Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας διαχρονικά είναι η απόσταση ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις. Κυρίως των πολιτικών παραγόντων, οι οποίοι με βάση το οργανωτικό σύστημα της χώρας έχουν «και το μαχαίρι και το πεπόνι». Είτε από επιπολαιότητα, είτε για άλλους λόγους, σπανίως στην Ελλάδα οι σοβαρές εξαγγελίες υλοποιούνται. Τις περισσότερες φορές επαναλαμβάνονται για κάποιο διάστημα μονότονα και τελικά φθείρονται μέσα στην αναξιοπιστία αυτών που τις διατύπωσαν.
Το θέμα της δημιουργίας Ειδικών Φορολογικών Ζωνών στη Β. Ελλάδα, που εξήγγειλε από βήμα συνεδρίου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης, είναι πολύ σοβαρό για να εξαντληθεί σε μία υπουργική ομιλία. Είναι ζήτημα που χρειάζεται εξαιρετικά προσεκτική προεργασία, διότι έχει πολλές ιδιαιτερότητες και προεκτάσεις, που αφορούν την επιχειρηματικότητα και τον ανταγωνισμό στην αγορά. Γι’ αυτό άλλωστε οποιαδήποτε συζήτηση απαιτεί τη συμμετοχή –και στο τέλος τη σύμφωνη γνώμη- της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάτι που συχνά στην Ελλάδα ξεχνάμε. Η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη εκτός από δικαιώματα συνδέεται και με υποχρεώσεις, που συχνά είναι αδύνατον να παρακαμφθούν, ανεξαρτήτως οικονομικής κρίσης ή ανάπτυξης.
Κατ’ αρχή η ιδέα για τη δημιουργία Ειδικών Φορολογικών Ζωνών δεν είναι καινούργια. Πριν από λίγα χρόνια υπήρξε σχέδιο για τη δημιουργία στις παραμεθόριες περιοχές Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, που σε πρώτη φάση είχαν συνδεθεί με χαμηλές αμοιβές εργαζομένων, οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι πολίτες γειτονικών χωρών, που καθημερινά θα έμπαιναν στην Ελλάδα για να δουλέψουν και μετά θα επέστρεφαν στα σπίτια τους. Αργότερα, σε μια δεύτερη βερσιόν, οι ΕΟΖ θα παρείχαν φορολογικά και διοικητικά κίνητρα στις επιχειρήσεις χωρίς να παρακάμπτεται το εργατικό δίκαιο. Σε αυτή τη φάση , η πρώτη ΕΟΖ είχε χωροθετηθεί επί πρωθυπουργίας Σαμαρά στη Θεσσαλονίκη, αλλά φυσικά δεν προχώρησε.
Όποιες λέξεις και να χρησιμοποιήσει κανείς ο στόχος είναι ένας: να στηριχθούν οι εγχώριες επιχειρήσεις, ώστε να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα τους μειώνοντας φορολογικές και άλλες δαπάνες.
Με αυτό τον τρόπο (υποτίθεται ότι) θα ξεπεράσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα γειτονικών χωρών δια τους περιορισμού του φορολογικού και μισθοδοτικού τους κόστους. Η Κομισιόν είχε απορρίψει την πρόταση για τις ΕΟΖ, με τη λογική ότι επιθυμεί να ακυρώσει ακόμη και τις υφιστάμενες. Στην ουσία ΕΟΖ εντός Ευρώπης υπάρχουν μόνο στην Πολωνία, κατόπιν ειδικής συμφωνίας την περίοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η Κομισιόν δε σκοπεύει να επεκτείνει το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα, κάτι που σημαίνει ότι σε πολύ λίγα χρόνια θα πάψουν να υπάρχουν κι εκεί. Επομένως είναι εξαιρετικά απίθανο να συναινέσει σε εξαίρεση της Ελλάδας –ιδιαίτερα στην παρούσα φάση. Σε κάθε περίπτωση για να χαρακτηριστεί σοβαρή μια προσπάθεια αυτού του χαρακτήρα απαιτεί λεπτομερή προετοιμασία σε τεχνικό επίπεδο, συστηματική καλλιέργεια –αυτό που λέμε lobbing- τόσο σε τεχνοκρατικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο, αλλά και… διακριτικότητα στις συζητήσεις. Έτσι κι αλλιώς πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία, όπως όλες όσος αφορούν την Κομισιόν.
Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα –και ειδικότερα στη Β. Ελλάδα- έχουν μεγάλη ανάγκη υποστήριξης για να επιβιώσουν στην εσωτερική αγορά και να αναπτυχθούν μέσω εξαγωγών στο εξωτερικό. Το σύνολο του οικονομικού μοντέλου και του παραγωγικού τρόπου της χώρας θέλουν μεταρρύθμιση, αναδιοργάνωση και ανασύσταση. Εκείνο που χρειάζεται είναι ένα συνολικό σχέδιο από την πλευρά της κυβέρνησης, που δεν υπάρχει. Αντ’ αυτού επικρατεί το μοντέλο της διατύπωσης ιδεών από και προς πάσα κατεύθυνση και η πολιτική αξιολόγηση της αξιοποίησης τους! Με απλά λόγια: κουβέντα να γίνεται. Μόνο που για την ελληνική οικονομία οι ιδέες, πλέον, δεν αρκούν. Τα στοιχεία για την ιδιωτική οικονομία (πτώση τζίρου και κερδών, αύξηση της ανεργίας, δάνεια στο «κόκκινο», δραματική πτώση των επενδύσεων, έξαρση της αποεπένδυσης με μαζικές μετακομίσεις επιχειρήσεων κ.λπ.) είναι τόσο δραματικά και ανησυχητικά, ώστε οι αυτοσχεδιασμοί να ακούγονται –και κυρίως να εκλαμβάνονται- ως ειρωνείες. Από εδώ και πέρα μετρούν μόνο οι πράξεις. Οι αποτελεσματικές ενέργειες, που μακάρι να γίνουν περισσότερες από τις εξαγγελίες. Εκτός κι αν κάποιοι έχουν αποφασίσει να κυβερνήσουν μέχρι τέλους –όσο πάει, δηλαδή- με… αέρα κοπανιστό.