Ευθύς εξ αρχής, πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως πολλά θέματα που άπτονται της πολιτικής, η αντιμετώπιση του πομακικού προβλήματος δεν μπορεί να ενταχθεί στην επιλογή μαύρου - άσπρου. Και τούτο, επειδή η επιθυμία θεραπείας ενός προβλήματος, μπορεί να επιφέρει δημιουργία άλλου.
Δεν έχει αποδειχθεί τι ακριβώς "ράτσα" είναι οι Πομάκοι. Το δε υποστηριζόμενο ότι αποτελούν συνέχεια των πολεμιστών Αγριάνων, που είχε μαζί του ο Αλέξανδρος, θα πρέπει να τεκμηριωθεί, μιας και οι Αγριάνες ζούσαν στην περιοχή του Μπέλες, από την Παιανία και ανατολικά, και δε υπάρχουν πλήρη στοιχεία ότι έφθαναν μέχρι την Ροδόπη. Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να πει ότι μετοίκησαν, ίσως από κάποια πίεση σλαβικού ή γερμανικού φύλου, ακόμη και από τους Ρωμαίους.
Δυστυχώς, δεν έχει γίνει κάποια απολύτως τεκμηριωμένη μελέτη. Κι αυτή του ανθρωπολόγου Νίκου Ξηροτύρη, που οι αιματολογικές εξετάσεις που διεξήγε τον έφεραν να υποστηρίξει πως πρόκειται για εξισλαμισμένο φύλο Θρακών, αμφισβητείται όπως και άλλες ανάλογες μελέτες που έγιναν. Πιθανόν, να πρόκειται γι’ αυτό που έγραψε ο Κ. Παλαμάς: «Μια σύνθεση λαών και χρόνων».
Αυτό όμως δεν είναι του παρόντος. Η αντιμετώπιση του θέματος χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, επειδή μπορεί να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και να έχουμε κι άλλα προβλήματα σε βάθος χρόνου. Και εξηγώ. Στην Ελλάδα, υπολογίζονται σε 40.000 οι Πομάκοι, αλεβίτες μάλλον (που κινδυνεύουν ίσως, λόγω ενδογαμίας), αλλά ο κύριος πληθυσμός των Πομάκων βρίσκεται στην Βουλγαρία, όπου δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία –λόγω του ότι απογράφονται μαζί με άλλους μουσουλμάνους- γι’ αυτό και υπολογίζονται από 80.000 έως και 270.000.
Κατά την οριοθέτηση των συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, χωρίστηκαν οικογένειες μεταξύ τους, και βρέθηκαν άλλοι εδώ κι άλλοι εκεί. Όμως τους χωρίζει ένα βουνό, και από τα μονοπάτια και τους δασικούς δρόμους πηγαινοέρχονται, χωρίς να χρειάζεται να περάσουν από τελωνεία (διαπιστώσεις ιδίοις όμμασι, του γράφοντος). Και με δεδομένο ότι η πομάκικη γλώσσα είναι παρεφθαρμένη βουλγαρική, οι Βούλγαροι υποστηρίζουν πως πρόκειται για Βουλγάρους. Άλλωστε διεκδικούν και όλους τους Θρακιώτες, των οποίων υποστηρίζουν πως είναι απόγονοι. (Οι εν Ελλάδι Πομάκοι μιλούν ένα ελληνοβουλγαρικό ανάμεικτο ιδίωμα, όπου συνυπάρχουν και αρχαιοπρεπείς ελληνικές ρίζες, όπως πυροστία, λεχούσα, παιδεψία, μυρωδία κ.λπ.).
Υπάρχει φόβος διάσπασης στην Βουλγαρία, λόγω του μεγάλου ποσοστού μουσουλμάνων (τουρκογενών, πομάκων, αθιγγάνων) που ξεπερνά το 10% του πληθυσμού, και με μια Τουρκία να τους διεκδικεί όλους, αλλά και να εργάζεται για την τουρκοποίησή τους. Ο πολυτεμαχισμός των κρατών που παρατηρείται στην υφήλιο -χωρίς βόμβες στην Ευρώπη- ανησυχεί την Βουλγαρία.
Και το πρόβλημά τους δεν είναι μόνον οι Τούρκοι, αλλά μήπως κάποιοι "πονηροί", με τις ύποπτες ΜΚΟ που στήνουν στις χώρες και με το άφθονο χρήμα, δημιουργήσουν και "πομακική εθνότητα". Εδώ δημιούργησαν εκ του μη όντος, "μακεδονική", "ιλλυρική", "σλαβοθρακική", στην πομακική θα δυσκολευθούν;
Η αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας για τα πομακοχώρια, που τα άφησε στο έλεος τω Τούρκων (ακόμη και την άδεια για σταύλο, οι δημόσιες υπηρεσίες δεν την εγκρίνουν αν δεν συμφωνήσει ο αγάς του Προξενείου, και δεν είναι υπερβολή αυτό που γράφω), αλλά και η απέχθειά τους για τους Τούρκους, επειδή με τη βία επιχειρούν να τους εκτουρκίσουν, η συνταύτιση με τα αδέλφια τους στην Βουλγαρία, δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Δεν υποστηρίζω πως αυτό θα συμβεί αύριο ή μεθαύριο. Αλλά μια σοβαρή χώρα, οφείλει να παίρνει μέτρα για προστασία και των επόμενων γενεών. Όταν μάλιστα, έχουν γνώση οι ελληνικές Αρχές πως οι Βούλγαροι δρουν σήμερα μεθοδικά στην Θράκη, χωρίς να έχουν εγκαταλείψει ποτέ την διεκδίκησή της.
Πάντως, προς άρση κάθε παρεξηγήσεως, σήμερα, παρά την εγκατάλειψή τους, είναι φιλόνομοι χωρίς να δημιουργούν προβλήματα σε βάρος της ελληνικής πολιτείας. Την προστασία της θέλουν από την τουρκική καταπίεση των οργάνων του Προξενείου. Αλλά, περί αυτού, άλλη φορά.