Του Νίκου Ηλιάδη
«Γενέθλια ξανά» είναι ο τίτλος ενός από τα βιβλία της πολυγραφότατης Μάρως Βαμβουνάκη. Ηρωίδα του μια 70χρονη πλέον, επιτυχημένη επιχειρηματίας από αστική οικογένεια η οποία αναπολεί τη ζωή της, παρέα με τους δύο πρώτους φοιτητικούς έρωτές της, σε ένα πληκτικό δείπνο γενεθλίων. Μοναδικό κέρδος της, ότι τουλάχιστον βεβαιώθηκε πως η απόφασή της, τότε, να τους εγκαταλείψει ήταν απολύτως ορθή.
Γενέθλια ξανά, πριν από μερικές ημέρες και για την «Πρωτοβουλία» η οποία στις 7 Ιουλίου συμπλήρωσε δώδεκα χρόνια ζωής. Ωστόσο, κανείς εκ των τριών βασικών συντελεστών της δεν είχε πια το σθένος να στέκεται σε τέτοιες επετείους, πόσω μάλλον να διοργανώνει δείπνα γενεθλίων. Άλλωστε, είτε το έχουν ομολογήσει, όπως ο Γιάννης Μπουτάρης, είτε όχι, όπως οι Παναγιώτης Αβραμόπουλος και Ανδρέας Κουράκης, ο προ ετών πολιτικός τους έρωτας έχει πλέον ξεθυμάνει και τίποτε δεν φαντάζει ικανό να τον αναθερμάνει.
Η επίσημη πρεμιέρα της «Πρωτοβουλίας» έγινε ένα ζεστό μεσημέρι του Ιουλίου του 2005 με συνέντευξη Τύπου, στο αίθριο του Βυζαντινού Μουσείου. Ωστόσο, η κυοφορία της είχε ξεκινήσει τουλάχιστον έναν χρόνο νωρίτερα.
Το 2004 η Ελλάδα ήταν μια άλλη χώρα. Ζούσε υπό την επήρεια της μέθης του μοναδικού ποδοσφαιρικού επιτεύγματος της Πορτογαλίας, αλλά και της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ανέμελη, απολάμβανε την επίπλαστη οικονομική ευμάρεια, χωρίς κανείς, τότε, να υποψιάζεται το τι πρόκειται να επακολουθήσει, μόλις πέντε χρόνια αργότερα.
Αντίστοιχα και η Θεσσαλονίκη του 2004 διαφέρει σημαντικά από τη σημερινή. Ήταν μια πόλη εσωστρεφής, βαθύτατα συντηρητική, με μια πολιτική ηγεσία θορυβώδη και ξενοφοβική, ταγμένη στο κόμμα. Στη νομαρχία ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, ευρισκόμενος στο μέσο της πρώτης θητείας του, οργάνωνε το δικό του «σύστημα». Στο δήμο Θεσσαλονίκης ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος είχε εδραιώσει το καθεστώς του καθώς διέτρεχε ήδη τον έκτο χρόνο δημαρχιακής θητείας. Η υπό τον Σπύρο Βούγια μείζων αντιπολίτευση ήταν σχεδόν διαλυμένη και η ελάσσων με επικεφαλής τους Τάσο Κουράκη και Αγάπιο Σαχίνη, αδύναμη να αντιπολιτευτεί το πανίσχυρο «σύστημα Παπαγεωργόπουλου». Το πολιτικό αυτό τέλμα αποτέλεσε το έναυσμα για τη συγκρότηση της «Πρωτοβουλίας».
Αίσιμον «Ήμαρ»
Τρεις δημοτικοί σύμβουλοι, ένας από κάθε αντιπολιτευόμενη παράταξη, διαπίστωσαν την ανάγκη της συγκρότησης ενός νέου σχήματος το οποίο θα υπερβαίνει τις υπάρχουσες παθογένειες και θα δημιουργεί προοπτικές για την αλλαγή σελίδας στο δήμο. Η πρώτη συνάντηση των Μπουτάρη, Αβραμόπουλου και Κουράκη έγινε στο «Ήμαρ» της Αριστοτέλους. Ο Μπουτάρης είχε εκλεγεί με την παράταξη του ΚΚΕ, ο Αβραμόπουλος με αυτήν του ΠΑΣΟΚ και ο Κουράκης με τον τότε Συνασπισμό. Από τις πρώτες συζητήσεις φάνηκε να υπάρχει συναντίληψη ως προς τα χαρακτηριστικά τα οποία θα πρέπει να έχει η νέα παράταξη. Να είναι ανεξάρτητη από κόμματα, πολυσυλλεκτική, με δημοκρατική συλλογική λειτουργία. Προϊόντος του χρόνου οι συναντήσεις πύκνωσαν και το εγχείρημα δεν άργησε να διαρρεύσει καθώς σε απόσταση αναπνοής βρίσκονταν τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού.
Ο κύβος ερρίφθη τον Μάιο του 2005. Οι τρεις αποφάσισαν οριστικά να προχωρήσουν στην ίδρυση της «Πρωτοβουλίας» αγνοώντας, κυρίως οι κομματικά ενταγμένοι Αβραμόπουλος και Κουράκης, παραινέσεις, ακόμη και απειλές από τα κόμματα στα οποία ανήκαν. Προς τα μέσα Ιουνίου γράφτηκε και η διακήρυξη και στο μεταξύ είχε μπει στο παιχνίδι και ο Λάζαρος Ζαχαριάδης, δημοτικός σύμβουλος της παράταξης Βούγια. Η «ημέρα του πεπρωμένου» (αίσιμον ήμαρ) ήταν πλέον πολύ κοντά.
Κατά ηλικία
Η ίδρυση της νέας παράταξης αποφασίστηκε να δημοσιοποιηθεί μέσω συνέντευξης Τύπου των τεσσάρων στο αίθριο του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, ακριβώς δίπλα από το εργοτάξιο στο οποίο ο Παπαγεωργόπουλος κατασκεύαζε το δικό του μέγαρο, με την πεποίθηση ότι θα γεράσει σε αυτό. Η συνέντευξη ήταν για τη 1 το μεσημέρι, όμως είχε πάει 1.30 και ο Μπουτάρης δεν είχε φανεί ακόμη. Το γεγονός προκάλεσε κάποια αμηχανία στους υπόλοιπους τρεις την οποία επέτεινε ένα τηλεφώνημα που δέχθηκε ο Αβραμόπουλος από τον Αγάπιο Σαχίνη, επικεφαλής της παράταξης στην οποία ανήκε ο Μπουτάρης. «Δεν θα ‘ρθει ο Γιάννης, θα το δεις. Το μετάνιωσε» είπε με βεβαιότητα ο Αγάπιος, εκφράζοντας προφανώς κάποια κρυφή ελπίδα του. Ο Μπουτάρης εμφανίστηκε τελικά γύρω στις 2 και ήταν αυτός που μίλησε πρώτος για να ακολουθήσουν Κουράκης, Αβραμόπουλος και Ζαχαριάδης. Είχαν συμφωνήσει να μιλήσουν κατά ηλικία, καθώς, όπως τόνισαν, η παράταξη δεν έχει αρχηγό, «είμαστε ίσοι μεταξύ ίσων» όπως εξήγησε ο Μπουτάρης. Βεβαίως, όλα έδειχναν ότι εκείνος θα ήταν ο υποψήφιος δήμαρχος αλλά αυτό επρόκειτο να ανακοινωθεί πολύ αργότερα. Άλλωστε, σε εκείνη την πρώτη συνέντευξη ειπώθηκε πως η πρωτοβουλία τους δεν σημαίνει αναγκαστικά και συγκρότηση συνδυασμού. Ήταν, έλεγαν, μια ανοιχτή πρόσκληση προς όλους όσοι ήθελαν ο δήμος Θεσσαλονίκης να γυρίσει σελίδα.
Το δείπνο στη Λ. Νίκης
Στο διάστημα που ακολούθησε έγιναν αμέτρητες ζυμώσεις ανάμεσα στους «τέσσερις» και σε κόμματα και προσωπικότητες σε μια προσπάθεια η «Πρωτοβουλία» να αποκτήσει δυναμική νίκης. Κρίσιμη παράμετρος ήταν η στάση την οποία θα τηρούσε το ισχυρό, τότε, ΠΑΣΟΚ. Παρά τη διακριτική στήριξη που παρείχαν στην «Πρωτοβουλία» ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Άκης Τσοχατζόπουλος καθώς και άλλα στελέχη του κόμματος όπως ο Σπύρος Βούγιας, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να είναι υποψήφια δήμαρχος η βουλευτίνα Χρύσα Αράπογλου. Παράλληλα, το κόμμα διέγραψε τους Αβραμόπουλο και Ζαχαριάδη όπως και ο Συνασπισμός τον Κουράκη, ενώ ο Μπουτάρης είχε ήδη παραιτηθεί από δημοτικός σύμβουλος του Σαχίνη. Ο τελευταίος θα ήταν ξανά υποψήφιος με το ΚΚΕ, ενώ ο ΣΥΝ είχε δώσει ξανά το χρίσμα στον Τάσο Κουράκη.
Οι διαγραφές προκάλεσαν κάποια αναστάτωση, με τον Μπουτάρη να ανησυχεί μήπως οι άλλοι τρεις αλλάξουν τελικά γνώμη. Η οριστική απόφαση ότι θα πάνε όλοι μαζί μέχρι τέλους ελήφθη σε δείπνο των τεσσάρων, μετά συζύγων, το οποίο διοργάνωσε στο σπίτι της στη Λ. Νίκης η Αθηνά Μπουτάρη, την άνοιξη του 2006.
Η τυπική ανακοίνωση για την κάθοδο της «Πρωτοβουλίας» στις εκλογές έγινε την 1η Σεπτεμβρίου, σε μια συνέντευξη Τύπου στα γραφεία της παράταξης στην Τσιμισκή, την ώρα που εθνική Ελλάδας στο μπάσκετ επιτύγχανε έναν σπουδαίο άθλο στην Σαϊτάμα της Ιαπωνίας, νικώντας την πανίσχυρη dream team των ΗΠΑ. «Δες τε τα σημάδια, όλα είναι πιθανά» είχε πει ο Μπουτάρης.
16% και τρίτη θέση
Οι εκλογές έδωσαν στην «Πρωτοβουλία» κοντά 16%, φέρνοντάς την στην τρίτη θέση, πίσω από τον Παπαγεωργόπουλο (41,4%) και την Αράπογλου (21,6%). Η αναμέτρηση οδηγήθηκε σε δεύτερο γύρο καθώς ο Παπαγεωργόπουλος απέτυχε για λίγο να πιάσει το 42% που ήταν τότε το όριο για εκλογή από την πρώτη Κυριακή. Έτσι, η «Πρωτοβουλία» αναδείχθηκε σε ρυθμιστικό παράγοντα των επαναληπτικών εκλογών. Αβραμόπουλος και Ζαχαριάδης τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της Αράπογλου, ο Κουράκης τήρησε απόλυτη ουδετερότητα και ο Μπουτάρης προέβη στην… επική δήλωση «σκατά ο ένας, σκατά και ο άλλος» η οποία θεωρήθηκε ως έμμεση παρότρυνση προς αποχή. Η αναμέτρηση κρίθηκε τελικά με περίπου επτά χιλιάδες ψήφους διαφορά, όταν η «Πρωτοβουλία» είχε πάρει περισσότερες από 26.000. Το αποτέλεσμα προκάλεσε απογοήτευση στους ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς καθώς μια μοναδική ευκαιρία για αλλαγή σελίδας στο δήμο Θεσσαλονίκης έπειτα από μια ολόκληρη 20ετια, είχε χαθεί. Προκάλεσε ταυτόχρονα οργή και τριγμούς στο ΠΑΣΟΚ, καθώς ο Γιώργος Παπανδρέου είχε θεωρήσει πως η «ουδετερότητα» του Μπουτάρη υπαγορεύτηκε από τους Θεσσαλονικείς εσωκομματικούς αντιπάλους του, τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Άκη Τσοχατζόπουλο. Στον πρώτο χρέωνε την πολιτική καθοδήγηση του Μπουτάρη και στον δεύτερο την οικονομική στήριξη της «Πρωτοβουλίας».
* Αύριο: Η παρ’ ολίγο παραίτηση του Μπουτάρη, η συμμετοχή του στη «Δράση», η υποψηφιότητα Ευθυμιάδη και η οριακή νίκη στις εκλογές του 2010
