Skip to main content

Το παραμύθι της «Γης της Επαγγελίας» στη δήθεν Ενωμένη Ευρώπη

Με την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση και το ξεπέρασμα των εμποδίων στο ελεύθερο πέρασμα των συνόρων, άρχισε και η αναθεώρηση του συστήματος αξιών.

Μόλις πριν από τρεις δεκαετίες, στη συνείδηση πολλών ανθρώπων σε όλες τις προσκολλημένες χώρες στην πρώην Σοβιετική Ένωση, η ζωή στη "Δύση" ήταν ταυτισμένη με ένα ιδανικό κόσμο, έναν κόσμο στον οποίο η ελευθερία της προσωπικότητας και η επιτυχία αποτελούσαν δεδομένο.

Η αναζήτηση της "Γης της Επαγγελίας", της χώρας στην οποία κάθε άνθρωπος μπορεί να δει τις ελπίδες του να εκπληρώνονται, δεν είναι αποκλειστικά και μόνο υπόθεση που εκτυλίσσεται στα βιβλικά κείμενα. Με την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση και το ξεπέρασμα των εμποδίων στο ελεύθερο πέρασμα των συνόρων των κρατών, άρχισε και η αναθεώρηση του συστήματος αξιών, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό και εθνικό επίπεδο.

Μια μαρτυρία για τα παραπάνω, παρουσιάζει το μυθιστόρημα της Βουλγάρας Λέα Κόεν, συγγραφέα, μουσικολόγου, πολιτικού και πρώην πρέσβη της Βουλγαρίας σε διάφορες χώρες αλλά και στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Στο βιβλίο της "Αντίο, Βρυξέλες", ξεπλέκοντας μια εγκληματική-πολιτική υπόθεση, η Λέα Κόεν περιγράφει την ιστορία της γενιάς που έζησε τα εμπόδια των μύθων που υπήρχαν, τη γενιά η οποία έπρεπε να φτάσει στο σημείο της απομυθοποίησής τους.

Στην πλοκή του μυθιστορήματος, στην ακολουθία μιας σειράς δραματικών γεγονότων, ο κάθε ήρωας του κάνει τις προσωπικές του ανακαλύψεις. Το ίδιο κάνει και η συγγραφέας, καταλήγοντας στα ακόλουθα συμπεράσματα. «Αυτό που ανακάλυψα συνέβη πριν γράψω το βιβλίο», λέγει στη συνέντευξή της στη Βουλγαρική Ραδιοφωνία η Λέα Κόεν. «Τα γεγονότα αποτελούν ένα μικρό μέρος της ύφανσης του μυθιστορήματος, αλλά η κατανόησή τους είναι μια αρκετά μεγάλη διαδικασία. Αν και γνωρίζω καλύτερα την πολιτική και διπλωματική πραγματικότητα των Βρυξελών, πέρασα την ίδια διαδικασία κατανόησης των γεγονότων όπως και ολόκληρη η κοινωνία μας.

» Η πραγματικότητα σταδιακά με απομάκρυνε από την αυταπάτη, ότι το σύμβολο των "Βρυξελών" και της "Ευρωπαϊκής Ένωσης" συμβολίζει τη "Γη της Επαγγελίας" και ότι με την είσοδό μας σ’ αυτή τα όποια προβλήματά μας θα λυθούν ως δια μαγείας. Η ενσωμάτωσή μας σε μια τελείως διαφορετική πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, στην πράξη αποδείχτηκε μια τέλεια αυταπάτη. Μια αυταπάτη η οποία δεν αφορά μόνο εμάς τους Βούλγαρους, αλλά όλο και περισσότερους από τους κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Δεν ξέρω, αν αυτά που νιώθουν οι Βούλγαροι, μέσω του μυθιστορήματος της Λέα Κόεν, είναι τα ίδια με αυτά που νιώθουν και πολλοί Έλληνες. Ότι αντί να φθάσουν στην Ιθάκη, έπεσαν σε μια παγίδα με σκόπιμη αντιανάπτυξη, όπως διαπιστώνεται πλέον, για να καταστούν οι ευρωπαϊκές χώρες ευάλωτες στους ισχυρούς της γης. Ομολογώ πάντως, ότι ποτέ δεν κατάλαβα γιατί για ένα τόσο σημαντικό γεγονός, όπως η ένταξή μας στην Ε.Ο.Κ., όχι μόνον δεν προηγήθηκε δημοψήφισμα, αλλά ούτε καν συζητήσεις δεν έγιναν. Θεωρήθηκε αυτονόητο ότι "ανήκομεν στη Δύση", όπως ειπώθηκε. Δεν λέγω, πως θα μπορούσε να ανήκουμε κάπου αλλού, αλλά κάποιος προβληματισμός δεν έπρεπε να υπάρξει;

Προ καιρού, είχα αναφέρει σ’ αυτήν την στήλη μια φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σε σχετική του ομιλία, που με κάθε αφορμή ξαναδιαβάζω για να κατανοήσω, και σας την υπενθυμίζω. Είπε ότι μπαίνουμε στην Ε.Ο.Κ. "για πολιτικούς λόγους". Όχι για οικονομικούς. Η πρώτη εντύπωση είναι, ότι ίσως εννοούσε για προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος, αφού μόλις είχαμε βγει από μια δικτατορία.

Όμως, ξεφυλλίζοντας τον Τύπο των αρχών της δεκαετίας του ’60, για να βρω τις δηλώσεις της εποχής που υποβάλαμε την αίτηση ένταξης, με έκπληξη βρήκα μια δήλωση του Παπαληγούρα, τότε αρμόδιου υπουργού, ο οποίος είχε κάνει την ίδια δήλωση. Ότι θέλουμε την ένταξη για πολιτικούς λόγους. Αλλά τότε, δεν υπήρχε φόβος δικτατορίας. Ποιοι ήσαν επομένως, οι "πολιτικοί λόγοι";

Αν εννοούσε "εθνικούς λόγους" ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, προστασία δηλαδή από την Τουρκία (διότι υποτίθεται πως το ΝΑΤΟ μας προστάτευε από τους βόρειους γείτονες) και με δεδομένο ότι η Ε.Ε. πεντάρα δεν δίνει για τις απειλές της Τουρκίας εναντίον μας, τότε θα πρέπει να ατυχήσαμε στην επιλογή μας, ότι θα μας παρείχαν "πολιτική προστασία".

Και δεν είναι η πρώτη φορά που κάναμε λάθος επιλογές. Τότε δεν ήταν που βγήκαμε από το ΝΑΤΟ και ξαναμπήκαμε, αφού όμως βάλαμε τους Τούρκους στο Αιγαίο; Τότε δεν ήταν που η φιλελεύθερη κυβέρνηση κρατικοποίησε τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις (με ζημία) και η σοσιαλιστική κυβέρνηση αργότερα τις ιδιωτικοποίησε (με επίσης μεγάλη ζημία);