Στο τοπίο της αξιοπρόσεκτης και αυξανόμενης κινητικότητας που εμφανίζουν τόσο οι τουριστικές αναπτύξεις όσο και το επαγγελματικό real estate στη Θεσσαλονίκη, εκδηλώνεται ξανά ενδιαφέρον για το Καραβάν Σαράι, αυτή τη φορά από ισραηλινό fund, εκπρόσωποι του οποίου έχουν ήδη επισκεφθεί το διατηρητέο κτήριο με σκοπό, εάν οι διαπραγματεύσεις ωριμάσουν, να δημιουργήσουν σε αυτό πολυτελές ξενοδοχείο.
Το Καραβάν Σαράι, που σε τμήμα του και για πέντε δεκαετίες στεγάστηκε το Δημαρχείο Θεσσαλονίκης(1958-2011), είναι κτισμένο στο μεγαλύτερο αστικό ακίνητο της πόλης(3.200 τμ, με δομημένη επιφάνεια που φτάνει τα 19.800 τμ). Το Καραβάν Σαράι, βρίσκεται δίπλα στο επίσης διατηρητέο μνημείο, στο Χαμζά Μπέη Τζαμί, γνωστό και ως «Αλκαζάρ» και, σε απόσταση αναπνοής από τον υπό κατασκευή σταθμό του Μετρό «Βενιζέλου».
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της Voria.gr, το ισραηλινό fund που εκδήλωσε ενδιαφέρον για το Καραβάν Σαράι, ενδιαφέρεται γενικότερα για τουριστικές αναπτύξεις στη Θεσσαλονίκη καθώς αναμένεται ότι μετά και την πώληση του ΟΛΘ η περιοχή θα περάσει σε μία φάση οικονομικής ανάκαμψης, που θα αποτυπωθεί αρχικά σε τουλάχιστον τρεις τομείς οικονομικής δραστηριότητας: διαμεταφορές – εμπόριο, τουρισμός, real estate.
Το συγκεκριμένο fund ενδιαφέρεται και για κτήρια στα οποία μπορούν να δημιουργηθούν boutique hotels, αλλά οπωσδήποτε, στο Καραβάν Σαράι, σύμφωνα πάντοτε με πληροφορίες, βλέπουν προοπτικές άλλης εμβέλειας, λόγω του μεγέθους του κτηρίου, του μεγάλου αιθρίου του, του υπογείου πάρκινγκ που διαθέτει, όπως και των καταστημάτων.
Η επένδυση στο Καραβάν Σαράι για τη δημιουργία κατά βάση ξενοδοχείου και τη φιλοξενία και ορισμένων επιχειρήσεων είτε εμπορικών, είτε παροχής υπηρεσιών σε τουρίστες αλλά και κατοίκους της πόλης - επισκέπτες, εκτιμάται από επαγγελματίες της κτηματαγοράς ότι θα απαιτούσε επένδυση που θα ξεπεράσει οπωσδήποτε τα 50 εκατομμύρια.
Το συγκεκριμένο fund που εκδήλωσε αρχικό ενδιαφέρον για την αγορά του κτηρίου, στρέφει πρώτη φορά το βλέμμα του στην Ελλάδα και επιλέγει τη Θεσσαλονίκη για τους λόγους που παραπάνω αναφέρθηκαν (προοπτική ανάπτυξης της περιοχής) όπως επίσης επειδή θεωρείται ότι η αγορά της Αθήνας είναι πλέον κάπως κορεσμένη τουριστικά και σε ό,τι αφορά υποδομές φιλοξενίας.
Το ισραηλινό fund έχει επενδύσεις στον τουριστικό κλάδο, σε Αμερική, Βρετανία, Ρουμανία και Ιταλία και τώρα ερευνά και την ελληνική αγορά.
Σε ό,τι αφορά στο Καραβάν Σαράι, ιδιοκτησιακά ανήκει στις ευρύτερες οικογένειες Δήμου, Κουκουφλή και Σαπουντζή οι οποίες, ενδιαφέρονται για την αξιοποίηση του κτηρίου από τρίτους, που στο μεγαλύτερο μέρος του είναι σήμερα άδειο.
Βυζαντινό ξενοδοχείο
Το κτήριο βρίσκεται στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Βαμβακά, στα βόρεια του Τζαμιού Χαμζά Μπέη (15ος αιων.). Στην ίδια θέση βρίσκονταν το Καραβάν-Σαράι από όπου πήρε την ονομασία της και όλη η γύρω περιοχή.
Επί τουρκοκρατίας αναφέρονται δυο Καραβάν Σαράι (Πηγές του 16ου αιώνα), το «μικρό και το «μεγάλο». Τα σεράγια ήταν πανδοχεία που φιλοξενούσαν ταξιδιώτες και μέσα στο χρόνο εξελίχθηκαν και σε εμπορικά κέντρα. Διέθεταν καταστήματα, δωμάτια, εσωτερική αυλή και στοές.
Οι πρώτοι μελετητές του Καραβάν Σαράι (οι αρχαιολόγοι Textier και Pullan), οι οποίοι δίνουν και τα σχέδια του κτίσματος κάνουν τη δημοσίευση όψης και κάτοψης του κτηρίου το 1864 και αυτή είναι μια μαρτυρία που έχουμε ότι το Καραβάν Σαράι υπήρχε τότε και θεωρούν ότι είναι βυζαντινό Ξενοδοχείο, γνώμη που τη στηρίζουν κυρίως στον τρόπο δόμησής του.
Μετά την καταστροφή του κτίσματος, διασώθηκαν ορισμένα τμήματά του για μεγάλο χρονικό διάστημα και παρέμεινε ανεκμετάλλευτη μια μεγάλη έκταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τμήματα αυτά που διασώζονταν από το παλιό κτίσμα, προβλημάτισαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Πριν από το 1923 είχε εκπονηθεί μελέτη για νέο κτίσμα από τον αρχιτέκτονα Δελλαδέστιμα, η οποία εγκρίθηκε και από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η μελέτη προέβλεπε την κατασκευή ισογείου και 3 ορόφων, ενώ είχε τεθεί ως προϋπόθεση η προσαρμογή της στην μορφή του καραβάν- σαράϊ. Τον Ιούνιο του 1924 το οικόπεδο περιήλθε από το Δημόσιο (ύστερα από δημοπρασία που έγινε από την κτηματική ομάδα του Σχεδίου Πόλης) στους Θεόδωρο Σαπουντζή, Νικόλαο Κουκουφλή, Γιούζα Βαρσάνο και στους αδελφούς Λάζαρο και Ευάγγελο Πανταζίεβιτς. Το 1924 ύστερα από έγκριση της μελέτης κτίζεται ισόγεια οικοδομή επί της οδού Βενιζέλου και της σημερινής Βαμβακά. Σε συνέχεια το 1932 εκδόθηκε άδεια προσθήκης κατ’επέκταση σε όλο το οικόπεδο.
Στην δεκαετία του 50, οι τρεις πλέον ιδιοκτήτριες οικογένειες, Σαπουντζή, Κουκουφλή και Δήμου κατέληξαν σε συμφωνία και συνεχίστηκε η ανέγερσή του. Το 1958 έως το 2011 τμήμα του Καραβάν Σαράι ενοικιάστηκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης για να εγκατασταθεί εκεί το δημαρχείο της πόλης όπου και παρέμεινε για 53 χρόνια. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του κτηρίου είναι άδειο, ενώ το υπόλοιπο στεγάζει γραφεία και επαγγελματικούς χώρους
Η απόφαση με την οποία κρίθηκε διατηρητέο είναι η ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1862/37044/19-9-1983 – ΦΕΚ 622/Β/27-10-1983 Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός ως έργου τέχνης του κτηρίου στη γωνία των οδών Βενιζέλου, Χαρ. Βαμβακά και Ρέμπελου στη Θεσσαλονίκη. Στην απόφαση σημειώνονται τα εξής:
«Χαρακτηρίζουμε ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με το Ν 1469/1950, το κτήριο στη γωνία των οδών Βενιζέλου, Χαρ. Βαμβακά και Ρέμπελου στη Θεσσ/νίκη, ιδιοκτησίας Αφροδίτης Χ. Δήμου, Κλειώς Ε. Τριαντοπούλου, Άρτεμις Α. Τσίλη, Δημητρίου Δήμου και Μαρίας Ν. Χριστούλα, γιατί είναι χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής των αναζητήσεων των πρώτων δεκαετιών του αιώνα. Είναι λιτό με κυβιστική έκφραση, αναπτύσσεται σε στάθμες. Οι όψεις του είναι ασύμμετρες σαν αποτέλεσμα της λειτουργικής του οργάνωσης. Μοναδική διακόσμησή του η οδοντωτή ταινία που περιβάλει τα ανοίγματα του ημιορόφου καθώς και η διακόσμηση των κύριων κεντρικών εισόδων με τους κιονίσκους και το τοξωτό υπέρθυρο. Εκτός από το ενδιαφέρον που παρουσιάζει το ίδιο το κτίριο έχει και αξιόλογη θέση δίπλα στο διατηρητέο μνημείο του Χαμζά μπέη Τζαμί».