του Δημήτρη Παπανίκου
Λεπτομερείς οδηγίες προς περιφερειάρχες και δημάρχους σχετικά με τους χειρισμούς στο θέμα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας δίνει ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης με μακροσκελές έγγραφο το οποίο απέστειλε σε όλες τις περιφέρειες και τους δήμους της χώρας. Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή οι οδηγίες κρίθηκαν αναγκαίες καθώς τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν τα φαινόμενα παραβίασης των διεθνών συμφωνιών ως προς την ονομασία των Σκοπίων. Εξ αιτίας αυτών ελληνικές αντιπροσωπείες από το χώρο της αυτοδιοίκησης οι οποίες καλούνται να μετάσχουν σε διεθνή συνέδρια, συναντήσεις, πολυμερή fora στο εξωτερικό, βρίσκονται σε δυσχερή θέση, χωρίς να γνωρίζουν πως πρέπει να αντιδράσουν.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του κ. Σκουρλέτη «πριν από κάθε διεθνές συνέδριο/διεθνή συνάντηση κ.λπ. κρίνεται σκόπιμο να διερευνάται εκ μέρους των ενδιαφερόμενων ελληνικών φορέων, εάν θα υπάρχει σκοπιανή συμμετοχή.
Στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται συμμετοχή από την πΓΔΜ, οι έλληνες εκπρόσωποι θα πρέπει αρχικώς να έρθουν σε συνεννόηση με τη διοργανώτρια Αρχή για να διασφαλισθεί ότι οι αναφορές στη χώρα αυτή κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου/συνάντησης και στο σχετικό με αυτά έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό (προσκλήσεις, φυλλάδια, προγράμματα, ταμπελάκια αντιπροσωπειών, συμπεράσματα, ανακοινωθέντα, ιστοσελίδες κ.ά.) θα γίνονται με την ορθή, προσωρινή ονομασία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας «the former Yugoslav Republic of Macedonia» (στην αγγλική) – «ex-RepubEnue Yougoslavc de Macedonia» (στη γαλλική), στο πνεύμα τήρησης της διεθνούς νομιμότητας, όπως αυτή αποτυπώνεται στις αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για το όνομα της πΓΔΜ».
Οι εναλλακτικές λύσεις
Τι θα συμβεί όμως στις περιπτώσεις στις οποίες οι διοργανωτές χρησιμοποιούν τη λεγόμενη συνταγματική ονομασία της πΓΔΜ ("Republic of Macedonia" ή "Macedonia");
«Στις περιπτώσεις αυτές», τονίζει ο κ. Σκουρλέτης «η πρώτη αντίδραση του ενδιαφερόμενου ελληνικού Φορέα θα πρέπει να είναι η επίκληση των σχετικών αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών για το όνομα της γείτονος. Εάν όμως, παρά τις ελληνικές προσπάθειες, οι διοργανωτές επιμένουν στη χρήση της συνταγματικής ονομασίας, μπορεί να προταθεί, από ελληνικής πλευράς, η υιοθέτηση μιας συμβιβαστικής λύσης».
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο υπουργός προτείνει τις ακόλουθες εναλλακτικές λύσεις:
1. Να ζητείται αντί της αναγραφής του ονόματος των χωρών να γίνεται χρήση του ονόματος των πρωτευουσών και μόνον, πρακτική η οποία υιοθετείται στη Διαβαλκανική Συνεργασία.
2. Μια δεύτερη αποδεκτή συμβιβαστική διευθέτηση, ώστε να αποφευχθεί η αναφορά στα ονόματα των κρατών, είναι η αναγραφή (π.χ. στις πινακίδες που τοποθετούνται μπροστά από τους αντιπροσώπους) μόνο του ονοματεπώνυμου του αντιπροσώπου και η σημαία της χώρας προέλευσης κάθε αντιπροσωπείας ή και το όνομα του φορέα που αντιπροσωπεύει, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι δεν περιλαμβάνει το όνομα της χώρας.
Εάν, παρόλα αυτά, οι διοργανωτές εξακολουθούν να επιμένουν στη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της πΓΔΜ, «η απόφαση για το εάν θα συμμετάσχει η ελληνική αντιπροσωπεία ή όχι λαμβάνεται ad hoc» αναφέρει ο κ. Σκουρλέτης. Υπογραμμίζει, δε, ότι στη λήψη της απόφασης παίζουν ρόλο διάφοροι παράγοντες, όπως π.χ. το ειδικό ενδιαφέρον της χώρας μας, η σπουδαιότητα μιας διεθνούς συνάντησης κ.ά. Τονίζει, ωστόσο, ότι «στην περίπτωση που τελικώς αποφασισθεί να υπάρξει ελληνική συμμετοχή, αυτή μπορεί να καταστεί δυνατή με την κατάθεση δήλωσης στη διοργανώτρια αρχή ή τη Γραμματεία. Η δήλωση αυτή συντάσσεται σε συνεννόηση με το υπουργείο Εξωτερικών και περιλαμβάνεται στα πρακτικά της συνάντησης».
Προσοχή στις υπογραφές!
Ο υπουργός επισημαίνει πως τα μεγαλύτερα προβλήματα απαντώνται στις πολυμερείς διεθνείς συναντήσεις που διοργανώνονται στην πΓΔΜ, καθώς οι Αρχές της προβαίνουν συστηματικά στη χρήση της συνταγματικής ονομασίας. «Γι' αυτό, σε περίπτωση που ελληνικοί φορείς και υπηρεσίες επιθυμούν να μετάσχουν σε πολυμερείς ή διεθνείς συναντήσεις που διοργανώνονται στην πΓΔΜ, θα πρέπει πρώτα να επικοινωνήσουν με το υπουργείο Εξωτερικών» συνιστά ο κ. Σκουρλέτης.
Ο υπουργός Εσωτερικών εφιστά ιδιαιτέρως την προσοχή σε περιπτώσεις κοινής υπογραφής κειμένων ή συμπερασμάτων με εκπροσώπους της πΓΔΜ. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει «κάθε ελληνική αντιπροσωπεία που μετέχει σε διεθνή συνάντηση, θα πρέπει να είναι εξόχως προσεκτική και σε εγρήγορση όταν τίθεται ζήτημα υπογραφής ή υιοθέτησης κειμένων σε αυτή (π.χ. συμπεράσματα, κοινό ανακοινωθέν, πρακτικά, κοινή δήλωση κ.λπ.) καθώς σε αρκετές περιπτώσεις στα κείμενα αυτά αναγράφεται μη αποδεκτή από τη χώρα μας ονομασία της πΓΔΜ (π.χ. ‘Republic of Macedonia’, ‘Macedonia’, ‘F.Y.R. Macedonia’). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ελληνική αντιπροσωπεία θα πρέπει να μην υπογράφει ή υιοθετεί τα ανωτέρω κείμενα, προκειμένου να αποφεύγεται η ταυτόχρονη αναφορά σε Ελλάδα και ‘Μακεδονία’ σε αυτά και να έρχεται σε συνεννόηση με το υπουργείο Εξωτερικών. Η ελληνική αντιπροσωπεία μπορεί, βεβαίως, να προχωρεί στην υπογραφή ή υιοθέτηση κειμένων όταν σε αυτά αναφέρεται η γειτονική χώρα με την ορθή, προσωρινή της ονομασία».
Τέλος, από τον κ. Σκουρλέτη επισημαίνεται ότι «η εκάστοτε ελληνική αντιπροσωπεία θα πρέπει να ενημερώνει εγκαίρως πριν από την άφιξη της στη χώρα όπου πραγματοποιείται η συνάντηση, την αρμόδια για την περιοχή διπλωματική Αρχή μας».