Skip to main content

Σπάρτη και Αθήνα, Αμερική και Κίνα - Διαβάζοντας ανάποδα τον Θουκυδίδη

Ο ακαδημαϊκός Γκράχαμ Άλισον, με μεγάλη εμπειρία στον Λευκό Οίκο, είτε δεν κατανόησε τον Έλληνα ιστορικό είτε προέβη σε σκόπιμη διαστρέβλωση

Δυστυχώς, η έλλειψη παιδείας μας, δεν μας επιτρέπει να κατανοήσουμε ορθώς ορισμένες καταστάσεις. Διέκρινα ικανοποίηση -έως και ενθουσιασμό- από δημοσίευμα του αμερικανικού Politico, που αναφερόταν στην ανάλυση του ακαδημαϊκού Γκράχαμ Άλισον, περί αντιπαραβολής της αντιπαλότητας ΗΠΑ-Κίνας με τον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Η ικανοποίηση προήλθε επειδή οι Αμερικανοί μελετούν τον Θουκυδίδη, αναγνωρίζοντας την αξία του ελληνικού πνεύματος. Μόνον που, και η δική μας άγνοια περί των μηνυμάτων του Θουκυδίδη, δεν μας επέτρεψε να αντιληφθούμε ότι ο περί ου λόγος ακαδημαϊκός, είτε δεν κατανόησε τον Έλληνα ιστορικό, είτε προέβη σε σκόπιμη διαστρέβλωση για να υπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες, που είναι και το πιθανότερο.

Ο Γκράχαμ Άλισον, ακαδημαϊκός με μεγάλη εμπειρία στον Λευκό Οίκο, καθώς ήταν ένας από τους συμβούλους των προέδρων Ρέηγκαν και Κλίντον, αναλύει στο στρατηγικό επιτελείο του Προέδρου το θέμα των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, με επιχειρήματα από τον Θουκυδίδη, καθώς έχει γράψει σχετικό βιβλίο και ειδικότερα για τον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Στην ανάλυσή του στον Λευκό Οίκο, χρησιμοποίησε την Σπάρτη και την Αθήνα, βάζοντας στη θέση τους τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η Αθήνα αύξησε την επιρροή και τη δύναμή της, επέκτεινε το εμπόριό της και η πανίσχυρη Σπάρτη άρχισε να ανησυχεί. Όταν η Κόρινθος διαμαρτυρήθηκε για τα συμφέροντά της στις αποικίες του Ιονίου, τότε η Σπάρτη είχε την αφορμή που ζητούσε, προκειμένου να ξεκινήσει τον πόλεμο, είπε ο ακαδημαϊκός.

Στη θέση της Αθήνας, είπε ο Γκράχαμ Άλισον και αναφέρει το Poitico, είναι σήμερα η Κίνα. Στη θέση της Σπάρτης, οι ΗΠΑ. Οι λόγοι είναι ίδιοι και είναι ικανοί να προκαλέσουν μεγάλες εντάσεις μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, οι οποίες μπορεί να οδηγηθούν σε πόλεμο. Ο κ. Άλισον αποκάλεσε τη σημερινή κατάσταση "παγίδα του Θουκυδίδη" και απασχολεί τους συνεργάτες του Τραμπ, οι οποίοι διακρίνουν μία επιθετική πολιτική στις κινήσεις της Κίνας, σε μία περίοδο που διεξάγονται συζητήσεις σε διπλωματικό επίπεδο μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου για έναν "διάλογο ασφαλείας".

Άλλ’ αντ’ άλλων. Η Σπάρτη, μετά την δόξα των Περσικών Πολέμων, είχε εξαφανιστεί πλήρως από την ιστορία. Η Αθήνα ήταν η μοναδική υπερδύναμη της εποχής (όπως οι ΗΠΑ, και όχι όπως η Κίνα) η οποία συνέπτυξε συμμαχία με πλήθος ελληνικών πόλεων, τις οποίες καταπίεζε, ωμά και χωρίς προσχήματα, όπως φανερώνει και ο διάλογος με τους Μηλίους που παραθέτει ο Θουκυδίδης. «Είμαστε ισχυροί και κάνουμε ό,τι θέλουμε, είστε αδύναμοι και οφείλετε να υπακούτε», είπαν οι Αθηναίοι, σε απλά νεοελληνικά.

Κι αφού κατέσφαξαν τους ανυπότακτους Μηλίους, κι αφού αυξανόταν συνεχώς η δυσαρέσκεια των άλλων συμμάχων -στην ουσία υποτελών, καλή ώρα- άρχισαν να ζητούν από την ξεχασμένη Σπάρτη να συνενωθούν για να αντιμετωπίσουν την αθηναϊκή αλαζονεία. Όπερ και εγένετο. Η δόξα του ονόματος της Σπάρτης, αποτέλεσε το πυρήνα της νέας Συμμαχίας, η οποία και κατατρόπωσε την υπερδύναμη της εποχής.

Ο ακαδημαϊκός, τα είπε ανάποδα. Οι δυσαρεστημένοι από την αμερικανική αλαζονεία θα αρχίσουν να συγκεντρώνονται γύρω από τις αδύναμες ακόμη Ρωσία ή Κίνα. Και όσο θα ενοχλεί τις "συμμάχους" η αμερικανική έπαρση, τόσο περισσότερες χώρες θα επιθυμούν την ανάδειξη ενός άλλου πόλου, που θα τις επιτρέπει να ανασάνουν.

Αυτά έπρεπε να πει ο ακαδημαϊκός και να προειδοποιήσει την αμερικανική κυβέρνηση, ότι η οικονομική ενδυνάμωση της Ρωσίας ή της Κίνας -αύριο και της Ινδίας- δεν θα αποτελέσει εμπόδιο για την αμερικανική κυριαρχία, αν οι ΗΠΑ δεν δίνουν την αφορμή δυσαρέσκειας στους συμμάχους τους, και τους συμπεριφέρονται ως συνοδοιπόρους και όχι ως υποτελείς. Για να μη έχουν λόγο να ξεστρατήσουν για άλλη γειτονιά.

Υ.Γ. Το κακό με την ιστορία του Θουκυδίδη, είναι ότι σταματά σε σημείο που η Αθήνα δεν έχει ακόμη υποκύψει. Την συντριπτική ήττας της την αναφέρει ο Ξενοφών. Ίσως είναι ένας λόγος, που αδυνατούν να κατανοήσουν τα μηνύματα του Θουκυδίδη στις ΗΠΑ.