Skip to main content

ΟΛΘ: Ξενοδοχείο, εμπορικό κέντρο ή κάτι άλλο το Παλιό Τελωνείο; (φωτο)

Τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την αποκατάσταση του διατηρητέου. Τι προβλέπει η σύμβαση, τι λένε οι έμποροι και ξενοδόχοι της πόλης.

Ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο αλλά και δύσκολα αξιοποιήσιμο, θα περάσει από το ελληνικό δημόσιο σε ιδιώτη, με την πώληση του 67% της ΟΛΘ Α.Ε.

Πρόκειται για το εμβληματικό διατηρητέο κτήριο του Παλιού Τελωνείου, σε ένα μέρος του ισογείου του οποίου βρίσκεται ο επιβατικός σταθμός του λιμανιού, ενώ το υπόλοιπο είναι εγκαταλελειμμένο για τουλάχιστον 15 χρόνια, αφημένο στις φθορές του χρόνου που προστίθενται στις ζημίες που είχε υποστεί από τον μεγάλο σεισμό του 1978.

Με τον διαγωνισμό της πώλησης να πλησιάζει στην ολοκλήρωση του τελευταίου σταδίου - καταληκτική ημερομηνία για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών στις 24 Μαρτίου- έχουν αρχίσει να ακούγονται εκ νέου τα παλαιά σενάρια για την δημιουργία ξενοδοχείου πολυτελείας στο διατηρητέο ή ακόμη και εμπορικού κέντρου, σε αυτό το μεγάλο κτήριο που καλύπτει πάνω από 12 χιλ. τετραγωνικά μέτρα. 

Μάλιστα, τονίζεται ότι τέτοια σχέδια δεν σκοντάφτουν στους περιορισμούς που επιβάλλονται από τους κανονισμούς ασφαλείας του ISPS, λόγω ύπαρξης και λειτουργίας στο κτήριο του επιβατικού σταθμού. Ο σταθμός, υποστηρίζεται, μπορεί να μεταφερθεί σε άλλο σημείο μέχρι και τον 2ο προβλήτα, αφού η χρήση που θα σχετίζεται με την κρουαζιέρα, σχετίζεται και με τις δραστηριότητες του λιμένα.

Σε τέτοιες επιλογές αξιοποίησης του κτηρίου αντιδρούν έμποροι και ξενοδόχοι, υπογραμμίζοντας ότι αφενός είναι σε βάρος των εμπορικών επιχειρήσεων του κέντρου και της πόλης συνολικότερα, αλλά και των ξενοδοχειακών μονάδων που είναι σε λειτουργία.

Αντιδρούν έμποροι και ξενοδόχοι

"Τα malls δεν πρέπει να είναι η εύκολη λύση για κάθε μεγάλο κεντρικό ακίνητο. Θα αντιδράσουμε στην περίπτωση δημιουργίας ενός ακόμη εμπορικού κέντρου στην καρδιά της πόλης. Σήμερα υπάρχει κορεσμός στην περιοχή του κέντρου και πέριξ. Λειτουργούν τρία εμπορικά κέντρα και τέσσερα πολυκαταστήματα σε απόσταση 7-10 χλμ. από τον πυρήνα του ιστορικού κέντρου ενώ υπάρχουν και τρία κενά κτήρια που παλιά στέγαζαν πολυκαταστήματα. Ο Εμπορικός Σύλλογος προτείνει στο διατηρητέο του λιμανιού να δημιουργηθούν κοινωνικές δομές, από τον Δήμο ή άλλους φορείς", δήλωσε στη Voria.gr ο πρόεδρος του ΕΣΘ κ. Παντελής Φιλιππίδης.

Αλλά αντιδράσεις θα υπάρξουν και από την Ένωση Ξενοδόχων που και στο παρελθόν είχε δηλώσει αντίθετη σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Όπως αναγνώρισε ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης κ. Αριστοτέλης Θωμόπουλος, το διατηρητέο του Παλιού Τελωνείου, είναι αναμφίβολα "φιλέτο" έτσι όπως βρίσκεται πάνω στη θάλασσα. Ωστόσο, η μετατροπή του σε ξενοδοχείο θα επιβαρύνει την ξενοδοχειακή υποδομή της πόλης η οποία, δεν έχει τα οικονομικά μεγέθη για να στηρίξει μεγάλες επενδύσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες.

«Μπορεί οι διανυκτερεύσεις να αυξήθηκαν κάπως την τελευταία διετία-τριετία, αλλά τα έσοδα είναι χαμηλά. Με μία κουβέντα "δεν έχει ψωμί" η ξενοδοχία στη Θεσσαλονίκη και η δημιουργία μίας ακόμη μονάδας πολυτελείας θα όξυνε τον ανταγωνισμό και θα πιέζει ακόμη πιο κάτω τις ήδη χαμηλές τιμές», πρόσθεσε ο κ. Θωμόπουλος.

Τι προβλέπει η Σύμβαση για το διατηρητέο

Τι ισχύει όμως με βάση τα όσα προβλέπονται στην σύμβαση παραχώρησης για το κτήριο που είναι διατηρητέο και που κατάντησε περιστερεώνας επειδή για χρόνια, το υπουργείο Οικονομικών, αρνείτο να το παραχωρήσει στον ΟΛΘ ο οποίος εν τέλει αποφάσισε και πήρε την έγκριση από την αρμόδια Υπηρεσία, για να κάνει έστω την αποκατάσταση των όψεων, εξωτερικά;

H σύμβαση που επιβάλλει την αποκατάσταση του διατηρητέου ("including the remedial works for Old Customs building"), με την διάθεση από τον επενδυτή 20 εκατ. ευρώ για έργα στο Γενικό Λιμάνι, συμπεριλαμβανομένου του Παλιού Τελωνείου, είναι κάπως "ήξεις αφήξεις".

Σύμφωνα με την σύμβαση, η χρήση που θα λάβει το κτήριο δεν θα πρέπει να είναι ανταγωνιστική προς τις εμπορικές δραστηριότητες της πόλης. Ο παραχωρησιούχος δεν μπορεί να αξιοποιήσει την χερσαία έκταση του λιμανιού κατά τρόπους ή για σκοπούς που δεν σχετίζονται με την λιμενική δραστηριότητα όπως, π.χ. είναι το μη σχετιζόμενη με τον λιμένα real estate, βιομηχανικές ή εμπορικές αναπτύξεις, ευρύτερα τουριστικές αναπτύξεις ή και πολιτιστικές. Εκτός κι αν αυτές οι δραστηριότητες είναι:

- συμπληρωτικές προς τις κύριες λιμενικές δραστηριότητες

- είναι σχετικές με την φύση της χερσαίας ζώνης και δικαιολογούνται από τους χωρικούς περιορισμούς

- έχουν ειδικά επιτραπεί στο πλαίσιο του Μaster Plan που θα πρέπει να τύχει έγκρισης.

Αυτά σημειώνονται στο κείμενο της σύμβασης και αφήνουν περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών.

Το βέβαιο είναι, ότι το μεγάλο αυτό κτήριο των 12.247 τ.μ., λόγω χαρακτηρισμού (διατηρητέο) αλλά και ηλικίας (κτίστηκε το 1910), θα απορροφήσει πολλά χρήματα για να αντιμετωπιστούν τα στατικά προβλήματα που έχει, να αποκατασταθεί και να λάβει νέα/νέες χρήσεις.

Όπως είπε στη Voria.gr η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων & Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας κ. Σοφία Χριστοφορίδου, το κτήριο, κατά την εκτίμησή της, δεν χρειάζεται πολύ εκτεταμένες επεμβάσεις για την αποκατάστασή του ενώ διαθέτει ένα ενδιαφέρον αίθριο που θα διευκολύνει στην εξεύρεση νέων χρήσεων. Για να λάβει νέα χρήση το κτήριο, θα πρέπει ο ιδιώτης να κάνει τα προβλεπόμενα από τον νόμο, δηλαδή να υποβάλλει μελέτη αποτύπωσης και πρόταση αποκατάστασης.

Πρόκληση η αξιοποίηση του Παλιού Τελωνείου

Το κτήριο του Παλιού Τελωνείου, δεν είναι μόνο "φιλέτο", είναι και πρόβλημα προς επίλυση. Είναι μεγάλο, θέλει παρεμβάσεις που έχουν υπολογισθεί κοντά στα 10 εκατ. ευρώ ενώ μπορεί να είναι και πολύ υψηλότερες, ανάλογα με την χρήση που θα λάβει.

Η Voria.gr, αφού πήρε την άδεια της προϊσταμένης της Τελωνειακής Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, κ. Αγγελικής Γωγάκου, ξεναγήθηκε στην κεντρική και την ανατολική πτέρυγα του κτηριακού συγκροτήματος. Το κτήριο εσωτερικά είναι κάτι σαν.....κτήριο φάντασμα. Στην ανατολική πτέρυγα, εκεί που για 20 χρόνια λειτουργούσε η γερμανική βιοτεχνία ετοίμων ενδυμάτων Rheiner, είναι σαν να εγκαταλείφθηκε την ώρα που ηχούσαν σειρήνες συναγερμού. Οι ραπτομηχανές, οι κουβαρίστρες, τόπια με ύφασμα, μεζούρες και σημειωματάρια, αφημένα κάτω από στρώσεις σκόνης.

Στην κεντρική πτέρυγα, εκεί που στεγαζόταν μέχρι το 2001, η Διεύθυνση Τελωνείων και το Α΄ Τελωνείο, ακόμη καρέκλες, γραφεία, κάποια και γερμένα ερμάρια, η αίθουσα συγκεντρώσεων των τελωνειακών σχεδόν όπως την άφησαν, αλλά και το φως από το μεγάλα αίθριο να φωτίζει τα κενά από υπαλλήλους δωμάτια.

Αυτό λοιπόν το κτηριακό συγκρότημα έχει προοπτικές αλλά απαιτεί, για να ξαναζωντανέψει, μία γενναία επένδυση με σεβασμό στο χαρακτήρα του, στη θέση που βρίσκεται, στην ιδιαιτερότητα του λιμανιού. Κι ο ιδιώτης που θα διαθέσει ένα σεβαστό ποσό για να το αποκαταστήσει, οπωσδήποτε θα επιδιώξει να έχει έσοδα από την επανάχρησή του, για να αποσβέσει την επένδυση και κάποια στιγμή να εγγράψει κέρδη. 

Η ιστορία και το παρόν του Παλιού Τελωνείου

Το διατηρητέο κτήριο, στο οποίο όλοι αναφέρονται σαν "Παλιό Τελωνείο", καλύπτει 12.247 τ.μ. πάνω σε έκταση γης 5.059 τ.μ. Βρίσκεται μεταξύ του 1ου και 2ου προβλήτα, ενώ η πλευρά που βλέπει προς την θάλασσα έχει την δική της αποβάθρα (κρηπιδώματα 4 - 8). Το κτίριο είναι στην περιοχή που σήμερα εξυπηρετεί την ακτοπλοΐα και την κρουαζιέρα, με την λειτουργία και του επιβατικού σταθμού ( σε ισχύ ο κώδικας ασφαλείας ISPS).

Το εμβληματικό αυτό κτίσμα, που θεμελιώθηκε το 1910 και ήταν το πρώτο που κατασκευάστηκε στη Θεσσαλονίκη με οπλισμένο σκυρόδεμα, πέρασε από το ΥΠΟΙΚ στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ.). Το οικοδόμημα αποτελείται από τρία κτίρια των τριών ορόφων, με τα δύο ακραία να ενώνονται με το κεντρικό με διώροφα κτίρια/κατασκευές. Να σημειωθεί ότι το κεντρικό κτίριο, στο οποίο στεγάζονταν μέχρι το 2001 η Διεύθυνση Τελωνείων και το Α' Τελωνείο, ξεχωρίζει εξωτερικά από την ιδιαίτερη κεραμοσκεπή του και, εσωτερικά, από το μεγάλο σκεπαστό αίθριο που διαθέτει.

Στο ανατολικό κτίσμα, μεταξύ των ετών 1965-1985 λειτουργούσε η γερμανική βιοτεχνία ετοίμων ενδυμάτων Rheiner, η οποία έφυγε από την χώρα μας όταν άλλαξε το φορολογικό καθεστώς. Από τα δύο κτήρια που επισκεφθήκαμε, αυτό δείχνει να έχει και τις περισσότερες φθορές.

To νεοκλασικό κτήριο του Παλιού Τελωνείου αποτελεί χαρακτηριστικό τοπόσημο της ευρύτερης περιοχής του λιμένα και οπωσδήποτε θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε οποιοδήποτε σχέδιο αναβάθμισης της χερσαιας έκτασης του ΟΛΘ.

Σύμφωνα με το τελικό κείμενο της σύμβασης παραχώρησης του ΟΛΘ, όπως αυτή έχει τροποιηθεί και θα ισχύει μέχρι το 2051, ο παραχωρησιούχος υποχρεούται, μέχρι τη λήξη της περιόδου παραχώρησης, να διατηρεί το κτήριο βάσει των όσων προβλέπονται από τη νομοθεσία, κατά τρόπο που η χρήση του θα εξυπηρετεί σκοπούς οι οποίοι θα αναδεικνύουν και δεν θα παραμορφώνουν το χαρακτήρα του.

Έτσι, ζητείται από την ΟΛΘ Α.Ε., στον πρώτο χρόνο από την έναρξη της παραχώρησης να έχει ετοιμάσει ένα αναλυτικό σχέδιο αποκατάστασης του κτήρίου το οποίο και θα υποβληθεί στην αρμόδια υπηρεσία. Στους 18 μήνες από την έναρξη της παραχώρησης θα πρέπει να έχει εγκριθεί το σχέδιο και οι εργασίες να έχουν ολοκληρωθεί στην πρώτη τετραετία.