Skip to main content

Στην Ασία ή στην Ευρώπη ανήκει τελικά η Ρωσία;

Γιατί δεν μπορεί να απαντηθεί με βεβαιότητα το ερώτημα αν ανήκει η Ρωσία στην Ευρώπη ή την Ασία;

Δεν είμαι βέβαιος ότι μπορεί να απαντηθεί με βεβαιότητα το ερώτημα πού ανήκει η Ρωσία: Στην Ευρώπη ή την Ασία; Και με ποια κριτήρια; Τα εδαφικά ή του πολιτεύματος; Τα θρησκευτικά, ή τα πολιτιστικά;

Προ ετών, όταν παρευρέθηκαν στην Θεσσαλονίκη δύο επιφανείς ακαδημαϊκοί Γάλλοι, για την παρουσίαση βιβλίου, βρεθήκαμε να συζητούμε σε γεύμα που τους παρατέθηκε, για το μέλλον της Ε.Ε. Ήταν τότε που υπήρχε μια αισιοδοξία ακόμη και για πολιτική ένωση των ευρωπαϊκών χωρών. Ως προς αυτό οι φιλοξενούμενοι τοποθέτησαν την τυχούσα ένωση περί τα τέλη του τρέχοντος αιώνα.

Όμως, τους ρώτησα, πώς θα έβλεπαν την περίπτωση εισόδου και της Ρωσίας στην Ε.Ε.; Με κοίταξαν, ωσάν η ερώτηση να προερχόταν από εξωγήινο. Ούτε καν ως υπόθεση εργασίας είχε τεθεί στην Γαλλία. Στο ερώτημα «γιατί, όχι;» δεν υπήρξε σαφής απάντηση, αφού οι φιλοξενούμενοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι να απαντήσουν σε τέτοιο ενδεχόμενο.

Προφανώς, δεν μπορεί να τεθεί θέμα εδαφικό, την στιγμή που η Τουρκία, καθαρώς ασιατική χώρα, θεωρήθηκε πιθανή υποψήφια για ένταξη. Αλλά και το Ισραήλ, μετέχει σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. Όπως και πρώην σοβιετικές χώρες, που εντάχθηκαν ήδη. Φυσικά, το θρήσκευμα δεν πρέπει να παίζει ρόλο, ούτε η σλαβική καταγωγή, την ώρα που η πολυπληθέστατη σλαβική Πολωνία βρίσκεται στην Ε.Ε.

Τι μένει; Ότι δεν είναι δημοκρατική χώρα, όπως τουλάχιστον βλέπει την δημοκρατία η Δύση. Είναι μήπως η Τουρκία, ή η Ουκρανία; Είναι τα Σκόπια, ή η Αλβανία;
Για να μη μακρυγορούμε, η Ρωσία δεν υστερεί από άλλες χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά να θεωρηθεί ευρωπαϊκή χώρα. Όμως, θα μπορεί κάποιος να επικαλεστεί, ότι με την τεράστια έκτασή της, αν η Ρωσία θεωρηθεί ότι ανήκει στην Ευρώπη, τότε η Ε.Ε. θα βρεθεί να απλώνεται από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό, και θα συνορεύει με τις ΗΠΑ, έχοντας ανάμεσά τους τον Βερίγγειο Πορθμό, μήκους μόνον 85 χλμ.

Βεβαίως, οι λόγοι είναι περισσότερο ουσίας παρά τυπικοί, αφού μια ευρωπαϊκή Ρωσία, αφενός θα στερούσε την γερμανική (αρχικώς γαλλική) ηγεμονία, αφετέρου η ίδια η Ε.Ε. θα αφαιρούσε από τις ΗΠΑ τον ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα.

Όσοι όμως μελετούν την πολιτική ιστορία, γνωρίζουν ότι τρεις προσπάθειες που έγιναν κατά τους τελευταίους αιώνες, για ενιαία Ευρώπη, περιελάμβαναν και μέρος της Ρωσίας. Οι δύο ήσαν κατακτητικές (με Ναπολέοντα και Χίτλερ) και η άλλη ήταν το όνειρο του Ντε Γκωλ. Και οι τρεις τοποθετούσαν τα συμβατικά όρια της Ευρώπης «από τα Ουράλια ως τον Περσικό Κόλπο», με προφανή σκοπό τον έλεγχο της ενέργειας. Η Ρωσία δηλαδή διαχωριζόταν σε ευρωπαϊκή χριστιανική, δυτικά των Ουραλίων, και σε ασιατική μουσουλμανική, ανατολικά.

Επί των ανωτέρω, έκανε λόγο και ο κ. Walter Schwimmer, π. Γ.Γ. του Συμβουλίου της Ευρώπης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην RBTH στο περιθώριο της διάσκεψης της Γενεύης με θέμα: «Ευρωπαϊκή λύση: Παγκοσμιοποίηση ή επανακυριαρχία;».

Είπε ότι «Το όραμα ενός ενιαίου ανθρωπιστικού και οικονομικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό παραμένει ζωντανό. Τα διαφορετικά μοντέλα Δημοκρατίας στην Ευρώπη το ενισχύουν, ενώ πολλοί παίκτες εντός της Ε.Ε αμφισβητούν πλέον την τρέλα των κυρώσεων.

» Ίσως οι προσδοκίες μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ να ήταν πολύ μεγάλες, ίσως να ήταν και λάθος. Αυτό που μπορεί να εφαρμοστεί στην Ευρώπη δεν μπορεί κατ’ ανάγκη να εφαρμόζεται στη Ρωσία, όπως για παράδειγμα ένα συγκεκριμένο μοντέλο Δημοκρατίας. Μέσα στην ίδια την Ευρώπη λειτουργούν διαφορετικά μοντέλα:
» Υπάρχει το μοντέλο της Ελβετίας, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δημοψηφίσματα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ελβετία θα αργήσει πολύ -και ίσως ποτέ- να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διότι, όταν κάθε νομοθετική ρύθμιση πρέπει να τίθεται σε δημοψήφισμα, τότε αυτόματα προκαλείται σύγκρουση με το κοινοτικό κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

» Η αδυναμία της ρωσικής Δημοκρατίας είναι ότι δεν έχει πραγματικά λαϊκά κόμματα. Για να εκπροσωπείς το λαό στο Κοινοβούλιο θα πρέπει να λειτουργούν κόμματα με ρίζες στη λαϊκή βάση. Θα πάρει χρόνο ώστε η αυξανόμενη μεσαία τάξη να αναπτύξει ένα τέτοιο πολιτικό κίνημα.

(…) » Δεν υπάρχει πλέον ζήτημα για το αν η Ρωσία είναι μέρος της Ευρώπης ή στρέφεται προς την Ασία, καθώς μπορούν να γίνουν και τα δύο. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα, της συμφωνίας του Μινσκ που υπεγράφη στις 12 Φεβρουαρίου από τους, Ολάντ, Μέρκελ, Ποροσένκο και Πούτιν, επιβεβαιώνει ότι οι ηγέτες παραμένουν προσηλωμένοι στο όραμα ενός κοινού ανθρωπιστικού και οικονομικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό. Και είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς τη Ρωσία ούτε η Ρωσία χωρίς την Ευρώπη», κατέληξε ο κ. Walter Schwimmer.

Ο Μακεδών