Skip to main content

Μια μεγάλη αγορά κοσμημάτων στο σταθμό Αγ. Σοφίας του Μετρό(φωτο+vid)

Αξιόλογα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών από τις εργασίες του Μετρό παρουσιάστηκαν στη συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο σε Μακεδονία και Θράκη.

Μια μεγάλη αγορά κοσμημάτων, χρονολογούμενη περί τον 6ο αιώνα μ.Χ, η οποία κρύβονταν επί αιώνες στα έγκατα της Θεσσαλονίκης, κάτω από τη συμβολή των οδών Εγνατίας και Αγίας Σοφίας, στην καρδιά της πόλης, ήρθε στο φως με τις ανασκαφές του Μετρό Θεσσαλονίκης.

Τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών κατά τις εργασίες του Μετρό Θεσσαλονίκης, παρουσιάστηκαν σήμερα στο πλαίσιο της 30ης ετήσιας Επιστημονικής Συνάντησης για την παρουσίαση του Αρχαιολογικού Έργου στη Μακεδονία και τη Θράκη, που διεξάγεται στην Αίθουσα Τελετών της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το έργο παρουσίασαν οι αρχαιολόγοι Ι. Κανονίδης, Κ. Κωνσταντινίδου, Ε. Λαμπροθανάση, Σ. Πρωτοψάλτη και Σ. Τζεβρένη, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης. Όπως ανακοίνωσαν οι επιβλέποντες των εργασιών, οι ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2009 έχουν πια φέρει στο φως ένα κομμάτι της παλαιοχριστιανικής βυζαντινής πόλης, καθώς και σημαντικά στοιχεία της πολεοδομικής οργάνωσης της πόλης μέχρι τους νεώτερους χρόνους.

Στον σταθμό της Αγίας Σοφίας αποκαλύφθηκε μία ημικυκλική πλατεία, η οποία κατά τα βυζαντινά χρόνια αποτελούσε αγορά κοσμημάτων κατά βάση και αναπτύσσεται κάτω από τη σημερινή συμβολή των οδών Εγνατίας και Αγίας Σοφίας. Οι εργασίες προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς, σε διπλή βάρδια, στην προσπάθεια της ομάδας να ακολουθήσει και να τηρήσει τα στενά χρονοδιαγράμματα.

«Οι ανασκαφές γίνονται σε ένα πολύ κομβικό σημείο, τον άξονα δύο μεγάλων οδικών αρτηριών, της Εγνατίας και της Αγίας Σοφίας, στη θέση του παλιού Decumanus Maximus και του Cardo Maximus αντίστοιχα», εξήγησε η αρχαιολόγος Σταυρούλα Τζαβράνη. Φέτος, αποκαλύφθηκε μια σειρά καταστημάτων των βυζαντινών χρόνων που αποτελεί κομμάτι της αγοράς, ωστόσο ένα μεγαλύτερο κομμάτι είχε ανασκαφεί κατά τα προηγούμενα χρόνια υπό την εποπτεία της τέως 9ης εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων.

Σύμφωνα με την κα Τζαβράνη, οι φετινές ανασκαφές περιορίζονται στη βόρεια είσοδο, σε ένα κομμάτι του κελύφους του σταθμού και στη νότια είσοδο. «Στη βόρεια είσοδο, στα βυζαντινά στρώματα έχουμε κτίσματα που ταυτίζονται με καταστήματα για πώληση και εμπόριο κοσμημάτων κατά βάση», τόνισε η αρχαιολόγος και προσέθεσε: «Το ενδιαφέρον είναι ότι οι λασπόκτιστοι τοίχοι των κτισμάτων πατούν πάνω στην προγενέστερη πολεοδομική χάραξη, όπου διαγράφεται η διαμόρφωση της ημικυκλικής πλατείας στην βόρεια είσοδο (αυτήν επί της οδού Αγίας Σοφίας). Αντίστοιχα στη νότια είσοδο έχουμε επίσης ευρήματα που αναπαριστούν την πολεοδομική οργάνωση με διαμόρφωση πλατειών στη συμβολή των δύο κεντρικών αρτηριών».

Ωστόσο, η κα Τζαβράνη έσπευσε να επισημάνει πως η πλατεία αυτή «δεν αποτελεί κάτι το μοναδικό». «Οι διαμορφώσεις αυτές είναι συνηθισμένες σε κομβικά σημεία και διασταυρώσεις οδών, με στοές εκατέρωθεν των δρόμων και πλατείες πλακόστρωτες. Τέτοιες πλατείες έχουν βρεθεί και στην Κόρινθο και αλλού», διευκρίνισε.

Στις εκσκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο «Αμαξοστάσιο» της βασικής γραμμής του Μετρό, στην Πυλαία, στην ευρύτερη περιοχή του μακεδονικού τάφου του «Φοίνικα», ήρθαν στο φως τα κατάλοιπα ενός ιδιαίτερα σημαντικού προκασσάνδρειου οικισμού του 4ου π.Χ. αιώνα.

Αμαξοστάσιο Πυλαίας, προκασσάνδρειος οικισμός του 4ου αιώνα π.Χ

 

Σχεδιασμένος με το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα πολιτικοοικονομικής οργάνωσης της υστεροκλασικής περιόδου στην περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και είναι πιθανόν ένα από τα 26 πολίσματα που συνέβαλλαν στην ίδρυση της Θεσσαλονίκης από τον Κάσσανδρο. Ένας υπόγειος λαξευτός χώρος με κλίμακα αποτελούσε τμήμα Ιερού, αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Εργάνης.

Αμαξοστάσιο Πυλαίας, ευρήματα του οικισμού

 

Η έρευνα των Νεκροταφείων, Ανατολικό και Δυτικό, στο πλαίσιο της κατασκευής των εισόδων στους Σταθμούς «Σιντριβάνι» και «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός» εμπλούτισε τη γνώση των αρχαιολόγων για την διάρκεια χρήσης τους ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 7ο αιώνα μ.Χ. με ποικιλία ταφικών κατασκευών και πρακτικών, ενώ ο πλούτος των ευρημάτων δηλώνει την οικονομική ευμάρεια των κατοίκων της πόλης και την πολυτελή διαβίωσή τους.

Σταθμός Συντριβάνι, νότιο φρεάτιο

Λίγα μόλις μέτρα έξω από τη Χρυσή Πύλη και τα δυτικά τείχη, η ανασκαφή στις εισόδους του σταθμού Πλατείας Δημοκρατίας απέδωσε, αν και αποσπασματικά, στοιχεία της χωροταξικής εξέλιξης της περιοχής στην είσοδο της πόλης. Λιθόστρωτο του 15ου – 16ου αι., στη χάραξη περίπου της σημερινής 28ης Οκτωβρίου, σφράγισε νεκροταφείο με λακκοειδείς ταφές βυζαντινών χρόνων, οι οποίες ανοίχθηκαν σε προγενέστερα χωμάτινα και χαλικόστρωτα καταστρώματα. Τα κτηριακά κατάλοιπα που εντοπίστηκαν ανήκουν σε κτίσματα αποθηκευτικού και εργαστηριακού χαρακτήρα πρωτοβυζαντινών χρόνων, τα οποία οργανώνονταν εκατέρωθεν του δρόμου, στο ύψος της σημερινής οδού Μοναστηρίου, που οδηγούσε από την ύπαιθρο χώρα στην πόλη.

Σταθμός Δημοκρατίας αποθηκευτικές εργαστηριακές εγκαταστάσεις