Ηπιότερες, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην επιχειρηματικότητα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ
Ηπιότερες, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην επιχειρηματικότητα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα (2008-2009) που υπογράφουν ο καθηγητής Σταύρος Ιωαννίδης, ο υπεύθυνος ερευνών του ΙΟΒΕ κ. Άγγελος Τσακανίκας και η ερευνητική συνεργάτιδα του ΙΟΒΕ κα. Στελίνα Χατζηχρήστου.
Αν και οι ουσιαστικές επιπτώσεις αναμένεται να καταγραφούν στην έρευνα του 2009, ήδη τα ευρήματα του 2008 παρέχουν κάποιες σημαντικές ενδείξεις για τις επιπτώσεις της κρίσης. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, η αντίληψη για την ύπαρξη καλών επιχειρηματικών ευκαιριών επηρεάστηκε στην Ελλάδα ήδη από το 2008, ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος που προκλήθηκε από τις πρώτες ενδείξεις της κρίσης. Η υποχώρηση, όμως, είναι ηπιότερη σε σχέση με άλλες χώρες που αντιμετώπισαν σοβαρότερα προβλήματα, όπως π.χ. Ισλανδία, Ιρλανδία, Λετονία και Ουγγαρία.
Στην Ελλάδα, η πρώτη επίπτωση από την τότε επερχόμενη κρίση το 2008 ήταν η σημαντική αύξηση της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων λόγω ανάγκης. Οι δυσμενείς προβλέψεις για την εξέλιξη της κρίσης και η πιθανότητα απώλειας θέσεων εργασίας ώθησαν κάποια άτομα στο να λειτουργήσουν "προληπτικά", εξασφαλίζοντας για τον εαυτό τους απασχόληση μέσω της αυτοαπασχόλησης.
Συνοπτικά, η έρευνα της περιόδου 2008-2009 αποκαλύπτει ότι:
- Περί τα 1,5 εκατ. άτομα αναπτύσσουν κάποιου τύπου επιχειρηματική δράση.
- Περί τα 670.000 άτομα βρίσκονται στα αρχικά στάδια επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτή η επίδοση είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί για την Ελλάδα στις έρευνες του GEM.
- Κατά το 2008, το 12,1% των Ελλήνων ανδρών ηλικίας 18-64 ετών βρισκόταν στη φάση έναρξης ενός νέου εγχειρήματος και το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες έφτασε το 7,7%. Και οι δύο δείκτες έχουν ενισχυθεί σημαντικά σε σχέση με το 2007, αλλά η αύξηση στις γυναίκες είναι εντονότερη, με αποτέλεσμα σχεδόν το 40% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων να είναι γυναίκες, έναντι περίπου 30% την προηγούμενη διετία.
- Όμως, αυτή η ποσοτική βελτίωση δε συνοδεύεται από βελτίωση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας, αλλά αντίθετα από επιδείνωση. Το 35% των επιχειρηματικών προσπαθειών (έναντι 13% το 2007) στράφηκαν στην επιχειρηματική δράση λόγω έλλειψης άλλων δυνατοτήτων απασχόλησης, δηλαδή από ανάγκη. Ουσιαστικά, η ποσοτική έκρηξη νέων εγχειρημάτων αυτής της περιόδου ήταν αποτέλεσμα της σημαντικής ανόδου της επιχειρηματικότητας ανάγκης. Επιβεβαιώνεται, έτσι, στην Ελλάδα το φαινόμενο, σύμφωνα με το οποίο σε περιόδους κρίσης καταγράφεται άνοδος της αυτοαπασχόλησης, καθώς η έλλειψη άλλων επιλογών εργασίας ή η δυσαρέσκεια από το επίπεδο των αμοιβών από την τρέχουσα απασχόληση οδηγεί μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών εργασίας προς αυτό το πεδίο.
- Την ίδια στιγμή, περί τα 220.000 άτομα διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα μέσα στο 2008.
- Σε συνέχεια των ποιοτικών αδυναμιών, η ρηχότητα, η εσωστρέφεια και η μικρή συμβολή στην απασχόληση παραμένουν τα βασικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας που εκδηλώνεται στη χώρα.
- Το 46,2% των νέων/ επίδοξων επιχειρηματιών έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά πάνω από ένας στους τέσσερις επιχειρηματίες είναι κάτοχος μεταπτυχιακού/ διδακτορικού διπλώματος.
- Εντούτοις, η ευρεία πλειονότητα των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων (78%) δηλώνει ότι δεν έχει λάβει καμία σχετική εκπαίδευση - κατάρτιση, είτε υποχρεωτική είτε εθελοντική, ως προς την έναρξη μιας επιχείρησης.
- Η μέση ηλικία του νέου - επίδοξου επιχειρηματία στην Ελλάδα είναι περίπου 38 έτη (36 το 2007), καθώς τριπλασιάζεται το ποσοστό των νέων/επίδοξων επιχειρηματιών ηλικίας άνω των 55 ετών, οι περισσότεροι από τους οποίους στρέφονται στην επιχειρηματικότητα από ανάγκη.
Αν και οι ουσιαστικές επιπτώσεις αναμένεται να καταγραφούν στην έρευνα του 2009, ήδη τα ευρήματα του 2008 παρέχουν κάποιες σημαντικές ενδείξεις για τις επιπτώσεις της κρίσης. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, η αντίληψη για την ύπαρξη καλών επιχειρηματικών ευκαιριών επηρεάστηκε στην Ελλάδα ήδη από το 2008, ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος που προκλήθηκε από τις πρώτες ενδείξεις της κρίσης. Η υποχώρηση, όμως, είναι ηπιότερη σε σχέση με άλλες χώρες που αντιμετώπισαν σοβαρότερα προβλήματα, όπως π.χ. Ισλανδία, Ιρλανδία, Λετονία και Ουγγαρία.
Στην Ελλάδα, η πρώτη επίπτωση από την τότε επερχόμενη κρίση το 2008 ήταν η σημαντική αύξηση της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων λόγω ανάγκης. Οι δυσμενείς προβλέψεις για την εξέλιξη της κρίσης και η πιθανότητα απώλειας θέσεων εργασίας ώθησαν κάποια άτομα στο να λειτουργήσουν "προληπτικά", εξασφαλίζοντας για τον εαυτό τους απασχόληση μέσω της αυτοαπασχόλησης.
Συνοπτικά, η έρευνα της περιόδου 2008-2009 αποκαλύπτει ότι:
- Περί τα 1,5 εκατ. άτομα αναπτύσσουν κάποιου τύπου επιχειρηματική δράση.
- Περί τα 670.000 άτομα βρίσκονται στα αρχικά στάδια επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτή η επίδοση είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί για την Ελλάδα στις έρευνες του GEM.
- Κατά το 2008, το 12,1% των Ελλήνων ανδρών ηλικίας 18-64 ετών βρισκόταν στη φάση έναρξης ενός νέου εγχειρήματος και το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες έφτασε το 7,7%. Και οι δύο δείκτες έχουν ενισχυθεί σημαντικά σε σχέση με το 2007, αλλά η αύξηση στις γυναίκες είναι εντονότερη, με αποτέλεσμα σχεδόν το 40% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων να είναι γυναίκες, έναντι περίπου 30% την προηγούμενη διετία.
- Όμως, αυτή η ποσοτική βελτίωση δε συνοδεύεται από βελτίωση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας, αλλά αντίθετα από επιδείνωση. Το 35% των επιχειρηματικών προσπαθειών (έναντι 13% το 2007) στράφηκαν στην επιχειρηματική δράση λόγω έλλειψης άλλων δυνατοτήτων απασχόλησης, δηλαδή από ανάγκη. Ουσιαστικά, η ποσοτική έκρηξη νέων εγχειρημάτων αυτής της περιόδου ήταν αποτέλεσμα της σημαντικής ανόδου της επιχειρηματικότητας ανάγκης. Επιβεβαιώνεται, έτσι, στην Ελλάδα το φαινόμενο, σύμφωνα με το οποίο σε περιόδους κρίσης καταγράφεται άνοδος της αυτοαπασχόλησης, καθώς η έλλειψη άλλων επιλογών εργασίας ή η δυσαρέσκεια από το επίπεδο των αμοιβών από την τρέχουσα απασχόληση οδηγεί μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών εργασίας προς αυτό το πεδίο.
- Την ίδια στιγμή, περί τα 220.000 άτομα διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα μέσα στο 2008.
- Σε συνέχεια των ποιοτικών αδυναμιών, η ρηχότητα, η εσωστρέφεια και η μικρή συμβολή στην απασχόληση παραμένουν τα βασικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας που εκδηλώνεται στη χώρα.
- Το 46,2% των νέων/ επίδοξων επιχειρηματιών έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά πάνω από ένας στους τέσσερις επιχειρηματίες είναι κάτοχος μεταπτυχιακού/ διδακτορικού διπλώματος.
- Εντούτοις, η ευρεία πλειονότητα των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων (78%) δηλώνει ότι δεν έχει λάβει καμία σχετική εκπαίδευση - κατάρτιση, είτε υποχρεωτική είτε εθελοντική, ως προς την έναρξη μιας επιχείρησης.
- Η μέση ηλικία του νέου - επίδοξου επιχειρηματία στην Ελλάδα είναι περίπου 38 έτη (36 το 2007), καθώς τριπλασιάζεται το ποσοστό των νέων/επίδοξων επιχειρηματιών ηλικίας άνω των 55 ετών, οι περισσότεροι από τους οποίους στρέφονται στην επιχειρηματικότητα από ανάγκη.