Skip to main content

Βαρτζόπουλος: Ποιοι και γιατί δεν θέλουν την Ευρώπη

Άρθρο στη Voria.gr του Δημήτρη Βαρτζόπουλου, πρώην υφυπουργού Υγείας και πρώην προέδρου της διοικούσας επιτροπής της ΝΔ στη Θεσσαλονίκη.

του Δημήτρη Βαρτζόπουλου*

Δεν θέλει φιλοσοφία, κατά τα κοινώς λεγόμενα, για να καταλάβει κανείς, ποιες κατηγορίες του πληθυσμού δεν έλκονται ιδιαίτερα από το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης. Αρκεί, να δει κανείς ποιοι ψήφισαν, κατα συντριπτική πλειοψηφία μάλιστα, υπέρ του Brexit: Οι ηλικιωμένοι, οι χαμηλότερης μόρφωσης και οικονομικών δυνατοτήτων, ιδίως αυτοί που ζούν στην επαρχία, οι blue collars παρά οι white collars. Αντίθετα οι νεότεροι, οι περισσότερο μορφωμένοι, οι πνευματικά εργαζόμενοι και οικονομικά πιo ανεξάρτητοι, οι κάτοικοι του Λονδίνου και των καλών συνοικιών, ψήφισαν Ευρώπη. Μήπως σας θυμίζει τίποτε; Λέτε η ομοιότητα με τα καθ´ημάς του Τσίπρειου δημοψηφίσματος, να είναι τυχαία; Δεν νομίζω...

Είναι πραγματικά εξ ίσου δραματικό, όσο και δυσνόητο, το γεγονός, ότι απομακρύνονται από το ενιαίο ευρωπαϊκό κράτος προνοίας εκείνες οι ομάδες πληθυσμού, που το έχουν περισσότερο ανάγκη.

Η έννοια της οργανωμένης κρατικής φροντίδας για τους αδυνάτους, άτυχους και υστερούντες γεννήθηκε ως γνωστόν στην Κεντρική Ευρώπη, επί αυταρχικών καθεστώτων μάλιστα, και φέρει την σφραγίδα του Καγκελαρίου Bismarck. Τη σημερινή της, μοναδική στην ανθρώπινο ιστορία, μορφή απέκτησε επί των σοσιαλδημοκρατικών Κυβερνήσεων της Κεντρικής και Σκανδιναβικής Ευρώπης, η χρηματοδότησή της όμως θα ήτο μάλλον αδύνατος χωρίς τις πολιτικές της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, που εφαρμόζουν μετά τον πόλεμο τα λαϊκά κόμματα της ευρωπαϊκής χριστιανοδημοκρατίας.

Ουδέποτε στο παρελθόν και ουδαμού αλλού υπήρξαν ή υπάρχουν υπηρεσίες αυτής της πληρότητος. Ειρήσθω προς σύγκριση πχ, ότι η έννοια της υποχρεωτικής κρατικώς εγγυημένης ασφαλείας γήρατος και υγείας δεν υφίσταται στις ΗΠΑ. Γιατί λοιπόν οι κυρίως οφελούμενοι αποστρέφουν την κεφαλήν; Γιατί ανέρχεται ο ευρωσκεπτικισμός παντού; Μήπως γιατί εφαρμόζονται απάνθρωπες πολιτικές λιτότητος απ´άκρου εις άκρον της Ευρώπης, όπως αρέσκονται, να φιλοσοφούν εγνωσμένης καλλιεργείας Έλληνες πολιτικοί;

Ουδέν μωρότερον! Τι σχέση, τι ομοιότητα μπορεί, να έχει η ελληνική περίπτωση με όλες της άλλες; Απολύτως καμμία ασφαλώς! Πολιτικές περικοπών αυτής της μορφής και αυτού του εύρους δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ και πουθενά αλλού στην Ευρώπη. Είναι αποτέλεσμα αποκλειστικώς του γεγονότος, ότι χρεοκοπήσαμε τρίς, αποπέμποντας αυτούς, που προσπάθησαν και επιβραβεύοντας τους ολετήρες. Είμαστε μοναδική περίπτωση λοιπόν, χάρις φυσικά στις επιλογές των Ελλήνων ψηφοφόρων.

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τρεις σημαντικότατες αλλαγές. Την κατάρρευση του χρηματιστηριακού καπιταλισμού μετά την Lehmann Brothers, την γήρανση του πληθυσμού της και την μετατόπιση των γραμμών παραγωγής του πραγματικού καπιταλισμού στην Άπω Ανατολή. Αυτό δημιούργησε εντάσεις και ανάγκες . Είναι προφανές, ότι έπρεπε, να υπάρξει μείωση του κόστους εργασίας, πολύμορφες σχέσεις εργασίας, αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδοτήσεως, περιορισμός των προνοιακών παροχών στους πραγματικώς έχοντες ανάγκη και χρησιμοποίηση του δανεισμού αποκλειστικώς για επενδύσεις. Αλλοιώς το σύστημα θα καταρρεύσει. Οι προσαρμογές έχουν γίνει στο σύνολο  της ευρωζώνης. Το επίπεδο ζωής παραμένει φυσικά το καλύτερο, στην ιστορία και την υφήλιο.

Γιατί λοιπόν δεν το αντιλαμβάνονται οι κυρίως οφελούμενοι; Οι ημεδαποί και αλλοδαποί αναλυτές αναφέρουν εν πολλοίς τους ίδιους λόγους. Σταχυολογώ: Επαρχιωτισμός, αδυναμία δηλαδή αντίληψης της συνολικής εικόνος, μετανάστες, φόβος δηλαδή απωλείας ανειδίκευτων θέσεων εργασίας, εθνική ανασφάλεια, φόβος δηλαδή απωλείας της εθνικής ταυτότητος, ιδίως στους γέροντες, μισαλλόδοξη αμφισβήτηση του κατεστημένου, ταύτιση δηλαδή της μακρινής Ευρώπης με τον διεθνή και ντόπιο μεγάλο πλούτο.

Όλα αυτά παίζουν φυσικά ένα ρόλο, τίποτε όμως εξ αυτών όμως δεν είναι η κυρία, η καταλυτική αιτία. Αυτή έγκειται, φοβούμαι, στην απλή αδυναμία κατανόησης των τεκταινομένων. Είναι απολύτως φυσικό ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, να μην είναι σε θέση, να κατανοήσει πολύπλοκα θέματα, να κάνει εξειδικευμένες κρίσεις και συγκρίσεις. Τούτο ασφαλώς ισχύει για πολλές εκφάνσεις της κοινωνικής καθημερινότητος και πέραν της πολιτικής. Τι το αντικαθιστά; Η δυνατότης του υγιούς νοήμονος όντος, να αναπτύσσει αισθήματα εμπιστοσύνης βασιζόμενο σε γενικότερες κρίσεις, που είναι πραγματικώς σε θέση, να κάνει. Εμπιστεύεται λοιπόν έναν άγνωστο  τεχνίτη, γιατί τον εμπιστεύονται άλλοι άνθρωποι, που ο ίδιος εμπιστεύεται, εμπιστεύεται ένα πολιτικό, επειδή η συμπεριφορά του, η προσωπικότητά του είτε η όμοια καταγωγή και προέλευσή του, δημιουργούν αίσθημα ασφαλείας.

Εδώ νομίζω ότι εντοπίζεται η κακοδαιμονία του σημερινού συστήματος. Η έλλειψη μιάς ενιαίας πολιτικής οργάνωσης και δομής στερεί από τον λαό την δυνατότητα, να έχει τον «δικό του» πολιτικό και ηγέτη, που θα ενσαρκώνει γι αυτόν την «Ευρώπη».

*Ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος είναι πρώην υφυπουργός Υγείας και πρώην πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της ΝΔ στη Θεσσαλονίκη