Ανοιχτή ήταν χθες Κυριακή η αγορά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ο κόσμος κατέβηκε, αλλά η κατανάλωση –όπως είναι λογικό- κινήθηκε σε σχετικώς περιορισμένα επίπεδα, κάτι αναμενόμενο. Αφενός τα εισοδήματα περιορίζονται και η ψυχολογία είναι κακή λόγω της ανασφάλειας για το μέλλον. Αφετέρου οι εκπτωτικές περίοδοι από μόνες τους δεν λένε πλέον και πολλά στους καταναλωτές, αφού στην πράξη τα εμπορικά μαγαζιά –τουλάχιστον τα περισσότερα- κάνουν καλύτερες τιμές και δέχονται παζάρια όλο το χρόνο.
Εκείνο που αποδείχθηκε για μία ακόμη –ενδεχομένως χιλιοστή- φορά χθες είναι η πλήρης αδυναμία του κέντρου της Θεσσαλονίκης να λειτουργήσει στοιχειωδώς αποδοτικά σε επιβαρυμένες συνθήκες. Ήταν Κυριακή και πολλοί επιχείρησαν να προσεγγίσουν το κέντρο με τα αυτοκίνητά τους, είτε διότι δεν τους βολεύει ο ΟΑΣΘ, είτε διότι αρνούνται να υποστούν την ταλαιπωρία του αστικού λεωφορείου, το οποίο -κακά τα ψέματα- δεν είναι ιδιαιτέρως φιλικό όταν υπάρχουν οικογένειες με παιδιά, καρότσια κ.λπ. Έτσι δημιουργήθηκε για μία ακόμη φορά το αδιαχώρητο στους δρόμους, κάτι που αποθάρρυνε πολλούς να κατευθυνθούν τελικά προς το κέντρο, αφού θα έπρεπε να αφιερώσουν πολύ χρόνο και άφθονη ενέργεια μέχρι να… τακτοποιηθούν. Αυτή η κατάσταση συνιστά οικονομικό μέγεθος για όλους τους εμπλεκόμενους. Τους επισκέπτες που ταλαιπωρούνται και τις επιχειρήσεις που χάνουν πιθανούς πελάτες και δυνητικό τζίρο.
Οι λύσεις που υπάρχουν για το κέντρο της Θεσσαλονίκης δεν είναι πολλές. Για την ακρίβεια εδώ που βρίσκονται τα πράγματα είναι μία και μοναδική: η ολοκλήρωση του μετρό με κάθε κόστος, αφού στο σημείο που έχει φτάσει δεν υπάρχει γυρισμός. Όποιος από τους παράγοντες της Θεσσαλονίκης και τα στελέχη της κυβέρνησης θεωρεί τον εαυτό του στοιχειωδώς πολιτισμένο πρέπει να κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να τελειώσει ένα έργο, που θα ανακουφίσει και θα αναβαθμίσει ταυτόχρονα την προσέγγιση και την απομάκρυνση από το κέντρο. Διότι –ας μη το ξεχνάει κανείς- εδώ κι ένα χρόνο περίπου κάθε εργασία στο μετρό έχει σταματήσει. Το έργο είναι μπλοκαρισμένο ανάμεσα στην έλλειψη χρημάτων και στην υπερβολική ευαισθησία για την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης. Διότι όταν λέμε μετρό εννοούμε και τον σταθμό της Βενιζέλου. Διαφορετικά, σε περίπτωση δηλαδή που μετά από το Βαρδάρη η επόμενη στάση είναι η Αγίας Σοφίας, έχουμε έναν προαστιακό σιδηρόδρομο μέσα στην πόλη!
Ανεξάρτητα από το τι γινόταν σε αυτά τα χώματα πριν από 1.000 ή 2.000 χρόνια η σύγχρονη εικόνα είναι τριτοκοσμική. Κι ένα πολιτισμένο παρελθόν που ακολουθείται από ένα απολίτιστο παρόν είναι δώρο άδωρο. Όπως και η ιστορία όταν διαβάζεται αποκλειστικά με εγκυκλοπαιδικούς όρους ούτε διδάσκει, ούτε φωτίζει, ούτε σηματοδοτεί. Η Θεσσαλονίκη έχει λαμπρό –και λαμπερό- παρελθόν, αυτό το ξέρουν, το πιστεύουν και το αποδέχονται οι πάντες. Μακάρι οι άνθρωποι της να διατηρούσαν όλους αυτούς τους αιώνες περισσότερα λειτουργικά στοιχεία από περασμένες εποχές, όπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις στην Ευρώπη. Το παρόν της Θεσσαλονίκης, όμως, είναι θαμπό, κυρίως λόγω της οικονομικής καχεξίας, που κάνει πολύτιμο ακόμη και το κάθε τελευταίο ευρώ που κυκλοφορεί στην πιάτσα. Όποιος δεν το καταλαβαίνει, απλώς δεν ξέρει «που πατά και που πηγαίνει».