Skip to main content

Ξεκίνησε η 15η Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης

Η 15η Μπιενάλε στην Κωνσταντινούπολη διοργανώνεται από 16 Σεπτεμβρίου μέχρι 12 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή 56 καλλιτεχνών από 32 χώρες

Μπορεί κανείς πλέον να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη μετά από όλα αυτά που διαδραματίζονται σε πολιτικό επίπεδο; Μετά τις συλλήψεις και φυλακίσεις ακτιβιστών, δημοσιογράφων, πολιτικών; Ναι, και ίσως τώρα να είναι πιο επιβεβλημένο παρά ποτέ. Η 15η Μπιενάλε στην Κωνσταντινούπολη στέλνει με ένα διακριτικό τρόπο σαφή μηνύματα στην κυβέρνηση. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να συναντήσει εκλεπτυσμένη αλλά και δυνατή τέχνη τόσο στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Κωνσταντινούπολη όσο και σε άλλους πέντε χώρους.

Για παράδειγμα στο 600 χρόνων παλιό χαμάμ στην περιοχή Φατίχ, η καλλιτέχνης Μόνικα Μπονβιτσίνι έχει φτιάξει ένα από τα πιο πολυεπίπεδα σε σημασία έργα της Μπιενάλε. Έχει κατασκευάσει έναν κύβο αντιγράφοντας την Κάαμπα, το ιερότερο οικοδόμημα του Ισλάμ, το οποίο βρίσκεται στη Μέκκα. Ο κύβος - αυτό άλλωστε σημαίνει και Κάαμπα στα αραβικά - έχει φτιαχτεί από μαύρες ζώνες. Η ζώνη είναι σύμβολο ερωτισμού, μόδας αλλά και τιμωρίας και καταπίεσης. Ένα έργο σχόλιο για την ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή του Ισλάμ στη χώρα, ένα σχόλιο για το ρόλο της γυναίκας στο Ισλάμ;

56 καλλιτέχνες από 32 χώρες συμμετέχουν στη διεθνή έκθεση, την οποία έχουν επιμεληθεί οι Σκανδιναβοί Ελμγκρίν και Ντράγκσετ. H έκθεση έχει τον τίτλο «Καλή γειτονία». Είναι όμως η Τουρκία ένας καλός γείτονας; Πολλές φορές πριν από τη διοργάνωση εκφράστηκε ο φόβος πως θα επρόκειτο για μια έκθεση εξωραϊσμού του προσώπου της Τουρκίας, ωστόσο ο Ινγκαρ Ντράγκσετ μιλώντας στην Deutsche Welle δήλωσε:

«Κανένας από τους καλλιτέχνες που προσκαλέσαμε δεν επικρίνει άμεσα τα πολιτικά γεγονότα του τελευταίου χρόνου. Πρόκειται για χαμηλόφωνες παρουσίες. Οι καλλιτέχνες ενώνονται, αναπτύσσουν μια νέα δυναμική και εκπροσωπούν μια αντιπολιτευτική στάση. Αυτό δεν γίνεται επιδεικτικά αλλά έμμεσα με μια ποιητική γλώσσα. Η εικόνα που τελικά παρουσιάζεται είναι πολύ διαφορετική από αυτή που η κυβέρνηση θα ήθελε».

Σε Κωνσταντινούπολη και Λέσβο ο Βολκάν Ασλάν

Η τέχνη πάντως στην Τουρκία φαντάζει μάλλον ως κάτι εξωτικό. Υπάρχει μια ελίτ πολύ μορφωμένων ανθρώπων, ωστόσο σύμφωνα με έρευνα του ινστιτούτου Ipsos το 49% των Τούρκων δεν έχουν πάει ποτέ στον κινηματογράφο ενώ το 39% δεν έχει διαβάσει ποτέ στη ζωή του ένα βιβλίο.

Στη φετινή Μπιενάλε τα θέματα που κυριαρχούν είναι η μετανάστευση, η προσφυγιά και οι διωγμοί. Όχι τυχαία βέβαια, μια και 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες διαβιούν στην Τουρκία.

Ένα από τα πιο προβεβλημένα έργα είναι του Τούρκου καλλιτέχνη Βολκάν Ασλάν. Παρουσιάζει ένα βίντεο, στο οποίο δυο γυναίκες συζητούν, φυτεύουν λουλούδια και πίνουν καφέ. Μόνο στο τέλος του βίντεο διαπιστώνει κανείς πως οι γυναίκες αυτές βρίσκονται πάνω σε ένα πλοιάριο στο Βόσπορο, αναζητώντας ίσως μια νέα πατρίδα, ένα καινούργο μέλλον. Το βίντεο του Τούρκου καλλιτέχνη με τον τίτλο «Σπίτι μου σπιτάκι μου» παρουσιάζεται ταυτόχρονα και στη Λέσβο, που βρίσκεται ως γνωστόν πολύ κοντά στα τουρκικά παράλια και έχει δεχθεί χιλιάδες πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια. Το βίντεο προβάλλεται στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης.

Η Μπιενάλε στην Κωνσταντινούπολη διαρκεί μέχρι τις 12 Νοεμβρίου.

Βέρνερ Μπλοχ / Μαρία Ρηγούτσου

Πηγή: Deutsche Welle