Skip to main content

Ο κοσμοπολιτισμός δεν ταιριάζει στη σύγχρονη Θεσσαλονίκη

Ο κοσμοπολιτισμός του εμπορίου είναι εύκολος διότι βασίζεται στην ικανοποίηση του κέρδους. Ο πραγματικός κοσμοπολιτισμός είναι λίγο πιο... κουραστικός

Στα 106 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στον εθνικό κορμό η πόλη έχει απωλέσει στον κοσμοπολιτισμό, που τη χαρακτήριζε και τη στήριξε πολλούς αιώνες. Όχι μόνο επειδή ο πληθυσμός της κατέληξε αμιγώς ελληνικός, ενώ ήταν πολυεθνικός. Κυρίως επειδή οι κάτοικοι της πόλης και οι εκπρόσωποί τους στην πολιτική, στην κοινωνία, στην αυτοδιοίκηση, στις επιχειρήσεις επιλέγουν να παραμένουν σε ένα καθεστώς ελεύθερων πολιορκημένων.

Διότι μπορεί όλοι στην πόλη να μιλούν για την ανάγκη να ενισχυθεί η αναγνωρισιμότητα και η επισκεψιμότητα της Θεσσαλονίκης και να χαίρονται βλέποντας τουρίστες στους δρόμους και ακούγοντας ανθρώπους να μιλούν διαφορετικές γλώσσες στα πεζοδρόμια και στα καταστήματα, αλλά όλη η ικανοποίηση εδράζεται στο οικονομικό πεδίο. Επειδή οι ξένοι τουρίστες ξοδεύουν χρήματα και στηρίζουν την αγορά, κάτι που ασφαλώς ενδιαφέρει πολύ, ιδιαίτερα στα χρόνια της ύφεσης και της παρατεταμένης καταναλωτικής καχεξίας που διανύουμε. Η πραγματικότητα, το δεύτερο και πιο ουσιαστικό επίπεδο, πίσω από τη βιτρίνα, είναι διαφορετική. Οι Θεσσαλονικείς αγαπούν τους ξένους που επισκέπτονται ή διαμένουν στην πόλη μόνο στα λόγια. Στην πράξη αδιαφορούν παγερά.

Αν και το θέμα του κοσμοπολιτισμού δεν απασχολεί και πολλούς αναδύθηκε στην επιφάνεια με αφορμή τη χθεσινή –απολογιστική και αποχαιρετιστήρια- συνάντηση των δημοσιογράφων με τον απερχόμενο πρόεδρο Τράπεζας Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου κ. Ιxσάν Ουγούρ Ντελικανλί, ο οποίος αποχωρεί μετά από τέσσερα χρόνια. Αλήθεια πόσοι Θεσσαλονικείς γνωρίζουν ότι ένα διεθνές χρηματοπιστωτικό και αναπτυξιακό ίδρυμα βρίσκεται στην πόλη και εδρεύει σε ένα όμορφο κτήριο στη λεωφόρο Νίκης; Πόσοι αντιλαμβάνονται τι κάνει; Ποια σημασία έχει για τη χώρα και για την ευρύτερη περιοχή; Πόσοι συνειδητοποιούν ότι φιλοξενεί εργαζομένους από δεκάδες χώρες; Και πόσοι αντιλαμβάνονται το όφελος, πέραν του ύψους των ενοικίων που προφανώς πληρώνουν αυτοί οι άνθρωποι για να στεγάσουν τις οικογένειες τους;

Αντίστοιχα, πόσοι Θεσσαλονικείς γνωρίζουν ότι στα ανατολικά της πόλης, πίσω από το κλειστό γήπεδο μπάσκετ του ΠΑΟΚ, βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) και τι ακριβώς κάνει; Και αν εξαιρέσει κανείς τους γονείς που νοιάζονται για τα παιδιά τους πόσοι Θεσσαλονικείς ενδιαφέρονται για το ότι η πόλη φιλοξενεί ξένα σχολεία και κολλέγια; Πόσοι παρακολουθούν τις εκδηλώσεις που οργανώνουν οι πολιτιστικοί φορείς των μεγάλων χωρών που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη; Κυρίως, όμως, για πόσους από αυτούς τους διεθνείς φορείς (τράπεζες, σχολεία, ευρωπαϊκά κέντρα κ.λπ.) έχουν ενδιαφερθεί οι εκπρόσωποι της Θεσσαλονίκης; Ποιος δήμαρχος τα τελευταία 15 – 20 χρόνια έχει επισκεφθεί την Παρευξείνια Τράπεζα είτε για να δηλώσει στα στελέχη και τους εργαζομένους την ικανοποίηση της τοπικής κοινωνίας για το ότι βρίσκονται και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη, είτε για να προσφέρει τη διαθεσιμότητα των αρχών για κάποια πρακτικά προβλήματα, τα οποία όταν αντιμετωπίζει κάποιος ξένος σε έναν τόπο δυσκολεύεται να τα λύσει; Ποιος περιφερειάρχης συνέφαγε με τον επικεφαλής του Cedefop και το διαφήμισε, ώστε να γίνει γνωστό;

Ο κοσμοπολιτισμός του εμπορίου είναι εύκολος διότι βασίζεται στην ικανοποίηση του κέρδους. Εάν δεν συνοδεύεται από αλλαγή νοοτροπίας και μια πραγματικά διεθνή αντίληψη των πραγμάτων και των σχέσεων μιας κοινωνίας τα όρια του είναι περιορισμένα. Ακόμη και το οικονομικό όφελος περιορίζεται στην αύξηση του τζίρου, ο οποίος άλλωστε είναι καταδικασμένος να ανεβοκατεβαίνει αναλόγως της εγχώριας, γειτονικής ή διεθνούς συγκυρίας.

Ο πραγματικός κοσμοπολιτισμός, αυτός που συμβάλλει στην άνοδο του κοινωνικού επιπέδου, αλλά και στην ουσιαστική οικονομική αναβάθμιση είναι λίγο πιο… κουραστικός. Εάν δεν προκύψει από τη ζωή –κάτι που χρειάζεται δεκαετίες ή και αιώνες, όπως στην προ του 1912 Θεσσαλονίκη- απαιτεί συνειδητή προσπάθεια από τους πολίτες. Με αφετηρία αυτούς που τους εκπροσωπούν, εν προκειμένω αυτοδιοικητικούς, επιμελητηριακούς, συνδικαλιστικούς, πανεπιστημιακούς, κοινωνικούς, εκκλησιαστικούς παράγοντες. Επαγγελματικές ενώσεις, συλλόγους, σωματεία, πάσης φύσεως συλλογικότητες.

Όλους όσοι μπορούν με αξιοπιστία να εκφράσουν τα αισθήματα του τοπικού συνόλου και να τα διαφημίσουν σε όσους υπηρετούν αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς και φορείς. Οι οποίοι με τη σειρά τους μπορούν να γίνουν οι καλύτεροι διαφημιστές στη Θεσσαλονίκης. Προφανώς η επίσκεψη ενός δημάρχου, ενός περιφερειάρχη, ενός πρύτανη ή ενός προέδρου δεν ισοσκελίζει την πραγματικότητα, ούτε λύνει τα προβλήματα της καθημερινότητας. Ούτε προάγει την κοσμοπολίτικη νοοτροπία. Πολύ περισσότερο δεν αίρει την αδιαφορία της κοινωνίας. Αλλά από κάπου -και κάπως- πρέπει να ξεκινήσει κανείς. Στέλνοντας επίμονα μηνύματα, ώστε να υπάρξει αποτέλεσμα.