Σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες αποδεικνύονται οι ανισότητες ανάμεσα σε περιοχές του ίδιου νομού, της Θεσσαλονίκης. Ακόμη και στην ίδια εκλογική περιφέρεια, στη Β' Θεσσαλονίκης παρατηρούνται πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις και ανισορροπίες και καταγράφονται θεμελιώδεις ανισότητες, που είναι μάλλον αδικαιολόγητο να υπάρχουν ύστερα από τόσα χρόνια προσπαθειών για να επιτευχθεί η εσωτερική σύγκλιση.
Αφορμή για τη σημερινή άποψη στάθηκε η έρευνα που διενήργησε στη Β' Θεσσαλονίκης η εταιρία Interview για λογαριασμό του βουλευτή της Ένωσης Κεντρώων, Αριστείδη Φωκά. Ευτυχώς, που δεν έγινε και σύγκριση με την αμιγώς αστική Α' Θεσσαλονίκης, διότι τα ευρήματα θα αποδείκνυαν πως οι κάτοικοι της Β' Θεσσαλονίκης είναι πολίτες β' κατηγορίας...
Η ανομοιογένεια στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της υπαίθρου της Θεσσαλονίκης είναι χαρακτηριστική της ανισόρροπης ανάπτυξης όλων των προηγούμενων ετών. Και στην περίπτωση της ίδιας εκλογικής περιφέρειας εμφανίζονται «πατρίκιοι και πληβείοι». Το αστικό πιο αναπτυγμένο κομμάτι στην «ανατολική» πλευρά αντιμετωπίζει αλλιώς την καθημερινότητα και τη ζωή του, ενώ ένα μεγάλο τμήμα, η πιο βιομηχανική δυτική περιοχή και η υπόλοιπη αγροτική, παραπονιέται για τα αυτονόητα.
Αυτή την ανισορροπία οφείλει να αντιμετωπίσει η Πολιτεία και πρέπει να ενσκήψουν σ' αυτό το θέμα και οι τοπικοί φορείς, καθώς οι εσωτερικές ανισότητες κάποια στιγμή εξελίσσονται είτε σε συγκρούσεις, είτε σε μια αφύσικη ανομοιογένεια, που δημιουργεί πολίτες δυο κατηγοριών, ευνοημένους και αδικημένους. Κι αυτό φέρνει προβλήματα τέτοια που οι αρμόδιοι θα τα βρουν μπροστά τους, καθώς το ανάθεμα σε αυτούς θα πέσει...
Είναι πολιτική επιλογή; Αν πιστέψουμε στις κατά καιρούς εξαγγελίες, διακηρύξεις προθέσεων και λεκτικές προσεγγίσεις, προφανώς όχι. Αν όμως δούμε την πράξη, αν δούμε την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, τότε –πείτε το συνωμοσιολογικό- η πολιτική επιλογή για ανισόρροπη ανάπτυξη είναι δεδομένη και πιθανώς να εξυπηρετεί συγκεκριμένες σκοπιμότητες.
Πριν από περίπου ένα χρόνο έγραφα ότι σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, χιλιάδες κάτοικοι στερούνται ακόμη και την επικοινωνία. Δεν έχουν πρόσβαση σε Ίντερνετ, ούτε σε νέα τηλεφωνική σύνδεση. Ένα χρόνο μετά η κατάσταση παραμένει ίδια. Μόλις τώρα γίνονται ενέργειες κι αυτές μετ' εμποδίων για να συνδεθούν νοικοκυριά κι επιχειρήσεις με το δίκτυο του φυσικού αερίου. Οι αστικές συγκοινωνίες είναι τραγικές, όπως οι ίδιοι οι κάτοικοι αυτών των περιοχών και οι δήμαρχοι καταγγέλλουν. Η αστυνόμευση είναι ανεπαρκής, ειδικά σε ό,τι αφορά στο έγκλημα, διότι στις παραβάσεις που φέρνουν εισπράξεις στο κράτος, το προσωπικό και τα μέσα φαίνεται να αρκούν και να περισσεύουν.
Η έρευνα αποτυπώνει την εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι πολίτες οι οποίοι βιώνουν αυτή την κατάσταση καθημερινά και αποκαλύπτει τα κοινά προβλήματα ανάμεσα στο αστικό και το αγροτικό κομμάτι, αλλά και τις μεγάλες διαφορές. Όπου αστικό κομμάτι οι δήμοι Θέρμης, Θερμαϊκού και Πυλαίας – Χορτιάτη κι όπου αγροτικό οι δήμοι Δέλτα, Χαλκηδόνας, Λαγκαδά, Βόλβης και Ωραιοκάστρου. Αστικά τμήματα έχουν και οι αγροτικοί δήμοι, όπως αγροτικά κομμάτια έχουν και οι αστικοί. Κανείς δεν είπε ότι δεν υπάρχουν και ενδοδημοτικές ανισότητες...
Κοινό πρόβλημα είναι οι υποδομές υγείας. Οι κάτοικοι τόσο των αγροτικών, όσο και των αστικών περιοχών, ιεραρχούν ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματά τους την ανυπαρξία ή τις ελλιπείς υποδομές υγείας. Τα κέντρα υγείας εξάλλου λειτουργούν πλέον με οριακά δεδομένα, ασθενοφόρα βλέπεις σπανίως στη Β' Θεσσαλονίκης, ενώ τα νοσοκομεία είναι στο πολεοδομικό συγκρότημα. Πως γίνεται μια τόσο μεγάλη περιφέρεια, με τόσους πολλούς κατοίκους να μην έχει ένα μεγάλο νοσοκομείο είναι ένα ζήτημα, που το συζητούμε δεκαετίες στη Θεσσαλονίκη. Είναι ένα πρόβλημα αναγνωρισμένο από όλους, με τις προθέσεις για επίλυση να περισσεύουν, όπως περίσσεψε και η απραξία.
Τα ζητήματα σχολικής στέγης επίσης είναι ένα κοινό πρόβλημα για αστικό και αγροτικό πληθυσμό, αν και στην ιεράρχηση δεν θεωρείται από τα μεγαλύτερα. Αποτέλεσμα μιας συντονισμένης υπερδεκαετούς προσπάθειας από όλους τους φορείς (για να λέμε και τα θετικά). Τα πράγματα ήταν τραγικά στο παρελθόν με τη σχολική στέγη. Ως πρόβλημα παραμένει, αλλά όχι στο βαθμό του παρελθόντος.
Οι μεγάλες διαφορές είναι στο οδικό δίκτυο, για το οποίο διαμαρτύρονται κυρίως οι κάτοικοι των τριών αστικών δήμων. Σε κάθε περίπτωση εμφανίζονται να τους απασχολεί περισσότερο αυτό το θέμα σε σχέση με τους κατοίκους των αγροτικών δήμων. Είναι φυσιολογικό, αν έχεις σε αντιμετωπίσιμο επίπεδο τα άλλα προβλήματα. Είναι αποτέλεσμα της ραγδαίας αστικοποίησης και της πληθυσμιακής αύξησης στις συγκεκριμένες περιοχές. Είναι επίσης λογικό, διότι και οι τρεις δήμοι έχουν συγκεκριμένους σημαντικούς άξονες σε κακή κατάσταση και κυρίως σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν τους μεγάλους κυκλοφοριακούς φόρτους. Αναφέρομαι σε δρόμους που συνδέουν κυρίως τους δήμους αυτούς με το πολεοδομικό συγκρότημα. Ο δήμος Θερμαϊκού συνδέεται με τη Θεσσαλονίκη μέσω ενός απαρχαιωμένου πλέον δρόμου, που δεν έχει δυνατότητες εδώ και πολλά χρόνια να σηκώσει τη μεγάλη κυκλοφορία (Θεσσαλονίκης – Μηχανιώνας) και επίσης μετρά πάνω από δέκα χρόνια που περιμένει να κατασκευαστεί μια εναλλακτική οδός (η υφιστάμενη δεν έχει και πολλά περιθώρια διαπλάτυνσης και αύξησης της φέρουσας ικανότητάς της). Ο δήμος Θέρμης, επίσης έχει εκείνο το δρόμο που βγάζει στα Κοιμητήρια και τη Νέα Ελβετία, τον οποίο αφήνω αχαρακτήριστο, ενώ το εσωτερικό του δίκτυο είναι ανεπαρκές. Τόσα χρόνια με το ίδιο δίκτυο, την ώρα που στην περιοχή έχουν συγκεντρωθεί τόσες υπερτοπικού χαρακτήρα χρήσεις είναι αδιανόητο. Ο δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη έχει τα γνωστά προβλήματα σύνδεσης του Πανοράματος και της Πυλαίας, που εξυπηρετούνται από μόλις ένα στενό δρόμο με μια λωρίδα κυκλοφορίας...
Επίσης ένα πρόβλημα που δηλώνεται ως πιο σημαντικό για τους κατοίκους των αστικών δήμων είναι αυτό της εγκληματικότητας. Είναι αστικές περιοχές κι αυτό από μόνο του δικαιολογεί μια τέτοια εικόνα, κάτι που προφανώς επιβεβαιώνεται κι από τα πολλά κρούσματα διαρρήξεων και κλοπών. Σκεφτείτε μόνο πόσο ψηλά είναι στην ιεράρχηση των προβλημάτων του πολεοδομικού συγκροτήματος η εγκληματικότητα. Πιο ήσυχα τα πράγματα στην ύπαιθρο, αλλά το πρόβλημα υφίσταται κι εκεί, όπως άλλωστε σε όλο το νομό Θεσσαλονίκης, κάτι που έχει να κάνει και με την αδυναμία αστυνόμευσης, που είναι δηλωμένη από τους ίδιους τους αστυνομικούς.
Στις άλλες περιοχές των δήμων Δέλτα, Χαλκηδόνας, Ωραιοκάστρου, Λαγκαδά και Βόλβης εμφανίζονται με σημαντική διαφορά ως μείζονα προβλήματα αυτό των αστικών συγκοινωνιών και εκείνο του περιβάλλοντος (κυρίως της βιομηχανικής επιβάρυνσης, αφού πράσινο υπάρχει, αλλά με σχεδόν όλη τη βιομηχανική δραστηριότητα του νομού σε αυτές τις περιοχές και την πρωτογενή παραγωγή είναι λογικό οι κάτοικοι να το βλέπουν ως σημαντικό θέμα της καθημερινότητάς τους). Η εξυπηρέτηση του αγροτικού πληθυσμού από τις συγκοινωνίες είναι σε τραγικά επίπεδα, ενώ η ρύπανση, όσο κι αν ορισμένοι το θεωρούν αδιανόητο είναι μεγάλη και πολυεστιακή και χρήζει αντιμετώπισης, κυρίως μέσω της οργάνωσης των χρήσεων γης και της εφαρμογής των νόμων.
Πιστεύω πως εκρηκτικές καταστάσεις και φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού δε θα ζήσουμε. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι μπορεί να συνεχιστεί η ίδια κατάσταση. Πρέπει τα προβλήματα να αντιμετωπιστούν, με πιο γενναία βήματα και με αποφασιστικότητα στην πράξη. Αλλιώς, μπορεί συγκρούσεις να μην υπάρξουν, αλλά ήδη ύστερα από τόσα χρόνια ανισότιμης αντιμετώπισης, έχει δημιουργηθεί το κατάλληλο υπόβαθρο για μια μη αναστρέψιμη ψυχοσύνθεση του πληθυσμού, που αισθάνεται την αδικία στο πετσί του, που θεωρεί δεδομένο ότι η Πολιτεία τον αντιμετωπίζει ως παρία της κοινωνίας και που θα το εκφράσει με πολιτικό τρόπο όποτε του δοθεί η ευκαιρία.