Του Νίκου Ταχιάου*
Πολλές προηγούμενες κυβερνήσεις διαπραγματεύθηκαν στο παρελθόν το τελευταίο επεισόδιο του Μακεδονικού που ονομάσαμε Σκοπιανό ή Ονοματολογικό, δεν έχει σημασία, συνεννοούμαστε. Θα έχετε προσέξει ότι όλες επικέντρωναν κατ’ αρχάς την προσοχή τους στο όνομα του κράτους, όπως άλλωστε και η πλειοψηφία του κόσμου. Δεν επρόκειτο ούτε για στρουθοκαμηλισμό, ούτε για υποβάθμιση των υπόλοιπων ζητημάτων που ανέκυπταν, αλλά για συνειδητή επιλογή.
Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο ποτέ μόνο για το όνομα μιας χώρας. Το πραγματικό πρόβλημα ήταν μία όψιμη εθνογένεση στο κέλυφος ενός νέου κράτους. Αυτό ενδιέφερε περισσότερο απ’ όλα τους γείτονές μας, οι οποίοι δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση να αποδεχθούν τη σύσταση της κρατικής οντότητας που προέκυψε από τη διαλυμένη Γιουγκοσλαβία από δύο διαφορετικές εθνότητες, αυτές των Σλαβομακεδόνων και των Αλβανών. Ακόμα και σήμερα, η αναγνώριση της αλβανικής ως δεύτερης γλώσσας της ΠΓΔΜ αποτελεί αντικείμενο πολέμου μεταξύ του προέδρου της χώρας και του πρωθυπουργού της.
Έτσι λοιπόν, όλοι οι προηγούμενοι Έλληνες διαπραγματευτές, πριν φτάσουν στο θέμα της γλώσσας και της εθνότητας έδιναν προτεραιότητα στη συμφωνία για την ονομασία, με τον πολύ απλό συλλογισμό ότι εφόσον αυτή θα έπρεπε να είναι προϊόν της και συνώνυμη ή ομόηχη της υπηκοότητας είχαν στην διάθεσή τους ένα πολύ σημαντικό επιχείρημα για τον αποκλεισμό του καθαρού όρου «μακεδονική».
Οι Τσίπρας και Κοτζιάς δείχνουν ότι ακολούθησαν τον αντίθετο δρόμο. Ξεκίνησαν προφανέστατα από τον πυρήνα του προβλήματος, συμβιβάστηκαν προκαταβολικά στην μακεδονική γλώσσα και την μακεδονική εθνότητα συνδυαστικά με την ιθαγένεια του κράτους της με οποιαδήποτε σύνθετη ονομασία βαπτισμένης Μακεδονίας, για να αφήσουν τη μετά από αυτά ευκολότερη διάσταση της διαφοράς στο τέλος. Αν πρόκειται για απόρροια της πολιτικής άνδρωσής τους σε ένα κόμμα στο οποίο ο μακεδονισμός αποτέλεσε κάποια στιγμή κεντρική επιλογή ή της επιπολαιότητάς τους ή της συνειδητής προσπάθειάς τους να εισαγάγουν δαιμόνια στον πυρήνα της αντιπολίτευσης δεν έχει καμία σημασία. Μακριά από μένα η φιλολογία για προδότες, ανθέλληνες, αγράμματους και εθνίκια.
Ο νεομακεδονισμός ήρθε για να μας στοιχειώσει, έστω και χωρίς τον γελοίο αρχαϊσμό του Γκρούεφσκι. Ας υποθέσουμε κάτι απλό: Η συμφωνία καταρρέει ολικώς ή μερικώς. Η μακεδονική γλώσσα και η μακεδονική εθνότητα θα έχουν μείνει με την υπογραφή μιας ελληνικής κυβέρνησης. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίον ο Κοτζιάς είχε λυσσάξει τις τελευταίες ημέρες –κάτι που ακολούθησε μόλις τώρα και ο Τσίπρας που μάλιστα ανακάλυψε και ελληνομακεδονική γλωσσική παράδοση (sic)- να επαναλαμβάνει το ψευδολόγημα ότι η μακεδονική γλώσσα είχε αναγνωριστεί ήδη από το 1977. Ένα έθνος αναγνωρίστηκε σήμερα και τα υποκείμενά του δεν είναι μόνο οι Σλαβομακεδόνες, αλλά και οι αλβανικής καταγωγής πολίτες της μέχρι και σήμερα ΠΓΔΜ. Αυτό έγινε τώρα, με αυτήν την υπογραφή.
Δεν ανήκω σε αυτούς που θεωρούν ή θεώρησαν ποτέ ότι το όνομα είναι ταμπού. Η γεωγραφική περιοχή που στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα ονομαζόταν Μακεδονία ποτέ δεν περιήλθε στο σύνολό της στην ελληνική κυριαρχία. Ο τόπος καταγωγής του ενός παππού μου, το πολυσυζητημένο Κρούσοβο βρίσκεται πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Όλες μου οι ρίζες βρίσκονται σε αυτό το έδαφος βορειότερα και δυτικότερα της Θεσσαλονίκης. Καταλαβαίνω ότι κάθε συμβιβασμός ενέχει απώλειες. Διεκδικώ όμως το μη διαπραγματεύσιμο δικαίωμα, ο προσδιορισμός μου ως Μακεδόνος, αυτός που οι αγγλοσάξονες αποκαλούν demonym, να είναι ισότιμος έναντι της χρήσης της ίδιας λέξης από τους υπόλοιπους κατοίκους του χώρου. Όχι μόνο για μένα, αλλά και για αυτά που διδάχθηκα από τις διηγήσεις των Μακεδόνων της οικογένειάς μου, γι’ αυτές τις μικρές ιστορίες κι αυτήν την αδιαίρετη ιδιοκτησία που θέλω να παραδώσω στον Μακεδόνα γιο μου.
Ε, λοιπόν αυτό το δικαίωμά μου το νιώθω αδύναμο πλέον, όπως και για χιλιάδες ακόμη συμπολιτών μου. Ας σκεφθεί λοιπόν ο Σταύρος Θεοδωράκης που έσπευσε να συνηγορήσει προκαταβολικά στην συμφωνία ότι εγώ δεν θα μπορώ εφεξής και με την βούλα του ελληνικού κράτους –αυτό έχει σημασία-, να δηλώνω Μακεδών με το ίδιο σαφές εννοιολογικό περιεχόμενο που ο ίδιος δηλώνει Κρης. Και όλο αυτό θα δηλητηριάσει όλη την ιστορική ανάγνωση των δύο προηγουμένων ματωμένων αιώνων, όχι την κληρονομιά του Μεγαλέξανδρου που αφελώς κάποιοι θεώρησαν ως σημαντικότερη. Αν οι Τσίπρας, Κοτζιάς και όσοι συναινέσουν στην διαπραγμάτευσή τους θεωρούν ότι έτσι προάγουν σε βάθος την καλή γειτονία την οποία απειλούσε η διαφορά, πλανώνται. Το φάντασμα του μακεδονισμού θα συνεχίσει με την υπογραφή της ελληνικής κυβέρνησης, να πλανάται στον νότο μιας χερσονήσου όπου η ιστορία βαραίνει –συχνά αδικαιολόγητα- στην σκέψη και τις επιλογές των απλών ανθρώπων.
*Ο Νίκος Ταχιάος είναι αναπληρωτής Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας της Νέας Δημοκρατίας, πρώην Αντιδήμαρχος Θεσσαλονίκης
