Skip to main content

Μονόδρομος οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλαδα του 2016

Γιατί δημόσιο και δήμοι δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν επιχειρηματίες. Ανεδαφικές εμμονές οι αυτοδιοικητικές διεκδικήσεις.

Με αφορμή τα διαρκή αιτήματα των δημοτικών αρχών να αποκτήσουν τον έλεγχο εταιριών, ακινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου θα ήθελα να αναρωτηθούν όλοι όσοι υπερασπίζονται αυτή τη λογική αν πραγματικά πιστεύουν ότι οι σημερινοί (και χτεσινοί) δήμοι είναι ικανοί να λειτουργήσουν σαν επιχειρήσεις.

Ορισμένα αιτήματα πραγματικά μπορούν να έχουν βάση. Τα περισσότερα όμως όχι. Δε μένω μόνο στο επιχείρημα που υιοθετούν –και δυστυχώς έχει βάση- οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού και του κεφαλαίουο ότι «είδαμε τι έκαναν με τις δημοτικές επιχειρήσεις τους». Ωστόσο, θέλω να επισημάνω ορισμένα δεδομένα που καθιστούν αυτά τα αιτήματα ανεδαφικές εμμονές και τίποτα περισσότερο. Πυροτεχνήματα που λάμπουν στα μάτια και ηχούν εντυπωσιακά στα αυτιά.

Το πρώτο δεδομένο είναι η κακή εμπειρία από τη λειτουργία των αυτοδιοικητικών επιχειρήσεων. Σχεδόν στο σύνολό τους είναι παραδείγματα κακοδιαχείρισης, οργανισμοί ζημιογόνοι και με πολύ χαμηλής ποιότητας παραγόμενο αποτέλεσμα. Στο τέλος για να επιβιώσουν χρειάζεται να μπει «χαράτσι» στις τσέπες των πολιτών ή να επιδοτηθούν από το ίδιο το δημόσιο.

Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι οι περισσότεροι δήμοι διεκδικούν περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου, που είναι προς ιδιωτικοποίηση, με τη λογική ότι μαζί με το ακίνητο το δημόσιο αντί να πάρει χρήματα, θα πρέπει να το προικίσει κιόλας. Να δώσει δηλαδή τους «αναλογούντες πόρους» για να κάνει πράξη ο κάθε δήμος τα σχέδιά του.

Σχέδια που λίγες φορές αφορούν στο κοινωνικό σύνολο και έχουν μια κατεύθυνση αμιγώς κοινωνική. Τις περισσότερες φορές είναι στημένα έτσι ώστε να εξυπηρετήσουν μερικούς φίλους και οικείους των δημοτικών αρχών και τα... οράματά τους.

Το τρίτο δεδομένο είναι ότι στα ακίνητα, τις εταιρίες και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία, που παρέλαβαν πολλοί δήμοι και κλήθηκαν να τα λειτουργήσουν, να τα αξιοποιήσουν ή να τα εκμεταλλευτούν, οι περισσότεροι απλώς έκαναν τους μεσάζοντες με τους ιδιώτες που τελικά τα εκμεταλλεύονται.

Κι ακόμη ένα δεδομένο (αν το καλοσκεφτείτε θα βρείτε πολλά περισσότερα) είναι ότι οι δημοτικές αρχές δε θα έπρεπε να λειτουργούν με γνώμονα την επιχειρηματικότητα, αλλά ως αυτοδιοικητικοί φορείς που σκέφτονται την ανάπτυξη της περιοχής τους και την εξυπηρέτηση των αναγκών του κοινωνικού συνόλου. Οπότε είναι εκτός κάθε λογικής τα σχέδια εκμετάλλευσης με σκοπό το κέρδος. Αν τώρα ισχυριστεί κάποιος ότι τα σχέδια αξιοποίησης δεν είναι κερδοσκοπικά θα καταλήξει και πάλι στην επιβάρυνση του κράτους (δηλαδή όλων των φορολογούμένων) για να υλοποιηθούν.

Πάρτε για παράδειγμα τις κατασκηνώσεις στη Θεσσαλονίκη. Του δημοσίου και των δήμων είναι και ρήμαξαν. Τώρα είτε ενοικιάζονται από τους δήμους σε ιδιώτες, είτε τις θέλουν οι δήμοι από το δημόσιο για να τις νοικιάσουν ή να τις αξιοποιήσουν προκειμένου να ασκήσουν κοινωνική πολιτική. Ο... κακός ιδιωτικός τομέας να μείνει απέξω, πλην όμως χωρίς αυτόν είτε πάμε σε ουτοπίες, είτε σε ρημάδια... Οι ιδιωτικές κατασκηνώσεις πάντως μια χαρά κέρδη εμφανίζουν...

Στους δήμους δεν ανήκουν μια σειρά από κτήρια του δημοσίου; Και τι έγιναν αυτά τα κτήρια; Είτε μουσεία που δεν πατάει ψυχή, εκτός από κάτι εξαναγκασμένους μαθητές, είτε «κουφάρια» που ανακαινίστηκαν με λεφτά του δημοσίου και της ΕΕ και στέκουν περιμένοντας την προστιθέμενη αξία που θα έδιναν στην πόλη και στους πολίτες...

Βεβαίως σκέψη να σταματήσουν να χρυσοπληρώνουν όλοι αυτοί οι δήμοι και όλοι οι φορείς του δημοσίου τους ιδιώτες, που έχουν ακίνητα και δεν μπορούν να τα νοικιάσουν αλλού ή να τα αξιοποιήσουν με άλλο τρόπο, για να στεγάσουν τις υπηρεσίες τους δε γίνεται. Διότι με τόσα κτήρια που έχουν πια στη διάθεσή τους δημόσιο και δήμοι, δε θα έπρεπε για καμιά υπηρεσία τους να νοικιάζουν από ιδιώτη χώρο...

Η ίδια κατάσταση επικρατεί και με το ελληνικό δημόσιο. Οι επιχειρήσεις του πάνε κατά διαόλου και εμφανίζονται υγιέστατες χάρις στα κονδύλια της ΕΕ, που δίνονται αφειδώς για την ενίσχυση και τη λειτουργία τους. Τα δε ακίνητα είτε πωλούνται και φέρνουν δυστυχώς –λόγω συγκυρίας- λιγοστά έσοδα (καλοδεχούμενα), είτε είναι εγκαταλειμμένα και περιμένουν τον επενδυτή του Τσάκα από την Αραβία (γενικώς) να έρθει να χώσει τα εκατομμύρια...

Σέβομαι όλες τις διεκδικήσεις των δήμων, αρκεί να έχουν ένα σχέδιο αξιοποίησης και λειτουργίας, που δε θα επιβαρύνει ούτε το δημόσιο, ούτε τους πολίτες. Δε σέβομαι τις κουτοπόνηρες λογικές να πάρουμε ένα ακίνητο ή να συμμετάσχουμε σε μια επιχείρηση αφενός για να βολέψουμε τους δικούς μας, αφετέρου για να κονομήσουμε σε περίπτωση που πάει καλά το πλάνο. Διότι αν πάει άσχημα, το μάρμαρο δε θα το πληρώσει ο δήμαρχος και οι δημοτικοί του σύμβουλοι...

Σέβομαι επίσης τη λογική εκείνων που επιμένουν στο δημόσιο χαρακτήρα της δημόσιας και δημοτικής περιουσίας, αν και δε βρίσκω πρακτικώς λύση πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο εν μέσω κρίσης. Σε αυτή την περίπτωση οι άνθρωποι που υποστηρίζουν το δημόσιο χαρακτήρα εταιριών, ακινήτων και περιουσιακών στοιχείων, εναντιώνονται στη φιλοσοφία με την οποία λειτουργεί η σύγχρονη οικονομία και υποστηρίζουν ένα άλλο μοντέλο, εκείνο του κρατισμού, όπου όμως τόσο το δημόσιο όσο και η αυτοδιοίκηση δε λειτουργούν με όρους κέρδους. Σεβαστό, όμως άλλη κουβέντα αυτή...

Δυστυχώς, πλέον δεν υπάρχουν ενδείξεις, αλλά αποδείξεις ότι δημόσιο και δήμοι τα έκαναν μαντάρα με τα οικονομικά τους. Οπότε η μπάλα παίρνει και ορισμένους, οι οποίοι λειτούργησαν ως πραγματικοί επιχειρηματίες (ακόμη και με όρους κοινωνικής οικονομίας). Το διεθνές παράδειγμα αποδεικνύει ότι και το δημόσιο μπορεί και οι δήμοι. Υπό κάποιες προϋποθέσεις όμως, που στην Ελλάδα του 2016, στο ελληνικό δημόσιο και στους ελληνικούς δήμους, είναι αδιανόητες...

Η περιουσία του δημοσίου να περάσει σε όποιον δήμο παρουσιάσει ένα κερδοφόρο πλάνο, με συγκεκριμένη πηγή χρημάτων για την όποια επένδυση, με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης και με συγκεκριμένο βιώσιμο σχέδιο, το οποίο αν σκοντάψει στην πορεία να αναλαμβάνει ο δήμος το μερίδιο του ρίσκου που του αναλογεί. Σε άλλη περίπτωση υπάρχει μόνο η λύση του ιδιώτη επενδυτή. Όσο κακός κι αν προβάλλεται, είναι ο μόνος που μπορεί να φέρει την ανάπτυξη. Δυστυχώς ή ευτυχώς.

*Στη φωτογραφία, ακίνητα του δημοσίου στη Θεσσαλονίκη προς ιδιωτικοποίηση από το ΤΑΙΠΕΔ