Ο κ. Αθανάσιος Κελέμης από τη θέση του στο Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο γνωρίζει πολύ καλά τις λεπτομέρειες στις οικονομικές σχέσεις Ελλάδας – Γερμανίας. Ποιοι Γερμανοί ενδιαφέρονται για την ελληνική αγορά και τι ψάχνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στη Γερμανία. Ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν και με ποιο τρόπο το Επιμελητήριο μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις των δύο χωρών. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη Voria.gr ο Αθ. Κελέμης πιστός στην κατά Τσίπρα «απαράμιλλη γερμανική λογική» μιλάει με αναλυτικό και πρακτικό τρόπο για το πως μπορούν να γίνουν δουλείες ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία.
Κύριε Κελέμη, ποια είναι σήμερα η εικόνα των γερμανικών επιχειρήσεων για την Ελλάδα;
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους και θεωρώ πως δίνουν μια καθαρή απάντηση: O σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας παραμένει και το 2017 η Γερμανία. Ακολουθεί η Ιταλία, που είναι ο σημαντικότερος καταναλωτής ελληνικών προϊόντων. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Ρωσία. Το μερίδιο της Γερμανίας στο συνολικό ελληνικό εμπορικό ισοζύγιο είναι σε σταθερή τροχιά αύξησης και το 2017 έφτασε στο 9,3%. Η Ελλάδα εισάγει από τη Γερμανία περίπου το ένα τρίτο των οχημάτων, όπως και το 25% των γαλακτοκομικών προϊόντων, των μηχανών επεξεργασίας μετάλλου και των ιατρικών ειδών. Οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2018 κατά 9,2%. Οι ελληνικές εξαγωγές στη Γερμανία μειώθηκαν αντίστοιχα κατά 1,2%.
Για να συμπληρωθεί η εικόνα, σημειώστε, παρακαλώ, ότι ο αριθμός των Γερμανών που θα επισκεφθούν τη χώρα μας για τουρισμό το 2018, θα σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ και θα ξεπεράσει σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, τα 4 εκατομμύρια.
Η έξοδος από τα Μνημόνια αλλάζει τις εντυπώσεις;
Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα φάση. Μετά από 9 χρόνια οικονομικής κρίσης, διαπιστώνουμε ότι έχει σημειωθεί σε αρκετούς τομείς πρόοδος και παγιώνεται ένα κλίμα αισιοδοξίας. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει όμως ακόμη δύσκολες προκλήσεις. Η χώρα προσπαθεί να γυρίσει στην κανονικότητα, όμως οι τράπεζες είναι φορτωμένες με πολύ μεγάλα χαρτοφυλάκια «κόκκινων» δανείων και το ελληνικό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, περίπου στο 180% του ΑΕΠ. Στο χέρι της Ελλάδας είναι λοιπόν να γίνουν οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της οικονομίας, της δικαιοσύνης, της παιδείας και του κράτους.
Μεταρρυθμίσεις που θα έχουν άμεσο όφελος στην προσέλκυση παραγωγικών ξένων επενδύσεων και θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία και στη μείωση της ανεργίας. Το Επιμελητήριο μας με επιμονή και συνέπεια, τα τελευταία δύσκολα χρόνια, δουλεύει για τη στήριξη και ενδυνάμωση των ελληνογερμανικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων επ’ ωφελεία της δοκιμαζόμενης ελληνικής οικονομίας και των 830 μελών του.
Ποια είναι η γερμανική επιχειρηματική παρουσία στην Ελλάδα και πώς εξελίχθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια της κρίσης και της ύφεσης;
Μετά από μια μικρή κάμψη στα 2-3 πρώτα χρόνια της κρίσης, απόλυτα ευεξήγητη αν λάβει κανείς υπόψη του τη βιαιότητα της κρίσης, η γερμανική επενδυτική παρουσία χρόνο με το χρόνο αυξάνεται. Σήμερα, οι γερμανικές επενδύσεις στην Ελλάδα ανέρχονται στα 3,5 δισ. ευρώ. Αξίζει να ειπωθεί ότι οι ελληνογερμανικές επιχειρηματικές δραστηριότητες παρέμειναν καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης σε υψηλό επίπεδο. Οι γερμανικές επιχειρήσεις, παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε η ελληνική οικονομία, δεν έφυγαν από την Ελλάδα. Βάσει και των τελευταίων επίσημων στοιχείων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας, συνολικά στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περίπου 120 γερμανικές επιχειρήσεις, που απασχολούν 27.000 συνεργάτες και πραγματοποιούν ετήσιο τζίρο περίπου της τάξεως των 7,7 δισ. ευρώ.
Ποια είναι τα θέματα που εξετάζουν οι Γερμανοί επιχειρηματίες που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα; Ποιοι είναι οι τομείς που τους ενδιαφέρουν τον τελευταίο καιρό; Και σε ποιους τομείς θα «πόνταρε» το Επιμελητήριο για συνεργασία των δύο πλευρών;
Ο τομέας των αγροδιατροφικών προϊόντων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η διαχείριση απορριμμάτων, η ανακύκλωση, ο τουρισμός, τα Logistics και η τεχνολογία είναι ορισμένοι από τους τομείς, στους οποίους επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των Γερμανών και Ελλήνων επιχειρηματιών. Το Επιμελητήριο εστιάζει μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων του σε αυτούς τους τομείς, όχι με γενικολογίες και ευχές, αλλά με συγκεκριμένες στοχευμένες δράσεις που φέρνουν κοντά Έλληνες και Γερμανούς επιχειρηματίες, που αναπτύσσουν συγκεκριμένα έργα. Οι παραγωγικές επενδύσεις είναι η μόνη διέξοδος για να αλλάξει σελίδα η χώρα και είναι ένας από τους σταθερούς στρατηγικούς στόχους του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.
Τα εργαλεία οικονομικής ενίσχυσης επιχειρήσεων και χρηματοδότησης επενδύσεων που υπάρχουν στην Ελλάδα -ο αναπτυξιακός νόμος, το ΕΣΠΑ και τα συναφή- πόσο συγκινούν μια γερμανική επιχείρηση που σκέφτεται να επενδύσει στη χώρα μας;
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2018 με έναν αυξημένο ετήσιο ρυθμό 2,3%, μία ένδειξη ότι η ανάκαμψη αποκτά δυναμική, με τη βοήθεια των καθαρών εξαγωγών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει μάλιστα ρυθμό ανάπτυξης 1,9% για φέτος. Παραμένει, ωστόσο, ο σκεπτικισμός, μεταξύ άλλων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο βλέπει ενίσχυση της ανάκαμψης στο 2% φέτος και το 2,4% το 2019, αλλά αναφέρει ότι οι εξωτερικοί και εγχώριοι κίνδυνοι είναι καθοδικοί. Η διασφάλιση της πολιτικής σταθερότητας, η ελάφρυνση του χρέους, που συμφωνήθηκε με τους εταίρους της Ελλάδας στην Ευρωζώνη τον Ιούνιο, σε συνδυασμό με ένα ταμειακό απόθεμα ασφαλείας 24 δισ. ευρώ, θα βοηθήσει στη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους μεσοπρόθεσμα και θα διευκολύνει την πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές. Αυτά είναι κάποια από τα στοιχεία που λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και με θετική διάθεση από τις γερμανικές επιχειρήσεις. Θα γίνουν ακόμα πιο αποτελεσματικά και το επενδυτικό κλίμα θα βελτιωθεί σημαντικά, αν γίνουν πραγματικότητα οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις ιδιαίτερα στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, αν γίνει το κράτος πιο φιλικό στις επενδύσεις, με κανόνες και αρχές φυσικά! Τα αναπτυξιακά εργαλεία (ο αναπτυξιακός νόμος, το ΕΣΠΑ και τα συναφή) βοηθούν σαφέστατα στην επενδυτική δραστηριότητα των γερμανικών επιχειρήσεων, αλλά δεν είναι το μοναδικό κριτήριο για τη στρατηγική επιλογή της χώρας.
Πώς βλέπουν οι Γερμανοί επιχειρηματίες ειδικά τη Βόρεια Ελλάδα ως αγορά και ως επενδυτικό προορισμό;
Πολύ θετικά. Υπάρχουν Γερμανοί επενδυτές που ήδη έχουν επενδύσει σε μονάδες στην Β. Ελλάδα, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει για τον τομέα της Ενέργειας, των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και του Περιβάλλοντος. Επειδή πολλοί Έλληνες μετανάστες της Γερμανίας, που προέρχονται από τη Μακεδονία, τη Θράκη και την Ήπειρο έχουν επαναπατριστεί τα τελευταία χρόνια, η περιοχή έχει ισχυρούς δεσμούς με τη Γερμανία και κατά συνέπεια αποτελεί έναν ιδιαίτερο τόπο προσέλκυσης γερμανικών επενδύσεων. Ειδικότερα, την τελευταία διετία παρατηρείται μία αύξηση ενδιαφέροντος γερμανικών επενδύσεων στη Β. Ελλάδα. Το Επιμελητήριό μας προσφέρει τις υπηρεσίες του σε Γερμανούς επενδυτές, που συμπεριλαμβάνουν την Ελλάδα ως χώρα προορισμού στα σχέδια τους για επενδύσεις. Ήδη τέσσερις γερμανικές επιχειρήσεις - οι Exciting, Prodyna, Timeframe, Consulut - έχουν ξεκινήσει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή το τελευταίο διάστημα, προσφέροντας θέσεις εργασίας με αξιόλογες προοπτικές και πολύ καλές εργασιακές συνθήκες, ενώ υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις γερμανικών εταιριών που βρίσκονται υπό εξέλιξη αυτήν τη στιγμή.
Πολλές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος εξάγουν στην Γερμανία, ενώ δημιουργούν και θυγατρικές. Ποια είναι η αίσθηση για το ελληνικό επιχειρείν στη Γερμανία;
Η αίσθηση για το ελληνικό επιχειρείν στη Γερμανία, τολμώ να πω, ότι χρόνο με το χρόνο βελτιώνεται. Οι Έλληνες επιχειρηματίες θεωρούνται αξιόπιστοι, ευέλικτοι και συνεπείς· τα δε προϊόντα και οι υπηρεσίες, εξαιρετικής ποιότητας. Το φάσμα των υπηρεσιών του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, που είτε ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με τη Γερμανία είτε να εξάγουν τα προϊόντα τους στη γερμανική αγορά, καθώς και ο ρόλος του Επιμελητηρίου ως διαμεσολαβητή για την εύρεση υποψήφιων συνεργατών στο εξωτερικό, λαμβάνει άμεση ανταπόκριση από γερμανικής πλευράς. Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων βρίσκονται σταθερά στην πρώτη θέση, το ένδυμα παρουσιάζει και πάλι ένα ενδιαφέρον, ενώ παρατηρούμε και αυξημένη ζήτηση στον τομέα των φυτικών καλλυντικών, στον κατασκευαστικό τομέα και σε αυτόν των επίπλων. Μέσα από τις υφιστάμενες συνεργασίες λαμβάνουμε συχνές μαρτυρίες των καλών σχέσεων εκτίμησης που υπάρχουν μεταξύ Γερμανών και Ελλήνων επιχειρηματιών.
Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο με ποιους τρόπους προσπαθεί να διευκολύνει την οικονομική συνεργασία των δύο πλευρών;
Σχεδόν κάθε εβδομάδα έχουμε μία εκδήλωση, με στόχο την ανάπτυξη και διεύρυνση της συνεργασίας με αγορές του εξωτερικού και ιδιαίτερα με τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, τη Γερμανία. Την περασμένη χρονιά στις εκδηλώσεις αυτές συμμετείχαν περίπου 4.500 ενδιαφερόμενοι, μεταξύ αυτών εταιρίες-μέλη τού Επιμελητηρίου μας που αναζητούν συνεργασίες με το εξωτερικό και θέλουν να επωφεληθούν από το Παγκόσμιο δίκτυο μελών των Διμερών Γερμανικών Επιμελητηρίων, με 140 γραφεία σε 92 χώρες, στο οποίο ανήκει και το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Επιμελητήριο σε συνεργασία με την εταιρία – μέλος του, BASF Ελλάς ΑΒΕΕ, διοργανώνει από το 2014 σε ολόκληρη την Ελλάδα, με μεγάλη επιτυχία και απτά αποτελέσματα, το Ελληνογερμανικό Φόρουμ Τροφίμων, όπου Έλληνες παραγωγοί και συνεταιρισμοί αγροτικών προϊόντων έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν σε γερμανικές χονδρεμπορικές και λιανεμπορικές επιχειρήσεις τα προϊόντα τους, καθώς και να συναντηθούν στο πλαίσιο στοχευμένων B2B συναντήσεων με γερμανικές εισαγωγικές επιχειρήσεις, με σκοπό να εισέλθουν στη γερμανική αγορά.
Την περασμένη χρονιά, το Επιμελητήριο πραγματοποίησε επτά επιχειρηματικές αποστολές από και προς Γερμανία, και για πρώτη φορά, ελληνική επιχειρηματική αποστολή σε τέσσερις μεγαλουπόλεις της Ασίας και συγκεκριμένα στο Τόκυο, στο Πεκίνο, στη Σαγκάη και στην Ταϊπέι. Στόχος ήταν η προώθηση επιλεγμένων ελληνικών καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών στις μεγάλες αγορές της Ασίας, η προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος για αναπτυξιακά έργα στην Ελλάδα και η αύξηση του εισερχόμενου τουρισμού από την Ασία. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το 2017 υλοποιήθηκαν περίπου 600 επιχειρηματικές συναντήσεις στους κλάδους των τροφίμων, των logistics, του τουρισμού, της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της τεχνολογίας και της αγροτικής οικονομίας. Αλλά και στο επίπεδο των διεθνών γερμανικών εκθέσεων, που το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο αντιπροσωπεύει και συνεργάζεται, η ελληνική συμμετοχή ξεπέρασε τους 800 εκθέτες. Ιδιαίτερη προσοχή δίνουμε και στις εκπαιδευτικές μας δράσεις. Τον Μάρτιο του 2017 έγινε η έναρξη του νέου πιλοτικού προγράμματος σπουδών διττής εκπαίδευσης για τρεις ειδικότητες τεχνικών επαγγελμάτων, του «Τεχνίτη Μηχανοτρονικού Ηλεκτρολόγου Οχημάτων», του «Τεχνίτη Ηλεκτρονικών Συσκευών» και του «Μηχανοτρονικού Εφαρμοστή Οχημάτων». Τον περασμένο Σεπτέμβριο τέθηκε σε εφαρμογή το πρόγραμμα συνεργασίας ”Graeducation”, που αφορά στην ανάπτυξη προγραμμάτων διττής επαγγελματικής εκπαίδευσης στον κλάδο των “πράσινων επαγγελμάτων”.
Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο αποφάσισε μάλιστα να συνεχίσει με δική του πρωτοβουλία το πρόγραμμα διττής εκπαίδευσης στον τομέα του τουρισμού. «Το «DUAL HELLAS” πρόκειται να ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2018. Οι άξονες, στους οποίους κινείται αυτή η πρωτοβουλία είναι δύο: Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Για πρώτη φορά στα χρονικά, το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο προχώρησε στην παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ με θέμα τις εταιρίες που άντεξαν στα χρόνια της κρίσης, το οποίο μεταξύ των άλλων θα προβληθεί σε γερμανικά τηλεοπτικά δίκτυα, σε διεθνείς εκθέσεις στη Γερμανία και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για το 2018 η στρατηγική μας συνοπτικά επικεντρώνεται στην ενίσχυση των διμερών εμπορικών σχέσεων, στη δικτύωση των επιχειρήσεων-μελών μας, αλλά και όποιων άλλων εταιριών ενδιαφέρονται να αναπτύξουν την εξωστρέφειά τους και στην οικονομικοπολιτική συμβουλευτική. Είμαι βέβαιος ότι με την ενεργό συμμετοχή και στήριξη των 830 μελών μας, τα οποία δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω θερμά για τη συνεισφορά και την εμπιστοσύνη τους στο έργο του Επιμελητηρίου, η στιγμή του απολογισμού του φορέα μας για το 2018 θα είναι ακόμα πιο πλούσια σε δράσεις και επιτυχίες.