Βάζοντας στοίχημα μια πιο πράσινη και φιλική προς τον πολίτη Θεσσαλονίκη, δύο φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου σχεδίασαν και παρουσίασαν μια ολοκληρωμένη μελέτη με κεντρικό της στοιχείο τη δημιουργία πάρκων τσέπης στο κέντρο της πόλης.
Τα πάρκα τσέπης είναι, όπως προδίδει και η ονομασία τους, μικροί χώροι πρασίνου περίπου 500 τμ οι οποίοι συνήθως σχηματίζονται σε κενά στο εσωτερικό οικοδομικών τετραγώνων, ανάμεσα σε κτήρια, ή στο τέλος οδικών αξόνων.
Τα πρώτα πάρκα τσέπης εμφανίστηκαν στην Αμερική και συγκεκριμένα τη Νέα Υόρκη στις αρχές του 20ου αιώνα με πρωτοβουλία των πολιτών ως ένας τρόπος αντίδρασης στον πυκνοκατοικημένο γεμάτο ουρανοξύστες αστικό χώρο. Από τότε η δημιουργία τους έχει επεκταθεί σε πολλές πόλεις της Αμερικής και της Ευρώπης, προσφέροντας στους κατοίκους οάσεις πρασίνου, απομόνωσης και ησυχίας εν μέσω πολύβουων αστικών τοπίων.
Με γνώμονα τα οφέλη αυτά, οι φοιτητές του τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, Νίκος Καλλίγας και Σπήλιος Ηλιόπουλος, οραματίστηκαν τη δημιουργία ενός δικτύου πάρκων τσέπης σε δέκα σημεία στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Οι δύο νέοι δεν επέλεξαν τυχαία τα σημεία καθώς όλα χαρακτηρίζονται από υψηλό συντελεστή δόμησης, είναι πυκνοκατοικημένα, στερούνται ελεύθερων δημόσιων χώρων και διαθέτουν από έναν χώρο όπου θα μπορούσε να δημιουργηθεί το πάρκο τσέπης.
Οι θέσεις που διάλεξαν οι δύο φοιτητές βρίσκονται κυρίως στα όρια του ιστορικού κέντρου και είναι στις οδούς Απελλού, Ιωακείμ Λουλία, Καραολή Δημητρίου, Πτολεμαίων, Σελευκιδών, Αγ. Σοφίας, Φιλικής Εταιρίας, Ολυμπιάδος 88 καθώς και στις συμβολές των δρόμων Παύλου Μελά - Ικτίνου και Ολυμπιάδος-Αμφιλοχίας.
Στη μελέτη τους, οι σχεδιαστές φρόντισαν έτσι ώστε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ των πάρκων και των υπόλοιπων δημόσιων χώρων στο κέντρο.
«Τα πάρκα τσέπης από μόνα τους μπορεί να μην κατάφερναν τίποτα. Το βασικό είναι η δικτύωση τόσο μεταξύ τους όσο και με τις υπάρχουσες παρεμβάσεις στο κέντρο της πόλης όπως άλλοι χώροι πρασίνου ή πεζόδρομοι ώστε τελικά να δημιουργηθεί ένα δίκτυο δημοσίων χώρων» δηλώνει στη Voria.gr ο Σπήλιος Ηλιόπουλος.
Το πάρκο τσέπης στη Σελευκιδών
Οι φοιτητές προχώρησαν μάλιστα τη μελέτη τους και ένα βήμα παραπάνω σχεδιάζοντας ένα από τα προτεινόμενα πάρκα και συγκεκριμένα αυτό στην οδό Σελευκιδών.
«Το αστικό κενό στη Σελευκιδών πληροί όλα τα τεχνικά πρότυπα για τη δημιουργία ενός πάρκου τσέπης ενώ έχει ήδη βλάστηση» σημειώνει ο Νίκος Καλλιγάς.
Οι φοιτητές παρατήρησαν ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι εμπορική, πολύβουη ενώ φιλοξενεί και πολλές υπηρεσίες και γραφεία.
Στην περίπτωση αυτή το πάρκο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από τους εργαζόμενους στη ώρα των διαλειμμάτων τους, υποστηρίζει ο Σπήλιος. «Θα είναι ένα μέρος όπου θα ξεφεύγεις από την πόλη, ενώ θα είσαι μέσα στην πόλη» αναφέρει ο ίδιος.
Σύμφωνα με τον Νίκο, η δημιουργία ενός τέτοιου πάρκου θα αποτελούσε επίσης και μια πρώτη θετική εικόνα για τους επισκέπτες που έρχονται στην πόλη από τη Δυτική είσοδο.
Στα σχέδια του πάρκου, οι Καλλιγάς και Ηλιόπουλος ενέταξαν παγκάκια, φωτισμό, έναν ανατροφοδοτούμενο καταρράκτη που θα μπλοκάρει τους ήχους αλλά και δύο τοίχους οι οποίοι θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καμβάς για γκράφιτι αλλά και ως «οθόνη» για την προβολή ταινιών
Η γνώμη των πολιτών
Καθώς τα πάρκα τσέπης αποτελούν κατά βάση πρωτοβουλία των κατοίκων μιας περιοχής, οι νέοι μοίρασαν ερωτηματολόγια σε 300 πολίτες που κινούνται καθημερινά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μικρής αυτής σφυγμομέτρησης, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει πως η δημιουργία ενός πάρκου τσέπης θα τόνωνε κατά πολύ και την επιχειρηματική δραστηριότητα της περιοχής αλλά και τη δημιουργικότητα.
Ακόμα, η έρευνα έδειξε ότι ενώ οι κάτοικοι δηλώνουν πρόθυμοι να βοηθήσουν στη δημιουργία και συντήρηση του πάρκου, θα επιθυμούσαν και την εμπλοκή ενός ιδιώτη στη διαδικασία αυτή.
Καθώς τα πάρκα τσέπης έχουν εξ’ ορισμού δημόσιο χαρακτήρα, το τελευταίο αυτό αποτέλεσμα αποδεικνύει, όπως υποστηρίζουν οι φοιτητές, πως υπάρχει μια σύγχυση.
«Οι κάτοικοι είναι μπερδεμένοι για το τι σημαίνει η σχεδίαση «από κάτω προς τα πάνω», από τον πολίτη για την πόλη. Στην Ελλάδα χρειάζεται ακόμα να ωριμάσει αυτή η ιδέα» σημειώνει ο Σπήλιος.
Εκτός βεβαίως από τη συνείδηση των πολιτών, τα εμπόδια στα οποία θα μπορούσε να σκοντάψει η υλοποίηση της μελέτης των φοιτητών είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κενών αυτών χώρων που προορίζονται για πάρκα αλλά και σε πολλές περιπτώσεις η χρηματοδότηση τους, είτε για μια πιθανή απαλλοτρίωση του χώρου είτε για το κατασκευαστικό κομμάτι.
Η μελέτη για τη δημιουργία δικτύου πάρκων τσέπης αποτέλεσε τη διπλωματική εργασία των φοιτητών, με επιβλέποντες καθηγητές την Αθηνά Γιαννακού και τον Παναγιώτη Χατζηπροκοπίου.