Ο τρόπος θεσμοθέτησης του «προληπτικού» πακέτου μέτρων των 3,6 δισ. ευρώ αποτελεί το τελικό «αγκάθι» για τη συμφωνία Αθήνας-δανειστών για την αξιολόγηση του προγράμματος, καθώς η ελληνική κυβέρνηση διαμηνύει πως δεν μπορεί να νομοθετήσει προληπτικά μέτρα. Αντ' αυτού έχει προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός μόνιμου μηχανισμού αυτόματης διόρθωσης των δημοσιονομικών μεγεθών, ο λεγόμενος «κόφτης», που θα ενεργοποιείται σε περίπτωση απόκλισης από τους στόχους.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αυτός ο μηχανισμός, που καλύπτει πλήρως τις προϋποθέσεις που έθεσε το Eurogroup για τη συμφωνία, αποτελεί αντικείμενο των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως η διαπραγμάτευση έχει κλείσει ως προς τα μέτρα 3% του ΑΕΠ (5,4 δισ. ευρώ) που προβλέπει η συμφωνία του περασμένου Ιουλίου, με στόχο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018. Από τα μέτρα αυτά έχουν υλοποιηθεί ήδη μέτρα που αντιστοιχούν σε 2,8 δις. Τα υπόλοιπα μέτρα, ύψους 2,6 δις θα ληφθούν στο διάστημα των επόμενων 2.5 ετών, με μέση ετήσια επιβάρυνση 1,1 δις.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως η ελληνική πλευρά έχει κατοχυρώσει όλες τις κόκκινες γραμμές που έθεσε σε αυτή την φάση της διαπραγμάτευσης και αφορούν την προστασία των συντάξεων, την προστασία της πρώτης κατοικίας, το αφορολόγητο και την προστασία των πιο χαμηλότερων στρωμάτων στην ασφαλιστική και την φορολογική μεταρρύθμιση.
Την ίδια ώρα κατηγορούν το ΔΝΤ ότι, παραβλέποντας τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, αμφισβητεί ότι με τα μέτρα αυτά είναι εφικτός ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% στο 2018, ζήτημα που αποτελεί στοιχείο διαφωνίας ανάμεσα στο ΔΝΤ και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Προκειμένου να επιτευχθεί συμβιβασμός ανάμεσα στο ΔΝΤ και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ώστε να παραμείνει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, το πρόσφατο Eurogroup ζήτησε να υπάρξει η δυνατότητα κάλυψης ενδεχόμενων αποκλίσεων από τους στόχους, με τρόπο που θα είναι α) αυτόματος, β) αξιόπιστος, γ) αντικειμενικός και δ) θεσμοθετημένος.
«Το ΔΝΤ επιμένει ότι η Ελλάδα πρέπει να νομοθετήσει προληπτικά μέτρα, τα οποία θα ληφθούν σε περίπτωση απόκλισης από τον στόχο του προγράμματος. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι η νομοθέτηση υπό αίρεση είναι αντίθετη με το ελληνικό Σύνταγμα και με το διεθνές νομικό σύστημα. Οι νόμοι που ψηφίζονται στο ελληνικό κοινοβούλιο έχουν άμεση εφαρμογή και η ισχύς τους παύει μόνο με άλλον νόμο. Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση έχει καταθέσει ολοκληρωμένη επιχειρηματολογία, με την οποία τεκμηριώνεται ότι η νομοθέτηση προληπτικών μέτρων είναι αρνητική για το οικονομικό κλίμα καθώς προεξοφλεί την αποτυχία του προγράμματος και αποτρέπει τις επενδύσεις», σημειώνουν κυβερνητικοί κύκλοι.