Όταν τα πράγματα στριμώχνονται, οι άνθρωποι επιστρέφουν στα σοβαρά. Μόλις η κατάσταση «σφίξει», σχεδόν αυτόματα τα αντανακλαστικά της χαζομάρας και του χαβαλέ ακυρώνονται.
Τα καρτούν αποχωρούν από το προσκήνιο –καίγονται στην κυριολεξία- και οι πραγματικοί άνθρωποι, ούτε ήρωες, ούτε αντιήρωες, παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους για να βγάλουν τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Όλα αυτά παντού ή σχεδόν παντού, αφού στην Ελλάδα το συγκεκριμένο αξίωμα δε συνιστά κανόνα, αλλά την εξαίρεση που επιβεβαιώνει το ακριβώς αντίθετο. Στην Ελλάδα κάνει κρύο…
Η Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται σε καθοριστικό σταυροδρόμι καιρών. Με τη χώρα μας να βγαίνει –έστω μπουσουλώντας- από το τούνελ της ύφεσης μετά από μια σκοτεινή δεκαετία και τις ισορροπίες στην ευρύτερο γεωγραφικό χώρο να αναδιατάσσονται, η περιοχή ενδέχεται να βρεθεί ενώπιον μιας ακόμη σημαντικής ευκαιρίας. Όπως συνέβη μια – δυο φορές ακόμη τις τελευταίες δεκαετίες, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η εξομάλυνση –ίσως και επίλυση- του Σκοπιανού, η προώθηση των αγωγών και το μεγάλο ενδιαφέρον για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, η επιτάχυνση έργων που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη διαχείριση αποβλήτων και η αναγέννηση του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας είναι μερικά μόνο από τα νέα δεδομένα, που επηρεάζουν τις εξελίξεις. Τα παιχνίδι ανοίγει ξανά, αρκεί να υπάρξει από ελληνικής πλευράς δημιουργική προσέγγιση. Ρεαλιστικός σχεδιασμός και συμμετοχή των κατάλληλων παραγόντων στην υλοποίηση του. Το πρώτο στάδιο προϋποθέσει συγκροτημένο και συλλογικό όραμα, κάτι που στα μέρη μας απλώς δεν υφίσταται. Το δεύτερο χρειάζεται παραγωγική συνεργασία του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, πεδίο στο οποίο οι ελληνικές επιδόσεις είναι διαχρονικά κάτω του μηδενός. Η Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται σε καθοριστικό σταυροδρόμι καιρών, αλλά πορεύεται χωρίς πυξίδα κι οδηγό…
Η κρίση ταρακούνησε τους Έλληνες, αλλά μόνο στο επίπεδο της αμυντικής διαχείρισης. Οι αιρετοί κάθε βαθμίδας έχουν βασική προτεραιότητα την επανεκλογή τους. Πρώτο τους μέλημα εξακολουθεί να παραμένει η απομάκρυνση της μπάλας από τη γραμμή, δηλαδή να δεχτούν όσο γίνεται λιγότερα γκολ. Το επόμενο στάδιο, η ανασυγκρότηση και η ανάπτυξη, παραμένουν στα χαρτιά. Για παράδειγμα, το σύστημα (μη) υποδοχής των επενδύσεων δεν έχει αλλάξει, ενώ τα κονδύλια του ΕΣΠΑ αξιοποιούνται ως δείκτες, αλλά στην πράξη γίνονται πολύ λίγα. Το περίφημο πενταετές αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας που (υποτίθεται ότι) θα είναι έτοιμο τον ερχόμενο Απρίλιο, βρίσκεται στην αναμονή χρόνια ολόκληρα. Οι έχοντες επαφή με την πραγματικότητα γνωρίζουν ότι όπως οι ιδιωτικοποιήσεις δεν μοιάζουν με τη Monopoli, έτσι και η οικονομία, η ανάπτυξη, η βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας δεν υπακούουν σε όρους stratego. Χρειάζονται διαφορετικό κλίμα και άλλους χρόνους από τα συμπαθή επιτραπέζια των Σαββατοκύριακων παλαιότερων καιρών.
Για τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας είναι μονόδρομος. Χωρίς την κεντρική διοίκηση και το 90% των δημόσιων φορέων και οργανισμών, που βρίσκονται στην Αττική, απασχολούν χιλιάδες εργαζομένους και συνιστούν από μόνα τους εύρωστο οικονομικό σύστημα, η Θεσσαλονίκη –πολύ περισσότερο η υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα- δεν έχουν πολλές δεξαμενές για να αντλήσουν αναπτυξιακά καύσιμα, να δημιουργήσουν κοινωνικό πλούτο και να ενισχύσουν την απασχόληση. Η Μακεδονία, η Θράκη, η Ήπειρος, η Θεσσαλία επείγονται για χειροπιαστή ανάπτυξη. Αλλά είναι… άτυχες, υπό την έννοια ότι και οι τοπικοί παράγοντες που ασχολούνται με τα δημόσια πράγματα απλώς αντιγράφουν τους πρωταγωνιστές της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Κάποιοι υπήρξαν στο παρελθόν πρωταγωνιστές της κεντρικής πολιτικής σκηνής, κάποιοι άλλοι κρυφοκοιτάζουν προς τα εκεί. Οι συνταγές ίδιες. Μόνο το ταλέντο διαφέρει. Η ισοπέδωση είναι μια κακή, μια αρνητική λέξη, αλλά εν προκειμένω ισχύει. Γιατί να τη φοβόμαστε;
Αχρείαστες εξυπνάδες για τις ανάγκες της δημοσιότητας. Πονηρές απαντήσεις στις αχρείαστες αυτές εξυπνάδες. Μεγάλα κούφια λόγια. Γενικότητες χωρίς αντίκρισμα. Περιφρόνηση της καθημερινότητας. Απουσία σχεδιασμών σε τομείς που χρειάζονται πλάνα το λιγότερο πενταετίας ή δεκαετίας.
Οι κάπως μεγαλύτεροι θυμούνται την προσδοκία για το millennium και αργότερα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Από τότε πέρασαν 15 – 20 χρόνια. Εξίσου, βέβαιον, είναι ότι θα περάσουν και τα επόμενα 15 – 20 χρόνια. Είναι κρίμα να παραμείνουν ανεκμετάλλευτα, όπως τα προηγούμενα.