Skip to main content

Τι θα κάνει το Υπερταμείο για τις ΔΕΚΟ της Θεσσαλονίκης

Λόγω μεγέθους και στρατηγικής θέσης στην αγορά, η ΕΥΑΘ, η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης και η ΔΕΘ-Helexpo έχουν μεγάλη βαρύτητα στην τοπική οικονομία.

Η συγκρότηση του Υπερταμείου –επισήμως της Ελληνικής εταιρίας Συμμετοχών και Περιουσίας-, του φορέα στον οποίο έχει παραχωρηθεί για 99 χρόνια ένα μεγάλο τμήμα της περιουσίας του ελληνικού κράτους, ήταν ένα από τα σημεία – κλειδιά του 3ου Μνημονίου. Κάποιοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι η άρνηση της κυβέρνησης Σαμαρά να συναινέσει σε αυτή την εξέλιξη ήταν ένας από τους λόγους που –επισήμως και δικαιολογημένα- η τρόικα «εγκατέλειψε» από το καλοκαίρι του 2014 την τότε κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε πιο εύκολα στις πρόωρες εκλογές του 2015.

Ανεξαρτήτως των πολιτικών λόγων για τους οποίους οι δανειστές επέμειναν στη δημιουργία Υπερταμείου τα πάντα θα κριθούν από το αποτέλεσμα. Εάν, δηλαδή, η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του ελληνικού δημοσίου –είτε πρόκειται για ακίνητες εκτάσεις, είτε πρόκειται για υποδομές, είτε για επιχειρήσεις με βασικό μέτοχο του ελληνικό δημόσιο- αποδειχθεί επαρκέστερη και αποδοτικότερη, τότε το στοίχημα θα έχει κερδηθεί. Εάν, όμως, διαπιστωθεί αποσπασματική και πολιτικάντικη διαχείριση μέσα από συμβιβασμούς και υπόγειες διαδρομές, τότε θα έχει γίνει μία τρύπα στο νερό και ακόμη χειρότερα. Διότι ανάμεσα στην κομματική προσέγγιση της επιχειρηματικότητας και στο πλιάτσικο η επιλογή δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε χρήσιμη.

Σύντομα το τοπίο πέριξ του Υπερταμείου θα πρέπει να ξεκαθαρίσει, αφού στη διοίκησή του υπάρχει ισορροπία τρόμου. Οι διορισμένοι από την ελληνική κυβέρνηση και οι εκλεκτοί του κουαρτέτου των Θεσμών θα πρέπει να συμφωνούν στις αποφάσεις, οι οποίες προφανώς θα κρίνονται. Ήδη την προηγούμενη Δευτέρα έληξε η προθεσμία που είχε δοθεί στις σημερινές διοικήσεις των ΔΕΚΟ που έχουν ενταχθεί στο Υπερταμείο για να καταθέσουν business plan, η πληρότητα και ο ρεαλισμός των οποίων θα κριθεί εντός του Μαΐου και θα βαρύνει στην παραμονή ή την αντικατάσταση των διοικήσεων. Κι επειδή η Ελλάδα είναι μικρή χώρα και όλοι γνωρίζουν τους πετυχημένους, τους μέτριους και τους αποτυχημένους μάνατζερς τα συμπεράσματα μετά από την αξιολόγηση και τις αποφάσεις για την τύχη των διοικήσεων θα είναι σχετικώς εύκολα και αξιόπιστα.

Για τη Θεσσαλονίκη αυτή η διαδικασία της αξιολόγησης των διοικήσεων των ΔΕΚΟ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατ’ αρχήν διότι θα συμβεί για πρώτη φορά, ενώ οι κάποιοι από τους αξιολογητές, δηλαδή κάποια από τα μέλη της διοίκησης του Υπερταμείου, δεν θα είναι πολιτικοί φίλοι των διοικήσεων, που τοποθετήθηκαν από την κυβέρνηση, δηλαδή με πολιτικά κριτήρια. Επιπλέον, στη Θεσσαλονίκη οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις λόγω μεγέθους και στρατηγικής θέσης στην αγορά έχουν μεγάλη βαρύτητα στην τοπική οικονομία. Πρόκειται για την ΕΥΑΘ, την Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης και τη ΔΕΘ – Helexpo. Σε δεύτερη φάση –μετά την οριστικοποίηση με κάθε λεπτομέρεια της κρατικοποίησης- αναμένεται να ενταχθεί στο Υπερταμείο και ο ΟΑΣΘ, ως δημόσιος φορέας συγκοινωνιών. Είναι μεγάλες εταιρίες, με καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της Θεσσαλονίκης και –κατά τεκμήριο- μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Γι’ αυτό τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των διοικήσεων και business plan αναμένονται με ενδιαφέρον. Κατά καιρούς –και ανεξαρτήτως διοικήσεων- οι συγκεκριμένοι φορείς ανακοινώνουν «θριάμβους» σε παραγωγικό και οικονομικό επίπεδο, τους οποίους κανείς δεν αμφισβητεί, κυρίως διότι όλη η πόλη είναι μια παρέα. Φυσικά μέχρι να γίνει η… στραβή. Το παράδειγμα της ΕΥΑΘ είναι πρόσφατο. Η εταιρία, που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο, παραμένει σταθερά οικονομικά υγιής, κάνει προσλήψεις –για να μη ξεχνιόμαστε- αλλά όπως φάνηκε με την πολυήμερη διακοπή παροχής νερού έχει πολλά ζητήματα να λύσει, ενδεχομένως εις βάρος του ταμείου της, καθώς για να λυθούν προβλήματα χρειάζονται χρήματα. Ποιός, λοιπόν, αποφασίζει εάν θα γίνουν επενδύσεις –ακόμη και έκτακτες με τη μορφή του κατεπείγοντος; Η διοίκηση ή το κράτος – μέτοχος, που σε περιπτώσεις όπως της ΕΥΑΘ επιλέγει σχεδόν πάντα την είσπραξη μερίσματος; Κι αν έτσι συμβαίνει τι κάνει η εκάστοτε διοίκηση; Συνήθως παραμένει πειθαρχώντας στον απρόσωπο μέτοχο που τη διόρισε, προσπαθώντας κατά τον γνωστό ελληνικό τρόπο να… τετραγωνίσει τον κύκλο.

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της ΔΕΘ – Helexpo, στο Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας συμμετέχουν όχι μόνο εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, αλλά και οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων της πόλης (Επιμελητήρια, Σύνδεσμοι κ.λπ.). Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται η εντύπωση ότι η ΔΕΘ - Helexpo αφορά θεσμικά τη Θεσσαλονίκη, η ευθύνη είναι συλλογική, οπότε μην… αγγίζετε! Κάποιος δεν πρέπει να πει στους πολίτες αν ο συγκεκριμένος τρόπος συγκρότησης ΔΣ και άσκησης διοίκησης είναι ο πλέον ενδεδειγμένος ή ενδεχομένως κάτι άλλο θα έπρεπε να γίνει, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι πιο παραγωγικό;

Εάν το Υπερταμείο θέλει να αποδείξει τη χρησιμότητα του μπορεί να το κάνει. Διότι θα έχει πραγματικό ενδιαφέρον να μάθουν οι Έλληνες πολίτες τι ακριβώς συμβαίνει στις ΔΕΚΟ της χώρας. Τι προσφέρουν και τι θα μπορούσαν να προσφέρουν στην οικονομία και στην κοινωνία εάν πραγματικά λειτουργούσαν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, όπως άλλωστε προβλέπεται στη νομοθεσία, και όχι διστακτικά και συντηρητικά ως δημόσιες υπηρεσίες, στις οποίες οι εκλεκτοί της διοίκησης έχουν απλώς μεγαλύτερη άνεση κινήσεων. Κατά πόσο προωθούν το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν και πόσο μένουν πίσω λόγω του ότι οι διορισμένες διοικήσεις επιλέγουν να παίζουν εκ του ασφαλούς; Διότι τι άλλο είναι η αξιοποίηση της (δημόσιας) περιουσίας αν όχι η εξάντληση των ορίων της για παραγωγή κοινωνικών αγαθών και πλούτου; Το Υπερταμείο οφείλει να δώσει απαντήσεις.

ΥΓ. Ανέκαθεν –με αποκορύφωμα και πλήρη εξάντληση των ορίων την περίοδο 2004 – 2009- το πανεπιστήμιο είναι στην Ελλάδα η δεξαμενή από την οποία οι κυβερνήσεις αντλούν διοικήσεις για τις ΔΕΚΟ.

Από την πρακτική του Υπερταμείου, το οποίο ευαγγελίζεται την τεχνοκρατική διοίκηση των επιχειρήσεων και τις καλές πρακτικές, πιθανόν θα μάθουμε εάν αυτή η μέθοδος είναι η ενδεδειγμένη για την αγορά ή απλώς η ασφαλέστερη για τους κυβερνώντες.

ΥΓ2. Μακάρι μέσω του Υπερταμείου να μπει στο δημόσιο διάλογο της χώρας η έννοια της αξιολόγησης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ακόμη κι αν η αρχή γίνει από τις διοικήσεις…