομους και μάλιστα με αυστηρούς όρους. Συγκεκριμένες στάσεις για τα αστικά, τα τουριστικά και τα ταξί και αυστηρό νυχτερινό ωράριο για τα φορτηγά. Όπως δηλαδή συμβαίνει σε πόλεις με εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, στις οποίες υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για τα επίγεια μέσα μαζικής μεταφοράς (λεωφορεία, τραμ), αλλά και για την τροφοδοσία των καταστημάτων.
Τώρα που λόγω της ιδιομορφίας του σταθμού του μετρό της Βενιζέλου και των ειδικών συνθηκών κατασκευής του θα κλείσει η οδός Βενιζέλου, ενώ ήδη ο δήμος Θεσσαλονίκης δοκιμάζει δειλά – δειλά την πλήρη πεζοδρόμηση της οδού Αγίας Σοφίας η ευκαιρία είναι μοναδική. Εκατό χρόνια μετά την πυρκαγιά του 2017, που κατέστρεψε, αλλά και άλλαξε τη ρυμοτόμηση –άρα και τη λειτουργικότητα της πόλης- το κέντρο της Θεσσαλονίκης μπορεί να αξιοποιηθεί επ’ ωφελεία της οικονομίας και της κοινωνίας. Και μαζί με τη συνολική ανάπλαση του θαλασσίου μετώπου –μια εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση για τη Θεσσαλονίκη, με την οποία η Voria.gr τους τελευταίους μήνες ασχολείται συστηματικά- η περιοχή μπορεί πραγματικά να ανέβει άλλο επίπεδο, με ότι θετικό σημαίνει αυτή η προοπτική. Η παραδοχή είναι κοινός τόπος, δεν επιδέχεται αμφισβητήσεων: η Θεσσαλονίκη δεν αξιοποιεί ούτε τη γεωγραφική της θέση, ούτε την ιστορία και τα μνημεία της, ούτε το φυσικό κάλλος που της προσφέρει η θάλασσα, ούτε τη δυναμική της αγοράς, της εστίασης και της διασκέδασης που διαθέτει. Στόχος είναι η βελτίωση της διεθνούς αναγνωρισιμότητας, ώστε να αυξηθεί η επισκεψιμότητα, κάτι που θα λειτουργήσει υποστηρικτικά στην οικονομία, αφού θα βοηθήσει την αγορά και τους επαγγελματίες, ενώ θα τονώσει την απασχόληση. Ταυτόχρονα το κέντρο της Θεσσαλονίκης θα μπορέσει ενδεχομένως να κερδίσει και πάλι τους κατοίκους όλης της πόλης, αφού το πολεοδομικό συγκρότημα έχει πληθυσμό ενός εκατομμυρίου, αλλά η δυναμική του δεν φαίνεται πουθενά στην βασική εμπορική του πιάτσα. Ως γνωστόν εδώ και χρόνια η αγορά του κέντρου της Θεσσαλονίκης –με εξαίρεση ορισμένους φανταχτερούς δρόμους- μαραζώνει. Αφενός έχει να ξεπεράσει την καταναλωτική καχεξία των χρόνων της ύφεσης και αφετέρου έχει να ανταγωνιστεί τα περιφερειακά εμπορικά κέντρα, που πέραν όλων των άλλων παρέχουν ευχερή πρόσβαση και πάρκινγκ στους επισκέπτες.
Η ευκαιρία είναι μοναδική, κυρίως επειδή έτσι κι αλλιώς θα δημιουργηθεί αναστάτωση από το κλείσιμο της Βενιζέλου. Άλλωστε ήδη καταγράφονται αντιδράσεις. Μόνο που η ευκαιρία θα χαθεί, διότι ανέκαθεν στη Θεσσαλονίκη –πολύ περισσότερο σήμερα- το αύριο, το μεθαύριο, η άλλη εβδομάδα, ο επόμενος μήνας, έχουν προτεραιότητα έναντι του επόμενου χρόνου, της επόμενης πενταετίας και της επόμενης εικοσαετίας. Όπως λέει ο λαός και επαναλαμβάνει ο Κώστας Ζουράρις «μέχρι τότε, ποιος ζει, ποιος πεθαίνει». Μόνο που στα 105 τελευταία χρόνια, που η Θεσσαλονίκη έχει ενσωματωθεί στον εθνικό κορμό ο χρόνος διατηρεί το συνήθειο να… κυλάει. Τα «τότε» έρχονται και ξανάρχονται. Μαζί τους χάνονται οι ευκαιρίες, η μία μετά την άλλη. Οι εν θερμώ διαμαρτυρίες και τα μικροσυμφέροντα αποδεικνύονται πιο αξιόπιστα από το πραγματικό, στρατηγικό μακροπρόθεσμο όφελος. Ποιος δεν θυμάται την πολύχρονη καθυστέρηση στην εφαρμογή της λεωφορειολωρίδας στην Τσιμισκή, στη δεκαετία του 1990, εξαιτίας των αντιδράσεων εμπόρων της πόλης, οι οποίοι σήμερα δεν υπάρχουν; Τα λεωφορεία κατέβαιναν σχετικά γρήγορα προς το κέντρο μέχρι τη ΧΑΝΘ από τους λεωφορειόδρομους της Βασ. Όλγας και της Βασ. Γεωργίου κι από εκεί ξεκινούσε το μαρτύριο του μποτιλιαρίσματος. Ένα σημειωτόν, που κατά την άποψη αυτών των εμπόρων ήταν ωφέλιμο ώστε οι εγκλωβισμένοι σε λεωφορεία και ΙΧ να βλέπουν τις βιτρίνες! Άσε που μπορούσε κανείς να παρκάρει στη δεξιά πλευρά του δρόμου! Ή ποιος ξεχνάει την αναστάτωση των πρώτων εβδομάδων από την πεζοδρόμηση της Αριστοτέλους λίγο πριν την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης του 1997; Σήμερα, όμως, δεν υπάρχει κανείς να διανοηθεί την μεν Τσιμισκή χωρίς λεωφορειόδρομο, την δε Αριστοτέλους με κυκλοφορία και παρκαρισμένα αυτοκίνητα, έτσι δεν είναι;
Εάν υπάρξει σοβαρός προγραμματισμός, η πλήρης λειτουργία της βασικής γραμμής του μετρό το 2022 παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο για να οργανωθεί, να χρηματοδοτηθεί και να υλοποιηθεί το έργο της συνολικής πεζοδρόμησης του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης έχει μιλήσει πολλές φορές για την ανάγκη να γίνει κάτι ριζικό στην περιοχή. Ο ίδιος είναι υπέρ των πεζόδρομων, τους οποίους προσπαθεί να αυξήσει και να επεκτείνει, ακόμη και με τη μέθοδο του… ανταρτοπόλεμου. Πιθανότατα δεν θα έβλεπε αρνητικά την μελετημένη και οργανωμένη καθολική εφαρμογή της πεζοδρόμησης, μόνο που δεν μπορεί να την επιβάλλει. Άλλωστε ένα τέτοιο mega-project απαιτεί συναινέσεις που στη… βυζαντινή Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν. Μόνο το κράτος, στο πλαίσιο ενός συνολικού «project Θεσσαλονίκη», θα μπορούσε ενδεχομένως να πείσει τους τοπικούς φορείς. Αλλά ποιος στη χώρα μπορεί το 2017 να δει το 2022 ή το 2025;
Υ.Γ. Τα 800 μέτρα οδικού άξονα, που απομένει να κατασκευαστούν προκειμένου το λιμάνι της Θεσσαλονίκης να συνδεθεί απευθείας με την ΠΑΘΕ και –μέσω της Περιφερειακής Οδού- με την Εγνατία Οδό, εκκρεμούν χρόνια και ζαμάνια, χωρίς κανείς σήμερα να γνωρίζει πότε ακριβώς θα υλοποιηθεί το έργο. Μόνο 800 μέτρα, που θα αποφέρουν άμεσα πολλαπλάσια χρήματα από αυτά που θα δαπανηθούν. Κι όμως πρόκειται για «γεφύρι της Άρτας». Και πόσες ακόμη τέτοιες «μικροεκκρεμότητες» υπάρχουν μόνο στη Θεσσαλονίκη! «Η πεζοδρόμηση του κέντρου σας μάρανε!» θα σκεφτεί κανείς – και δικαιολογημένα.