Η διενέργεια του δημοψηφίσματος θα καταγραφεί στην πολιτική ιστορία, είτε ως απόπειρα προσωπικού οφέλους του κ. πρωθυπουργού, είτε ως τέχνασμα «στρίβειν δια του δημοψηφίσματος». Επειδή κανείς δεν γνωρίζει πώς σκέπτεται ο κ. πρωθυπουργός, και τι πράγματι επεδίωκε, μόνον υποθέσεις μπορούν να γίνουν.
Υπάρχουν όμως κάποια δεδομένα. Το κύριο, για το οποίο η τόσο τυπική πρόεδρος της Βουλής έκανε πως δεν το αντελήφθη, είναι ότι ευτελίστηκε η κορυφαία λειτουργία της άμεσης -πραγματικής- δημοκρατίας με την διαδικασία που επιλέχθηκε. Το επεσήμανε το Συμβούλιο της Ευρώπης, δια του γενικού γραμματέα του, όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Associated Press, ότι «οι συνθήκες διεξαγωγής του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα, δεν πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές».
Ο ελάχιστος χρόνος ενημέρωσης του λαού, το ένα ψηφοδέλτιο με το «όχι» να προηγείται (ο Αρκάς γελοιογραφώντας την κατάσταση, έγραψε, πάλι καλά που δεν έβαλαν το «ναι» από την πίσω πλευρά), και ιδιαιτέρως η μεγάλη ασάφεια της ερώτησης και μάλιστα επί αποσυρθέντος θέματος, είναι βέβαιο πως δεν περιποιούν τιμή ούτε στους εμπνευστές, αλλ’ ούτε στους εκτελεστές της όλης διαδικασίας.
Θέλω όμως να επισημάνω εκείνο που αποδεικνύει την δύναμη του θυμικού στην χειραγώγηση των μαζών. Μού είναι αδύνατο να κατανοήσω, παρά τις προσπάθειές μου, πώς είναι δυνατόν να πείσθηκε το 62% των Ελλήνων ότι το «όχι» θα αποτελέσει ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί ώστε να επιτύχει ο κ. πρωθυπουργός καλύτερη συμφωνία. Πρόκειται για δολοφονία της λογικής, να δεχθεί κάποιος ότι η άρνηση στην συμφωνία, θα κάμψει την αντίσταση των πιστωτών, και θα υποχωρήσουν. Τι θα τους υποχρέωνε να το πράξουν αυτό;
Βεβαίως, όχι μόνον Έλληνες αλλά και όλοι σχεδόν οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέλαβαν ότι το «όχι» αποτελεί επιθυμία για ρήξη και απομάκρυνση από την Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση έφθασε στο σημείο να αποκαλέσει «τρομοκράτες» όσους εξέφρασαν αυτήν την άποψη, λησμονούσα όμως δύο στοιχεία: Πρώτον, ότι επίλεκτα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος υποστήριξαν αυτήν την θέση, με τα έντυπά τους μάλιστα να απαιτούν συνεχώς από το τότε να οδηγηθεί η κυβέρνηση σε ρήξη «όπως απαιτεί το 62% του λαού».
Και δεύτερον, ότι αφενός οι λατινοαμερικανοί ηγέτες που συνεχάρησαν τον κ. Τσίπρα για το «όχι», περί αποχώρησης από την Ευρωζώνη έκαναν λόγο, τιμώντας το θάρρος και την αποφασιστικότητα του κ. πρωθυπουργού να έλθει σε ρήξη με το παγκόσμιο σύστημα. Αφετέρου, και η συγχαρείσα αρχικώς τον κ. Τσίπρα για την επιθυμία απομάκρυνσης από την Ευρωζώνη, κα. Λεπέν, τον κατηγορεί σήμερα ότι πρόδωσε τον λαό του. Επομένως, θα πρέπει και οι ανωτέρω σύντροφοι του κ. Τσίπρα και πολιτικοί υποστηρικτές του, να συγκαταλεχθούν στους «τρομοκράτες».
Πού φθάσαμε σήμερα; Αν επιτευχθεί συμφωνία ένα αίσθημα ανακούφισης θα υπάρξει στην πλειονότητα του λαού, η οποία όμως κορυβαντιούσε το βράδυ της Κυριακής για το «όχι». «Μια καλή εξέλιξη», ανέφερε ο Τύπος εχθές, στις πληροφορίες ότι τα μηνύματα για επίτευξη Συμφωνίας είναι θετικά. Δηλαδή, να υποθέσουμε ότι κάποιοι μάς οδήγησαν τεχνηέντως στο σημείο εκείνο, ώστε να είμαστε ικανοποιημένοι με τις περικοπές 12 δισ. ευρώ αντί για το 1 δισ. που προβλεπόταν πριν από τις 25 Ιανουαρίου; Και ποιοι εκ του Ελλήνων συμμετείχαν σε τέτοια συμπαιγνία, αν ισχύει η υπόθεση αυτή;
Πιθανή εκδοχή είναι -και το έγραψε προχθές η Voria.gr. στη στήλη του Καλλισθένη- ότι το 62% δεν αποτελούσε θρίαμβο για τον κ. Τσίπρα, αλλά τεράστιο βαρίδιο. Μια διαφορά 3-4 μονάδων, με ένα 52% δηλαδή «όχι», θα είχε μετριαστεί η έπαρση και η παραπλανητική ερμηνεία στο «όχι» που δίνουν οι Συνιστώσες και δημιουργούν πρόβλημα στον κ. Τσίπρα, αλλά και δεν θα αντιμετώπιζε τόση εχθρική διάθεση από τους Ευρωπαίους, οι οποίοι αναρωτιούνται πώς θα εφαρμοστεί ένα εξοντωτικό πρόγραμμα σε ένα λαό που η μεγάλη πλειοψηφία του δεν το θέλει.
Το είπε ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU/CSU κ. Ραλφ Μπρίνκχαους μιλώντας στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF: «Πόσο αξιόπιστο είναι να πιστεύουμε ότι θα εφαρμοστεί αυτή η λίστα των μεταρρυθμίσεων;» Ουσιαστικά περιέχει προηγούμενες ευρωπαϊκές προτάσεις, τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση και οι Έλληνες πολίτες απέρριψαν με το δημοψήφισμα της προηγούμενης Κυριακής, πρόσθεσε. «Από εκεί εγείρεται το ερώτημα της αξιοπιστίας», εξήγησε.
Υπάρχει και άλλη άποψη, την οποία εξέφρασε ο γνωστός Αμερικανός οικονομολόγος κ. Τζέιμς Γκαλμπρέιθ σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα Ιλ Μεσατζέρο: «Ο Αλέξης Τσίπρας ρίσκαρε πολύ. Όταν προκήρυξε το δημοψήφισμα ήταν πεπεισμένος ότι θα το έχανε και ότι η ψήφος θα επικύρωνε την πτώση της κυβέρνησης. Αντιθέτως, η λαϊκή ετυμηγορία τού πρόσφερε μεγάλη στήριξη. Αυτήν την στιγμή, για τον ίδιο, ο μόνος μεγάλος κίνδυνος θα ήταν να υπογράψει μια συμφωνία που δεν μπορούν να δεχθούν ούτε το κόμμα του, ούτε ο ελληνικός λαός», είπε χαρακτηριστικά.