Παραδόσεις, βγαλμένες από τα βάθη του χρόνου, αναβιώνουν τις ημέρες του Πάσχα από άκρη σε άκρη της Ελλάδα. Η επαρχία, τις γιορτινές αυτές ημέρες σφύζει από ζωή και σε αρκετές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης αναβιώνουν ήθη κι έθιμα, βγαλμένα από τη μακραίωνη παράδοση τούτου του τόπου. Σε κλίμα κατάνυξης, οι ορθόδοξοι χριστιανοί έχουν ήδη ξεκινήσει τις προετοιμασίες για το εορτασμό της Λαμπρής.
Σε πολλές περιοχές της χώρας τα έθιμα είναι πολλά, έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία και συνδέονται με σημαντικά γεγονότα του κάθε τόπου.
Οι Αλογοδρομίες, οι Αβγομαχίες, η Ανάσταση σε νεκροταφεία είναι ορισμένα μόνο από τα ήθη και έθιμα που συνεχίζονται σε πολλά κυρίως χωριά της Βόρειας Ελλάδας. Στην Κεντρική Μακεδονία ξεχωρίζει επίσης το Πάσχα στο Άγιο 'Ορος. Εκατοντάδες πιστοί επισκέπτονται την Αθωνική Πολιτεία, εκεί όπου η Ανάσταση είναι ο θεμέλιος λίθος της μοναστηριακής ζωής. Στην Αρκαδία το πέταγμα των αερόστατων, στην Κέρκυρα η ρίψη κανατιών και στην Καλαμάτα ο «σαϊτοπόλεμος», στην Χιο λαμβάνει χώρα ο ρουκετοπόλεμος κ.α.
Το Μ. Σάββατο το πρωί η ρίψη κανατιών στην Κέρκυρα
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου πραγματοποιείται η πρώτη Ανάσταση και όταν τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες πήλινα δοχεία (μπότηδες) γεμάτα νερό στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.
Ένα άλλο έθιμο που αναβιώνει είναι το «Μαστέλο» (βαρέλι). Στην «Πίνια», το παλιό εμπορικό κέντρο, τοποθετείται ένα ξύλινο βαρέλι γεμάτο νερό, στολισμένο με μυρτιές. Οι περαστικοί καλούνται να ρίξουν νομίσματα για ευχές στο νερό.
Τα αερόστατα στο Λεωνίδιο Αρκαδίας
Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, αναβιώνει ένα μονάδικο έθιμο με εκατοντάδες αερόστατα να γεμίζουν τον ουρανό. Συγκεκριμένα, με το που ακουστεί το πρώτο «Χριστός Ανέστη» το Σάββατο της Ανάστασης, οι κάτοικοι του Λεωνιδίου ανάβουν και απελευθερώνουν αερόστατα από όλες τις ενορίες των τοπικών εκκλησιών.
Η Ανάσταση στο νεκροταφείο
Στη Δυτική Μακεδονία, ανάσταση στο νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου κάνουν οι κάτοικοι της Κοζάνης. Συγκεντρώνονται γύρω από το μνήμα του νεκρού τους και με αναμμένη τη λαμπάδα περιμένουν το «Χριστός Ανέστη», ενώ δεν ξεχνούν ν' αφήσουν ένα κόκκινο αβγό στο μνήμα για να "χορτάσει" το χαμένο μέλος της οικογένειας.
Την Κυριακή του Πάσχα ο σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα
Στην Καλαμάτα αναβιώνει την Κυριακή του Πάσχα το έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Πρόκειται για ένα λαοφιλές ξεχωριστό τοπικό έθιμο, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται αρκετά πίσω στον χρόνο, στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821. Οι συμμετέχοντες -αρκετοί από αυτούς ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές- οπλισμένοι, με σαΐτες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους μπαρούτι, αρχίζουν την εκτόξευση και "ξεσηκώνουν" το πλήθος που παρακολουθεί.
Στις Κυκλάδες και στην Κύθνο, το πιο επιβλητικό έθιμο του νησιού είναι αυτό της «Κούνιας». Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο.
Στην Πάτμο την Κυριακή του Πάσχα στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Οι Αβγομαχίες στην Καστανούσσα και στις Κρηνίδες Καβάλας
Το έθιμο των αβγομαχιών αναβιώνει σε αρκετές περιοχές της χώρας και ειδικά της Βόρειας Ελλάδας, όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες ποντιακής καταγωγής. Στην Κεντρική Μακεδονία, και στην Καστανούσα του δήμου Σιντικής, στις Σέρρες, οι «αβγομαχίες» γίνονται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Το έθιμο συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου και τη σύγκρουση του καλού με το κακό. Η προετοιμασία ξεκινάει από το Δεκέμβριο, όπου οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό ξεκινούν να συλλέγουν τα αυγά, αφού έχουν ταΐσει τις κότες τους με σιτάρι, άμμο και μαρμαρόσκονη για να κάνουν αβγά με γερό τσόφλι. Βασικός κανόνας του εθίμου είναι η χρήση μόνο αβγών κότας. Ο κάθε ένας που συμμετέχει στην «αυγομαχία» έχει στη διάθεσή του 30 αβγά και νικητής αναδεικνύεται αυτός που έχει τα λιγότερα σπασμένα αβγά.
Στη Δημοτική Κοινότητα Κρηνίδων του Δήμου Καβάλας και εκεί τη δεύτερη μέρα του Πάσχα αναβιώνουν οι «αβγομαχίες». Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της περιοχής, με ιδιαίτερη φροντίδα παρουσιάζουν τα αβγά τους και ξεκινούν μια ιδιόμορφη μάχη τσουγκρίσματος. Η προετοιμασία αυτής της γιορτής ξεκινάει εβδομάδες πριν, με τη συγκέντρωση των καλύτερων αβγών από κότες και φραγκόκοτες. Επίσης το έθιμο με τις αβγομαχίες αναβιώνει και στο Θρυλόριο του Ν. Ροδόπης, στο Μαυρόβατο και στο Μυλοπόταμο Δράμας, στα Λευκάδια Βεροίας και στη Κρύα Βρύση Γιαννιτσών.
Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα στα Γιαννιτσά του νομού Πέλλας θα αναβιώσει το έθιμο «Κουνιές». Το έθιμο αυτό γινόταν γιατί η «αιώρηση», δηλαδή το κούνημα, θεωρούνταν ότι γινόταν "σε καλό", υπέρ υγείας και πλούσιας σοδειάς.
Τρίτη ημέρα του Πάσχα
Στην Κεντρική Μακεδονία, σε πολλά χωριά των Πιερίων και στους παραδοσιακούς οικισμούς αναβιώνει το «Κάψιμο της Ρόκας», όπου την τρίτη ημέρα του Πάσχα οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές χορεύουν τον διπλωτό χορό και τραγουδούν τραγούδια της εορτής του Πάσχα.
Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής έχουν το έθιμο «Του μαύρου νιου τ αλώνι», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό.
Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον «Καγκέλευτο» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά και στη μέση του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό.
Το έθιμο Κούτσμανους και Σουσσαρίτσα, αναβιώνει την ίδια ημέρα, στην Αρναία. Οι άνδρες φορούσαν τα καλά τους, με τα καριοφίλια και τα άλογα τους, ανηφόριζαν για το ύψωμα του Άη-Λια. Μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία τα παλικάρια διαγωνίζονταν στη σκοποβολή.
Οι Αλογοδρομίες και τα Μαζίδια
Στην παραλία της Συκιάς, στη Χαλκιδική, διοργανώνεται την τρίτη ημέρα του Πάσχα Αλογοδρομίες. Στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, μετά την καθιερωμένη λειτουργία στο παρεκκλήσι, παραδίδεται η εικόνα του Αγίου από τον Ιερέα, στους ιππείς, οι οποίοι αναλαμβάνουν ένα είδος λιτανείας, μεταφέροντας την εικόνα από το παρεκκλήσι στον χώρο διεξαγωγής των Αλογοδρομιών.
Στη Δημοτική Κοινότητα Ελευθερών στη Νέα Πέραμο Καβάλας, αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια», όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Εκεί, τελούν αρτοκλασία και αγιασμό, αναπέμποντας παρακλήσεις προς τον Αναστάντα Χριστό να ευλογήσει την καλλιεργητική περίοδο που ξεκινάει, ώστε να είναι αποδοτική και εύφορη. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού, παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι. Το χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.
Στη Θάσο στην Κοινότητα Λιμεναρίων διατηρείται το πανάρχαιο έθιμο «Για βρέξ Απρίλη μ». Οι κάτοικοι της κοινότητας και οι επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια μαγειρεύεται κρέας με ρύζι που στη συνέχεια μοιράζεται στους συγκεντρωμένους.
Στην Αράχωβα, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα πραγματοποιείται ο αγώνας δρόμου των γερόντων. Οι συμμετέχοντες ξεκινούν από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φτάνουν στο λόφο. Ακολουθούν, χορευτικά συγκροτήματα ενώ το απόγευμα χορεύουν γυναικείοι χορευτικοί σύλλογοι. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με κλέφτικα αγωνίσματα, όπως το σήκωμα της πέτρας.