Του Νίκου Ηλιάδη
Τώρα που κάθισε η σκόνη από τις υπαινικτικές αναφορές του Γιάννη Μπουτάρη περί μετονομασίας του αεροδρομίου «Μακεδονία» είναι ίσως ευκαιρία να δούμε κάποια πράγματα με μεγαλύτερη νηφαλιότητα. Προηγουμένως να ξεκαθαρίσουμε κάτι: οι αναφορές του δημάρχου Θεσσαλονίκης ήταν άκαιρες επειδή έγιναν μεσούσης της διαπραγμάτευσης με τη FYROM∙ γι’ αυτό και κάηκαν, γι’ αυτό αναγκάστηκε να τις μαζέψει.
Όμως, αν το υπερβούμε αυτό και εξετάσουμε με τόλμη και ειλικρίνεια την ουσία, τότε ίσως κάνουμε κάποιες δεύτερες σκέψεις οι οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες για το μέλλον.
Κατ’ αρχάς είναι προφανές πως όταν αναγνωρίζεις στο γειτονικό κράτος το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τον όρο «Μακεδονία», είτε στο όνομά του, ως συστατικό σύνθετης ονομασίας, είτε σε άλλους βασικούς τομείς της εθνικής του ταυτότητας (εθνικότητα, γλώσσα), είναι αυτονόητο να διατηρείς και για τον εαυτό σου αυτό το δικαίωμα. Συνεπώς, δεν είναι παράδοξο εάν ονοματοδοτήσεις με τον όρο «Μακεδονία» κάποιους εμβληματικής σημασίας φορείς ή και ιδρύματα, όπως για παράδειγμα το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ή ακόμη και έργα υποδομής, όπως ένα αεροδρόμιο.
Όμως, άλλο αυτό και άλλο η παράκρουση η οποία επικράτησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, σε μια περίοδο σχεδόν μηδενικής εθνικής αυτοπεποίθησης, όταν ο όρος «Μακεδονία» ονοματοδότησε από υπουργεία και αεροδρόμια έως ΚΤΕΛ, συνεταιρισμούς ΤΑΧΙ, υδραυλικών, ηλεκτρολόγων, γυράδικα, κομμωτήρια, αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και πάει λέγοντας… Οδηγώντας στο αντίστροφο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα∙ στον ευτελισμό αντί της περιφρούρησης του όρου «Μακεδονία».
Σήμερα, σχεδόν 28 χρόνια μετά, έχουμε την τόλμη να αναστοχαστούμε τι στ’ αλήθεια προσέφεραν όλα αυτά στην εθνική υπόθεση; Πόσο βοήθησε, για παράδειγμα, στην κατοχύρωση του ονόματος διεθνώς, η μετονομασία του αεροδρομίου της Μίκρας σε αεροδρόμιο «Μακεδονία»;
Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δεν βοήθησε σε τίποτε. Η FYROM αναγνωρίστηκε με το συνταγματικό της όνομα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» από περισσότερα από 130 κράτη, μεταξύ των οποίων και τα ισχυρότερα (ΗΠΑ, Ρωσία). Παράλληλα, όπως διαφαίνεται, είναι σχεδόν απίθανο να επέλθει συμφωνία στην εξελισσόμενη διαπραγμάτευση για το όνομα, χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτό ο επίμαχος όρος.
Πέραν αυτών, κανένα αεροδρόμιο στον κόσμο, ούτε άλλο στην Ελλάδα, δεν φέρει το όνομα της γεωγραφικής ενότητας στην οποία ανήκει. Τα περισσότερα ονοματοδοτούνται είτε από την πόλη τους, είτε από προσωπικότητες της λαμπρής ιστορίας τους. Μοναδική, παγκόσμια εξαίρεση το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης.
Εάν και όταν με το καλό, λήξει η διαπραγμάτευση με τα Σκόπια, όλα αυτά θα πρέπει να ξαναειδωθούν από την αρχή∙ και να διορθωθούν. Θα είναι μια χρυσή ευκαιρία για τη χώρα, αλλά και για τη Θεσσαλονίκη να πιστέψει και να πείσει ότι δεν έχει πλέον ανάγκη αυτοεπιβεβαίωσης, ότι έχει εγκαταλείψει δια παντός το κλειστοφοβικό παρελθόν της και ότι πορεύεται στο μέλλον με σιγουριά, εξωστρέφεια και αυτοπεποίθηση.