Skip to main content

Καραγιάννης: Έντονος προβληματισμός για τον «νέο Καλλικράτη»

Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Λαγκαδά καταθέτει τους προβληματισμούς και τις προτάσεις των Δήμων για τη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη».

Έντονος είναι ο προβληματισμός που επικρατεί στις τάξεις των δημάρχων σε όλη τη χώρα για την αναμόρφωση του «Καλλικράτη». Δεδομένου ότι έχουν ήδη περάσει πολλοί μήνες από την έναρξη του σχετικού διαλόγου, χωρίς όμως να υπάρχουν σαφείς θέσεις της κυβέρνησης για το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη», παρά μόνο φήμες και δηλώσεις, στο πρόσφατο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, διατυπώθηκαν πολύ συγκεκριμένες θέσεις από τους δημάρχους, στη βάση του πολυσέλιδου πορίσματος της Επιτροπής που ασχολήθηκε με την πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση.

Τις θέσεις αυτές συμπύκνωσε στην τοποθέτησή του ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Λαγκαδά, Γιάννης Καραγιάννης.

Ο κ. Καραγιάννης επισήμανε ότι η κατάθεση του νομοσχεδίου για τον «νέο Καλλικράτη» μετατέθηκε εν νέου για τους πρώτους μήνες του 2018, αφήνοντας εκτός του χωροταξικό επανασχεδιασμό, χωρίς πάντως να έχει κλείσει καν αυτό το θέμα.

Ο κ. Καραγιάννης σημειώνει πως η κυβέρνηση έχει ανάγει σε μείζον θέμα την απλή αναλογική στις δημοτικές εκλογές: «Είναι φανερό ότι η Κυβέρνηση προτάσσει το εκλογικό σύστημα ως το βασικό πρόβλημα των Δήμων, θέτοντάς το ως πρώτο ζήτημα για την αναδιοργάνωση του Κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό που προτείνεται είναι η απλή αναλογική με κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου από την πρώτη Κυριακή. Προτείνεται δηλαδή ο εκλεγμένος Δήμαρχος να διοικεί χωρίς να έχει την απαραίτητη πλειοψηφία μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης, από την πιο απλή έως την πιο σημαντική, ο εκάστοτε Δήμαρχος θα πρέπει να επιδίδεται σε ένα "πολιτικό παζάρι" για την εξασφάλιση συναινέσεων. Ο υπουργός το χαρακτήρισε κομψά ως 'προκαταρκτική διαβούλευση πριν το ΔΣ' μιλώντας για το νέο θεσμό που θέλει να εισάγει. Μίλησε δε και για την αξιοποίηση της λευκής ψήφου, κάτι που όλους μας προβλημάτισε, καθώς η λευκή ψήφος έχει υποχρεωτικά μια και μόνη ερμηνεία και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αξιοποιηθεί από κανέναν για την δημιουργία συναινέσεων. Είναι πολλά τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν από την εφαρμογή στην πράξη της τακτικής της ερμηνείας της 'λευκής ψήφου'! Σε κάθε περίπτωση, αυτό που η συντριπτική πλειοψηφία των αιρετών συμφωνεί είναι, ότι δεν διασφαλίζεται με κανέναν τρόπο ότι οι Δήμαρχοι που θα εκλέγονται από τους πολίτες, θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν το πρόγραμμά τους και να ασκούν διοίκηση στην πράξη. Ένα τέτοιο εκλογικό σύστημα αμφισβητεί το δημοκρατικό δικαίωμα της πλειοψηφίας των τοπικών κοινωνιών να αποφασίζουν για το μέλλον τους και το εκχωρεί σταδιακά στις κοινωνικές μειοψηφίες. Αυτό που τελικά θα προκύψει από την εφαρμογή της απλής αναλογικής, είναι η πλήρης αποσταθεροποίηση των Δήμων, της μοναδικής δηλαδή σταθεράς που έχει στηρίξει την κοινωνία στα δύσκολα χρόνια της κρίσης».

Τα δεδομένα που υπάρχουν για τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, όπως τονίζει ο κ. Καραγιάννης είναι:

- Αποσυνδέεται η ημερομηνία διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών από τις ευρωεκλογές.

- Άγνωστο παραμένει αν η θητεία των νέων δημοτικών συμβουλίων θα παραμείνει πενταετής ή θα μειωθεί στα τέσσερα χρόνια.

- Πρόθεση του υπουργείου Εσωτερικών είναι η διατήρηση των δημοτικών ενοτήτων μόνο ως εκλογικών περιφερειών, θέση αντίθετη με το πόρισμα της Επιτροπής, που προτείνει πλήρη κατάργηση της εσωτερικής διαίρεσης των Δήμων και ενιαία εκλογή των δημοτικών συμβούλων σε όλη την έκταση του Δήμου.

- Κλείνει το θέμα της κατάργησης Τοπικών και Δημοτικών Κοινοτήτων.

- Σχεδιάζεται από το υπουργείο μεταφορά αρμοδιοτήτων του ουσιαστικότερου οργάνου λειτουργίας του Δήμου, της Οικονομικής Επιτροπής, αλλά και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής στα Συμβούλια Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν ελάχιστες υποδομές, είναι μη στελεχωμένες και το κυριότερο εγείρονται ουσιαστικά ζητήματα, όπως πώς αυτό το μοντέλο θα μπορεί να εφαρμοστεί σε Δήμους των 30 και 40 κοινοτήτων, πώς θα υπάρχει ομοιογένεια στις αποφάσεις, πώς και από ποιους θα υποβάλλονται σε έλεγχο νομιμότητας, πώς, από ποιον και πότε θα ασκείται ο έλεγχος νομιμότητας.

Σε όλα αυτά τα ζητήματα ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ προτείνει εξαντλητικό διάλογο, επειδή εγείρονται πολλά θέματα, που μπορούν να υποθηκεύσουν τη μεταρρύθμιση κι αντί για τις αναγκαίες βελτιώσεις στον «Καλλικράτη» μπορεί να οδηγήσουν σε ένα ακόμη χειρότερο μοντέλο αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού.

«Είναι σημαντικό ότι επτά χρόνια μετά επιστρέφουμε εκεί που ξεκινήσαμε. Στην εφαρμογή του θεσμού του Ελεγκτή Νομιμότητας που εισήγαγε ο Καλλικράτης και του θεσμού της Αυτοτελούς Υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στο ΥΠΕΣ. Είμαστε θετικοί και είναι σημαντικό αυτός ο θεσμός να λειτουργήσει ανεξάρτητα και με βάση τα όσα προέβλεπε σωστά ο 3852/2010, μια από τις ελάχιστες πετυχημένες θεσμικές καινοτομίες του», σημείωσε ο κ. Καραγιάννης.

Σύμφωνα με τον δήμαρχο, «είναι απαραίτητο να συγκροτηθεί η προβλεπόμενη από τον 'Καλλικράτη' Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας ΟΤΑ, χωρίς να εντάσσεται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στελεχωμένη από ικανό προσωπικό και έχοντας αποκλειστική ευθύνη τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ. Παράλληλα, είναι αναγκαία η εισαγωγή εσωτερικού ελέγχου στους μεσαίους και μεγάλους Δήμους (βάσει κριτηρίων εσόδων και πληθυσμού), ο οποίος θα λειτουργεί μέσα σε ένα κοινά αποδεκτό κανονιστικό πλαίσιο και με Πρόγραμμα υποστήριξης των Δήμων για την εφαρμογή του. Με τον τρόπο αυτό, θα διασφαλιστεί η νομιμότητα, η απόδοτική χρήση των πόρων, ενώ θα βελτιωθεί γενικότερα η διακυβέρνηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης, θα μειωθεί το διοικητικό βάρος των εξωτερικών ελέγχων και θα ενισχυθεί ουσιαστικά ο κοινωνικός έλεγχος. Σε καμία περίπτωση βέβαια να μην καταργηθεί η επιτροπή του άρθρου 152, η οποία θα πρέπει να συνεχίσει να υφίσταται ως ασφαλιστική δικλείδα απέναντι στις τυχόν λανθασμένες αποφάσεις του Ελεγκτή Νομιμότητας, ως ενδικοφανής προσφυγή. Αλλιώς, θα πρέπει να περιμένει η δημοτική αρχή δικαίωση στα διοικητικά δικαστήρια έπειτα από πέντε χρόνια».

Ο κ. Καραγιάννης επισημαίνει ότι με βάση όσα υποστηρίζει το υπουργείο:

1. Αλλάζουν τα περισσότερα προς το χειρότερο.

2. Είναι ανάγκη να αρχίσει έστω και τώρα ουσιαστικός και ειλικρινής διάλογος από μηδενική βάση και όχι να αποπροσανατολίζεται από το θέμα της απλής αναλογικής. Η μέγιστη δυνατή συναίνεση με την Αυτοδιοίκηση προϋποθέτει γοργά βήματα από όλους και επαναδιαβούλευση καθαρή με διάθεση προσέγγισης και συμφωνίας.

Οι προτάσεις

Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ προτείνει:

- Να συζητήσουμε και να αξιολογήσουμε άρθρο – άρθρο τον νόμο του Καλλικράτη και τον ισχύοντα Δημοτικό Κώδικα. Ήρθε η ώρα για Νέο θεσμικό πλαίσιο εξαρχής. Για την επικαιροποίηση και ενοποίηση του νόμου - πλαισίου λειτουργίας των ΟΤΑ.

- Να ασχοληθούμε επιτέλους με την Καταστατική Θέση των Αιρετών. Ουσιαστικά και όχι με λόγια. Καμία κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά με την καταστατική θέση και την προστασία των αιρετών.

- Είναι ώρα να απαιτήσουμε τη θεσμική αποκατάσταση του κύρους των αιρετών. Μόνο έτσι θα δοθεί κίνητρο για τη συμμετοχή νέων ανθρώπων αλλά και των συνταξιούχων.

- Είναι η ώρα να δείξει η κεντρική διοίκηση σεβασμό στους αιρετούς. Να νομοθετήσει συστηματικά και όχι αποσπασματικά για την αναβάθμιση και προστασία της Καταστατικής θέσης των αιρετών.

- Δικαιούμαστε και απαιτούμε την πλήρη διασφάλιση των όρων άσκησης του λειτουργήματος που επιτελούμε. Αυτό επιτάσσει το τοπικό συμφέρον, αυτό επιτάσσει το Σύνταγμα. Ένα μικρό βήμα έγινε με την ψήφιση της διάταξης για τη ρύθμιση της αντιμισθίας των αιρετών και την μερική παροχή αποζημίωσης για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων. Τι γίνεται όμως με την ξεχασμένη (αν και υπήρξε δέσμευση) ρύθμιση της σύνταξης των αιρετών – συνταξιούχων;

- Είναι ώρα να διαμορφωθεί δίκαιο και λογικό Πλαίσιο Ελέγχων, χωρίς υπερβολές και επικαλύψεις. Σήμερα για την ίδια καταγγελία διεξάγονται 3 και 4 έλεγχοι από διαφορετικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. Σήμερα ο αιρετός θα πρέπει να περιμένει 20 χρόνια για να βεβαιωθεί ότι δεν θα του καταλογιστούν ποσά για τη θητεία του.

- Ζητούμε την επανεξέταση και αναπροσαρμογή της πειθαρχικής ευθύνης των αιρετών με βάση και την πρόσφατη νομολογία.

- Απαιτείται η έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου με το ΥΠΕΣ και κυρίως το Υπουργείο Δικαιοσύνης για τις ποινικές ευθύνες των αιρετών, τον νόμο 1608/1950, αλλά και τη διαδικασία επίσπευσης των δικών ώστε να περατώνονται σε εύλογο χρονικό διάστημα και όχι μετά το πέρας της δημοτικής περιόδου.

«Ας αφήσουμε να κάτσει η σκόνη της απλής αναλογικής και να αναρωτηθούμε τι αυτοδιοίκηση θέλουμε, πώς μπορούμε να την οχυρώσουμε θεσμικά, πώς μπορούμε να δώσουμε κίνητρο σε πετυχημένους και ικανούς να συμμετάσχουν. Να εξηγήσουμε στους συμπολίτες μας την προσπάθεια που κάνουμε για να κρατήσουμε τους δήμους μας σε αξιοπρεπές επίπεδο, χωρίς μέσα, με ομιχλώδες νομικό πλαίσιο, με συστηματική προσπάθεια αποδόμησης των εξουσιών μας μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις, που τις περισσότερες φορές γίνονται χωρίς καν να ερωτηθούμε. Η Αποκέντρωση και η Τοπική Ανάπτυξη που είναι τα ζητούμενά μας σήμερα, μπορούν να έρθουν μόνο μέσα από μια γενναία, συνολική μεταρρύθμιση του μοντέλου λειτουργίας Κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μια μεταρρύθμιση που για να έχει εφαρμογή στην πράξη, είναι απαραίτητο να συνοδεύεται και από την οικονομική ανεξαρτησία των Δήμων, παρέχοντάς τους φορολογική εξουσία και ενισχυμένους πόρους. Ήρθε η ώρα για Νέο θεσμικό πλαίσιο εξαρχής, το οποίο θα δίνει στις τοπικές κοινωνίες τη δύναμη να διαμορφώνουν το μέλλον τους, την ευθύνη και την αρμοδιότητα να επιλύουν τα ουσιαστικά προβλήματα λειτουργίας τους», τόνισε ο κ. Καραγιάννης.