Skip to main content

Τι δουλειά έχει ο Ιβάν Σαββίδης στην 6η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης;

Μετά τις κερκίδες της Τούμπας και τις δηλώσεις των πολιτικών, έφθασε η ώρα το «φαινόμενο Σαββίδη» να απασχολήσει και την τέχνη...

Έχοντας εισχωρήσει σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής τη πόλης, ο Ιβάν Σαββίδης έχει απασχολήσει όσο λίγες σύγχρονες προσωπικότητες την κοινή γνώμη της Θεσσαλονίκης. Η δραστηριότητα του ομογενή επιχειρηματία από τη Ρωσία έχει αναλυθεί από τις πένες των καλύτερων αρθρογράφων και το όνομα του έχει ακουστεί από τις κερκίδες της Τούμπας μέχρι τα έδρανα της Βουλής. Ήταν θέμα χρόνου λοιπόν, το «φαινόμενο Σαββίδη» να απασχολήσει και την τέχνη.

Στο έργο της που εκτίθεται στην 6η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, η καλλιτέχνις Νατάσα Μπιζά μελετά και παρουσιάζει μέσω φωτογραφικού υλικού το ιστορικό της χρήσης και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των τριών διατηρητέων κτηρίων που έχει πλέον στην κατοχή του ο Ιβάν Σαββίδης: τη Βίλα Ζαρντινίδη (Βίλα Μorpurgo), τη Βίλα Καπαντζή (κτήριο του Ερυθρού Σταυρού) και το Κόκκινο Σπίτι (Μέγαρο Λόγγου).

«Ξεκίνησα να μελετώ την ιστορία της Βίλας Καπαντζή, που είναι το αγαπημένο μου κτήριο στη Θεσσαλονίκη, και μαθαίνοντας ότι ανήκει στον Ιβάν Σαββίδη, άρχισα να μελετώ και τα υπόλοιπα διατηρητέα που ανήκουν στον ίδιο» δήλωσε η Νατάσα Μπιζά στη Voria.gr.



Ξετυλίγοντας το νήμα των ιστοριών των κτηρίων, η κ. Μπιζά αναφέρει ότι μέσα από τους διαφορετικούς ιδιοκτήτες αλλά και τις διαφορετικές χρήσεις του κάθε κτηρίου αναδεικνύεται η ιστορία της Θεσσαλονίκης αλλά και της χώρας.

Το παλαιότερο από τα κτήρια αυτά είναι η Βίλα Ζαρντινίδη, η οποία κατασκευάζεται το 1906 για τη Φανή Ουζιέλ, Ιταλίδα υπήκοο και σύζυγο του Μωύς Μορπούργο, διευθυντικό στέλεχος των μύλων Αλλατίνη και ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Βιομηχάνων Μακεδονίας. Η βίλα περνάει από τον πατέρα στον γιο, στεγάζει για κάποια χρόνια τα συσσίτια του ΠΙΚΠΑ, το 1952 αγοράζεται από τον Νικόλαο Ζαρντινίδη ο οποίος την πουλάει δύο φορές, στεγάζει έπειτα το Ωδείο και καταλήγει στην ιδιοκτησία του Ιβάν Σαββίδη, το 2013.

Έναν χρόνο νωρίτερα, το 2012 ο ομογενής επιχειρηματίας αποκτάει τη Βίλα Καπαντζή, της οποίας πρώτος ιδιοκτήτης το 1906 ήταν ο επιχειρηματίας Αχμέτ Καπατζής, δήμαρχος Θεσσαλονίκης την περίοδο 1907-1908 και εξισλαμισμένος Εβραίος της πόλης. Η Βίλα αλλάζει χρήσεις αρκετές φορές, οι περισσότερες εκ των οποίων συνδέονται με σημαντικές ιστορικές συγκυρίες, όπως η μικρασιατική καταστροφή, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή.

Το τελευταίο εμβληματικό κτήριο που αποκτάει ο μεγαλοεπιχειρηματίας είναι το «Κόκκινο Σπίτι» στην Αγίας Σοφίας. Το κτήριο ανεγείρεται κατά παραγγελία του βιομήχανου Γρηγορίου Λόγγου, ιδρυτικού μέλους του Συνδέσμου Βιομηχάνων Μακεδονίας το 1926. Το τριώροφο κτήριο στέγασε όλα τα χρόνια της ζωής του ιδιόκτητες κατοικίες ενώ το ισόγειο φιλοξένησε κατά καιρούς διάφορες επιχειρήσεις όπως την Έκθεση Υφασμάτων Ναούσης και το ιστορικό Καφενείο «Ερμής».



Η κ. Μπιζά μέσα στις αναζητήσεις τους έψαξε τις ιδιαίτερες συγκυρίες που ενώνουν τα κτήρια αλλά και τους ιδιοκτήτες τους. Η ίδια αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ένα έγγραφο του Συνδέσμου Βιομηχάνων το οποίο βρήκε όπου οι υπογραφές των Λόγγου και Μορπούργο στέκονται δίπλα δίπλα.

Μέσα από το έργο της, η καλλιτέχνιδα θέτει μια σειρά ερωτημάτων που περιστρέφονται γύρω από το ποια είναι τα κριτήρια απόκτησης των συγκεκριμένων κτηρίων από τους ιδιοκτήτες τους, συμπεριλαμβανομένου του κ. Σαββίδη, στις διάφορες χρονικές περιόδους. Η ίδια θέτει το ερώτημα μήπως η αγορά ενός τέτοιου κτηρίου, πράξη πολιτικού χαρακτήρα κατά την ίδια, αποτελεί και μια προσπάθεια του ιδιοκτήτη να ενωθεί με την ιστορία της πόλης και να γίνει με τη σειρά του κομμάτι αυτής.

«Επιθυμώ να αναδεικνύω ερωτήματα με τα έργα μου παρά να τα απαντάω», επισημαίνει η κ.Μπιζά.

Η Νατάσα Μπιζά συμμετείχε στο residency της 6ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης και δημιούργησε το έργο της αυτό, με τίτλο «Three short stories of ownership and floral decoration» αποκλειστικά για τη διοργάνωση που έχει φέτος ως θέμα τις «Φαντασιακές Εστίες».

Το έργο φιλοξενείται στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο λιμάνι.