«Η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει εντυπωσιακή πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις του ενεργειακού τομέα. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές καλλιεργούν το κατάλληλο έδαφος για την προσέλκυση επενδύσεων και για τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος, διασφαλίζοντας βιώσιμες συνθήκες για το περιβάλλον και την ελληνική κοινωνία».
Οι διαπιστώσεις αυτές εμπεριέχονται, σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στην Έκθεση που κατήρτισε o Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ - IEA), μετά την ολοκλήρωση της περιοδικής προβλεπόμενης σε βάθος εξέτασης της ελληνικής αγοράς ενέργειας (In Depth Review of Energy Policies Greece-IDR), τον περασμένο Απρίλιο.
Οι πηγές από το ΥΠΕΝ σημειώνουν ότι, μάλιστα, ο ΔΟΕ, όπως αποτυπώνεται και στην Έκθεση, συγχαίρει την ελληνική πολιτεία «για το ολοκληρωμένο και εντυπωσιακό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υλοποιεί» σε όλους τους τομείς της ενεργειακής αγοράς, καθώς και για την επίτευξη των στόχων για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την εξοικονόμηση ενέργειας, χαιρετίζοντας τις προσπάθειες της να προωθηθούν οι μεταρρυθμίσεις αυτές μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Η Έκθεση παρουσιάσθηκε επίσημα σήμερα από τον Διευθυντή Dr Fatih Birol, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, παρουσία του Υπουργού, Γιώργου Σταθάκη και του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Μιχάλη Βερροιόπουλο. Η τελευταία Έκθεση του ΔΟΕ για την Ελλάδα είχε γίνει το 2011.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έκθεσης:
-Η Ελλάδα έχει πετύχει πολύ σημαντική αύξηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, υπερκαλύπτοντας ήδη τους στόχους της Ε.Ε. ενόψει του 2020, ιδιαίτερα στα φωτοβολταϊκά. Το 2016, μάλιστα, παρουσίασε το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο στα φωτοβολταϊκά ανάμεσα στις χώρες-μέλη του ΔΟΕ. Πρόσφατα, έχει καθιερώσει νέο θεσμικό πλαίσιο για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τομέα των ΑΠΕ. Ήδη, έχει ολοκληρωθεί ο πρώτος πιλοτικός διαγωνισμός για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ετοιμάζεται το πλαίσιο αποσαφήνισης των όρων και των προϋποθέσεων για τις διαγωνιστικές διαδικασίες που θα ακολουθήσουν.
-Οι μεταρρυθμίσεις στην ηλεκτρική αγορά θα έχουν ως αποτέλεσμα πιο ανταγωνιστικές τιμές για τους καταναλωτές και τη δημιουργία ώριμου ρυθμιστικού πλαισίου, ελκυστικού για επενδυτές. Ο ΔΟΕ επιδοκιμάζει τις προσπάθειες της ελληνικής πολιτείας να ανταποκριθεί στο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του μοντέλου-στόχου, γνωστού ως target model, από το 2018. Σε αυτή τη φάση η ΡΑΕ επεξεργάζεται τους απαραίτητους κώδικες για τη μετάβαση αυτή, ενώ ΛΑΓΗΕ και Χρηματιστήριο Αθηνών εργάζονται εντατικά για τη σύσταση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
-Καταγράφεται σημαντική πρόοδος στην απελευθέρωση της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου, με το μερίδιο του κυρίαρχου παίκτη (ΔΕΠΑ) να μειώνεται μέσω δημοπρασιών αερίου (gas release). Ένα ακόμη ενθαρρυντικό βήμα θεωρείται η εν εξελίξει απελευθέρωση της λιανικής αγοράς φυσικού αερίου, που ανοίγει το δρόμο σε πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον για την προμήθεια του προϊόντος.
-Η Ελλάδα αναμένεται να πετύχει τους στόχους της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την ενεργειακή αποδοτικότητα ενόψει του 2020. Αυτό θα είναι αποτέλεσμα αφενός της στρατηγικής για την ενίσχυση των ΑΠΕ και αφετέρου της μειωμένης ενεργειακής κατανάλωσης εξαιτίας της οικονομικής κρίσης από το 2010.
-Ο λιγνίτης παραμένει σημαντικός εγχώριος πόρος του ενεργειακού Συστήματος και ιδιαίτερα κρίσιμος για την ασφάλεια του εφοδιασμού, όπως αποδείχθηκε στην ενεργειακή κρίση του χειμώνα 2016-2017. Χαρακτηρίζεται μάλιστα ως «πολύ αξιόπιστο καύσιμο». Ωστόσο, η σημασία του μειώνεται με βάση τους στόχους για το κλίμα, αλλά και την αυξανόμενη χρήση του φυσικού αερίου, η οποία παραμένει μεν χαμηλή συγκριτικά με άλλες χώρες του ΔΟΕ, ωστόσο, η κατανάλωση του έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Ο αυξανόμενος ρόλος του φυσικού αερίου στην ηλεκτρική παραγωγή απαιτεί έναν ισχυρότερο προσανατολισμό στην ασφάλεια εφοδιασμού του, δεδομένου ότι προέρχεται από εισαγωγές και τον μοναδικό τερματικό σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας.
-Η Ελλάδα έχει εμπλακεί ενεργά στην υλοποίηση μιας σειράς διεθνών διασυνδέσεων, με στόχο να αναδειχθεί σε διαμετακομιστικό κόμβο φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι συγκεκριμένες διασυνδέσεις αναμένεται να ενισχύσουν την ασφάλεια εφοδιασμού και θα επιτρέψουν την επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου σε νέες περιοχές. Ο ΔΟΕ ενθαρρύνει την Ελλάδα να αναλάβει πρωταγωνιστικό και ηγετικό ρόλο στο συντονισμό του προγραμματισμού, τις εμπορικές πολιτικές και τους κανονισμούς των εμπλεκόμενων χωρών, ώστε να υιοθετηθεί και να εφαρμοσθεί ένα κοινό ρυθμιστικό πλαίσιο, που απαιτείται για τη λειτουργία του διαμετακομιστικού κόμβου.
-Το ελληνικό ενεργειακό μίγμα προσδιορίζεται σήμερα από την πολύ υψηλή χρήση του πετρελαίου για θέρμανση και τις μεταφορές, καθώς και τον λιγνίτη στην ηλεκτρική παραγωγή. Ωστόσο, η χώρα μας παρουσιάζει εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 300% στην παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολική και ηλιακή ενέργεια μεταξύ 2010 και 2015, με το μερίδιο των ΑΠΕ να υπολογίζεται σε 30% το 2015.
Οι επισημάνσεις του ΔΟΕ για την Ελλάδα
Η Έκθεση του ΔΟΕ ολοκληρώνεται με τις επισημάνσεις του Οργανισμού προς την Ελλάδα, οι οποίες στο σύνολο τους ήδη έχουν τεθεί σε τρoχιά υλοποίησης, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, που αναφέρει:
«Πιο συγκεκριμένα:
- Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εθνικού πλαισίου πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030, με στόχο τη διευκόλυνση του μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος σε μια οικονομία που θα βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Ήδη, το ΥΠΕΝ εργάζεται εντατικά για την εκπόνηση του Εθνικού Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού.
- Συνέχιση της προώθησης των μεταρρυθμίσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
- Θέσπιση φιλόδοξων στόχων για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.
- Ολοκλήρωση της υλοποίησης των διασυνδέσεων των νησιών. Η α’ φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων θα έχει ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους, ενώ το μικρό καλώδιο διασύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο προβλέπεται να λειτουργήσει το 2020, για να ακολουθήσει το 2023 και η μεγάλη διασύνδεση Κρήτης-Αττικής. Παράλληλα, το ΥΠΕΝ έχει αναλάβει πρωτοβουλίες, σε συνεργασία με την Κομισιόν, για τα Ενεργειακά Νησιά, συνδιοργανώνοντας, το Σεπτέμβριο, το Φόρουμ «Καθαρή ενέργεια για όλα τα ευρωπαϊκά νησιά» στα Χανιά της Κρήτης, παρουσία του Επιτρόπου Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε».