«Δεν υπάρχει οροφή για τις ελληνικές εξαγωγές», «Ναι, οι εξαγωγές μας θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά», «ο Έλληνας εξαγωγέας έχει προσαρμοστικότητα, θα εντοπίσει τα κενά που υπάρχουν στη διεθνή αγορά», «η ελληνική παραγωγή έχει διαμάντια που πρέπει να τα αναδείξουμε αξιοποιώντας την κουλτούρα μας αλλά και την αγάπη που έχουν οι ξένοι για την Ελλάδα».
Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον νέο πρόεδρο του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, του ΣΕΒΕ που πλέον αγκαλιάζει το σύνολο των Ελλήνων εξαγωγέων, στον κ. Γιώργο Κωνσταντόπουλο. Ο νέος πρόεδρος του ΣΕΒΕ, αντιπροσωπεύει έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, τον αγροτοδιατροφικό (Kωνσταντόπουλος Α.Ε. OLYMP), ενώ δραστηριοποιείται παράλληλα στον τουρισμό με το «Cavo Olympo».
Αλλά αυτή η πρώτη συνέντευξή του στη Voria.gr, δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα ευρύτερο χαρακτήρα γιατί ο κ. Κωνσταντόπουλος, έχει διαγράψει μια πολύ παραγωγική και μακρά πορεία σε διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας. Έχει αφιερώσει πολλές δεκαετίες της ζωής του στην Ιατρική αλλά και στην πολιτική. Παιδίατρος αφιερωμένος στην Κοινωνική και Εφηβική Παιδιατρική, με χρόνια προσφοράς σαν ερευνητής και δάσκαλος στα πανεπιστημιακά έδρανα, αλλά και επί σειρά ετών βουλευτής όπως και υφυπουργός Υγείας, ένας άνθρωπος με ξεκάθαρες αντιλήψεις και χειμαρρώδη λόγο που από τις 4 Ιουνίου πήρε στα χέρια του το τιμόνι του ΣΕΒΕ.
Αισιόδοξος μεν αλλά και πραγματιστής, καθώς η αισιοδοξία που τον διακρίνει, δεν σκιάζει την ικανότητα εντοπισμού των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο εξαγωγικός κόσμος. Έτσι λοιπόν, εξαρχής τονίζει: «Στη συμφωνία με τη FYROM δεν πήγαμε καλά προετοιμασμένοι για την προστασία των μακεδονικών εμπορικών σημάτων». Αλλά δεν είναι αυτός ο μοναδικός λόγος ανησυχίας και προβληματισμού για τις εξαγωγικές μας επιχειρήσεις.
Στην πρώτη του αυτή συνέντευξη ο κ. Κωνσταντόπουλος, απάντησε σε σειρά ερωτήσεων, έδωσε την προσωπική του οπτική για τα πράγματα, εξήγησε τις επιλογές του και φυσικά στόχευσε στα πιο καυτά ζητήματα που απασχολούν τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις,
-Μετά τη διαδρομή ετών σε Επιστήμη και Πολιτική, πώς αποφασίσατε να γυρίσετε στο επιχειρείν αλλά και να διεκδικήσετε την προεδρία του ΣΕΒΕ;
«Η ζωή είναι κύκλοι, από εκεί που ξεκινάς, εκεί καταλήγεις. Γεννήθηκα μέσα στις ελιές, μεγάλωσα μέσα στις ελιές, σπούδασα από τις ελιές, ότι έκανα στη ζωή μου το έκανα μέσα από την οικογενειακή επιχείρηση. Σπούδασα Ιατρική, μετεκπαιδεύτηκα, έκανα ειδικότητα, μπήκα στο Πανεπιστήμιο, διδακτορικό, μπήκα αργότερα στην πολιτική και στο φυσικό μου χώρο, στο υπουργείο Υγείας. Όλα αυτά τα χρόνια όμως δεν είχα αφήσει την επιχείρηση, ακόμη και όταν ήμουν στο εξωτερικό. Έβλεπα τις γερμανόφωνες χώρες και όχι μόνο και από το 1990 άλλωστε ήμουν αντιπρόεδρος της εταιρείας στο διοικητικό συμβούλιο, ιδιότητα που άφησα μόνο όταν υπήρχε το ασυμβίβαστο για τους βουλευτές. Κάποια στιγμή παραιτήθηκα από το Πανεπιστήμιο γιατί ήθελα να ασχοληθώ με την επιχείρηση, από το 2015 επέστρεψα στην οικογενειακή επιχείρηση στην οποία πλέον μπαίνει και η τρίτη γενιά. Από την οικογενειακή επιχείρηση ξεκίνησα και σε αυτή θα κλείσω τη διαδρομή μου».
-Ήσασταν για χρόνια δραστήριος πολιτικά, η πολιτική σας λείπει;
«Η πολιτική ήταν ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, πολλά χρόνια στη Βουλή και με ένα ενδιάμεσο διάστημα τεσσεράμισι χρόνων στο υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ένα αντικείμενο που το ήξερα και το είχα αγαπήσει. Όλα όμως στη ζωή μας είναι πολιτική, κινούνται γύρω από την πολιτική και από πολιτικές αποφάσεις, οπότε η πολιτική είτε το θέλουμε, είτε όχι, υπάρχει σε όλα γύρω μας. Οπότε, με αυτή την έννοια, δε μου λείπει».
-Όταν ενεργοποιηθήκατε ξανά στον επιχειρηματικό στίβο, βρήκατε τα πράγματα διαφορετικά;
«Τα πάντα έχουν αλλάξει, στις επιχειρήσεις γενικά, στον κλάδο μας ειδικότερα. Πριν δυόμισι χρόνια ενεργοποιήθηκα και στην ΠΕΜΕΤΕ, είμαι αντιπρόεδρος στην Πανελλήνια Ένωση Μεταποίησης και Τυποποίησης Επιτραπέζιας Ελιάς, σε έναν κλάδο δυναμικό με εξαιρετικές προοπτικές. Φυσικά όταν ασχολούμουν με τις εξαγωγές τη δεκαετία του 1980, ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Τότε ασχολούμασταν κυρίως με τις ethnic αγορές στην Κεντρική Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαφορετικοί οι τρόποι, τα logistics, οι επικοινωνίες. Τότε ήμουν στην εποχή του telex και το fax. Στην πορεία του χρόνου, τους παραδοσιακούς πελάτες τους αντικατέστησαν οι μεγάλες διεθνείς αλυσίδες. Τότε ήταν άγνωστες λέξεις το private label, τώρα δουλεύουμε πολύ με PL, δουλεύουμε κυρίως με μεγάλες ποσότητες και όχι τόσο με μικρούς πελάτες και προσπαθούμε να κάνουμε ακόμη πιο γνωστό το προϊόν μας σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη».
-Αναλαμβάνετε το τιμόνι του διευρυμένου ΣΕΒΕ, σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από έντονη ρευστότητα και πολλά νέα δεδομένα. Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Έλληνες εξαγωγείς;
«Τότε χρειάζεται ο καλός καραβοκύρης, όταν το καράβι έχει φουρτούνες και οι φουρτούνες είναι πολλές. Όπως έχω πει επανειλημμένως, στα μαθήματά μου στο Πανεπιστήμιο, η προσαρμοστική ικανότητα είναι στοιχείο της νοημοσύνης, δηλαδή, πως στην περίπτωση των επιχειρήσεων, η ελληνική επιχείρηση θα προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς διεθνώς αλλά και στη χώρα μας.
«Για παράδειγμα πρέπει να επιδείξουμε προσαρμοστικότητα για να χειριστούμε αποτελεσματικά ένα μείζον πρόβλημα, αυτό των τεραστίων αυξομειώσεων στην αγορά των πρώτων υλών, άρα και των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές. Πρόβλημα μέγα για τον αγροτοδιατροφικό κλάδο αλλά και πολλούς κλάδους της δομικής βιομηχανίας.
«Από εκεί και πέρα υπάρχουν τα θέματα του κοστολογίου που είναι κυριολεκτικά δυσβάσταχτα. Διαφορετικό είναι το ενεργειακό κόστος για τα ελληνικά προϊόντα και διαφορετικό για τα ομοειδή προϊόντα που παράγονται στο εξωτερικό. Το κόστος του δανεισμού, όλο το θέμα γύρω από το χρήμα και το κόστος του χρήματος. Κι ένα σωρό άλλα ζητήματα, για παράδειγμα φορολογίας, που κάνουν τον ανταγωνισμό πιο οξύ».
-Πώς μπορεί η ελληνική εξαγωγική επιχείρηση να σταθεί στον ανταγωνισμό;
«Έχουμε και εμείς μερικά όπλα στα χέρια μας, που είναι η ταυτότητα και η ποιότητα των ελληνικών προϊόντων, στα αγροτοδιατροφικά φυσικά και η γεύση. Διεθνώς ξεχωρίζουν πολλά ελληνικά προϊόντα με ταυτότητα, όπως είναι το μάρμαρο, ένα διαμάντι πραγματικό, κι άλλα δομικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας και ισχυρής εμπορευσιμότητας στις διεθνείς αγορές.
«Νομίζω ότι υπάρχει πεδίο πολλά υποσχόμενο για τις ελληνικές εξαγωγές, αρκεί να το πιστέψει κάποιος, να μπει δυνατά στον ανταγωνισμό. Εξάλλου οι αγορές αλλάζουν, να προσαρμοσθεί, να δει τι θέλει η αγορά διεθνώς, πού το θέλει, πως το θέλει. Πάντα υπάρχουν κενά για να καλύψει ο έξυπνος Έλληνας εξαγωγέας και νομίζω ότι έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Όμως να τονίσω ότι τα κενά του χθες δεν έχουν καμία σχέση με τα κενά του σήμερα και τα κενά του αύριο. Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες».
-Η ελληνική εξαγωγική επιχείρηση έχει προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της εποχής; Η οικογενειακή επιχείρηση, η μικρομεσαία επιχείρηση έχει προσαρμοστεί στις απαιτήσεις;
«Οι νόμοι της αγοράς είναι αμείλικτοι. Όσον αφορά τις οικογενειακές εταιρείες, εάν υπάρχει ομαλότητα στη διαδοχή και στο μάνατζμεντ και αξιοκρατία, δεν έχουν προβλήματα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις. Εταιρείες που δεν διοικούνται αξιοκρατικά, εταιρείες που χαρακτηρίζονται από άκρατο νεποτισμό και βασίζονται μονάχα στο όνομα του ιδρυτή και στο κληρονομικό δικαίωμα των διαδόχων, αυτές πράγματι δεν έχουν μέλλον. Εταιρείες που επαναπαύονται στις δάφνες του παρελθόντος και στις αγορές του παρελθόντος, επίσης δεν έχουν μέλλον. Εταιρείες όμως που αναζητούν νέες αγορές και προστιθέμενη αξία στο προϊόν τους και μάλιστα αγορές που έχουν περιθώρια κέρδους, αγορές που δεν είναι κορεσμένες, θα έχουν καλύτερο μέλλον.
«Όλα αυτά και ακόμη περισσότερα πρέπει να τα παρακολουθούν οι επιχειρηματίες, συνέχεια. Ευτυχώς η Ελλάδα έχει ένα πολύ καλό όνομα στο εξωτερικό, παρά την κριτική που δέχθηκε λόγω κρίσης τα τελευταία χρόνια, ένα καλό όνομα δυσανάλογο του μεγέθους της χώρας. Την Ελλάδα την αγαπάνε, τη σέβονται. Όσες προσπάθειες και να κάνει κάποιος να δυσφημίσει τη χώρα μας, όλοι θέλουν να ζήσουν το μύθο τους στην Ελλάδα, είτε σαν τουρίστες, είτε σαν καταναλωτές των προϊόντων μας στην πατρίδα του. Όλοι θέλουν ένα κομμάτι Ελλάδας. Οι καλύτεροι πρεσβευτές της χώρας μας είναι τα ελληνικά προϊόντα τα οποία κάθε ημέρα γίνονται καλύτερα και στέκονται πιο ανταγωνιστικά στο ράφι.
«Να τονίσω όμως ότι τα ελληνικά προϊόντα παίρνουν μία ιδιαίτερη διάσταση, χρωματίζονται από τον πολιτισμό μας, την κουλτούρα μας και όχι μόνο τη διατροφική. Ο ελληνικός μύθος είναι ισχυρός στο εξωτερικό και μπορούμε να τον παρουσιάσουμε καλύτερα, να τον κάνουμε πιο εύληπτο στους ξένους και σε αυτό συμβάλλουμε όλοι με τον τρόπο μας, οι εξαγωγείς, οι οικονομικές υπηρεσίες των πρεσβειών μας στο εξωτερικό, φυσικά και οι Έλληνες του εξωτερικού».
-Για τη νέα διοίκηση του ΣΕΒΕ, ποιοι είναι οι στόχοι της επόμενης περιόδου;
«Στην ερώτησή σας αυτή απαντάει η επιλογή του θέματος του φετινού εξαγωγικού μας συνεδρίου, του Export Summit, για την προσαρμογή των εταιρειών στο ψηφιακό επιχειρείν. Θέλουμε να προσφέρουμε τα σύγχρονα εργαλεία στους εξαγωγείς μας για να είναι πιο δυνατοί στο εξωτερικό, να τους εντοπίζουν πιο εύκολα οι διεθνείς πελάτες, η παρουσία τους διαδικτυακά να είναι πιο εύληπτη, να μπορεί να μπει ο καθείς στο διαδίκτυο και να βρει το προϊόν που θέλει, στο σημείο που θέλει και με τους καλύτερους όρους και, η επικοινωνία, σημαντικότατο αυτό, να γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
»Η τεχνολογία έχει φέρει επανάσταση στο εμπόριο, το έχει διευκολύνει σε βαθμό που κάποτε δεν θα μπορούσε να το διανοηθούμε.
»Αλλά φυσικά δεν αρκεί η ψηφιοποίηση των ενεργειών μας. Απαραίτητες είναι οι Β2Β συναντήσεις που οργανώνουμε, η συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις και συνέδρια, δεν φτάνει κάτι από μόνο του.
-Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μίας δυναμικής εξαγωγικής επιχείρησης;
«Πρέπει να προσέχουμε την εικόνα της εταιρείας μας προς τα έξω, να παρακολουθούμε τους όρους που θέτουν οι μεγάλοι ξένοι οίκοι, που θέλουν πιστοποιήσεις ποιότητας 365 ημέρες το χρόνο, 24 ώρες το 24ωρο. Να μπορούμε να τους δεχόμαστε ανά πάσα στιγμή στις εγκαταστάσεις μας, να τους διευκολύνουμε στους ελέγχους τους σε όλα τα επί μέρους τμήματα. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί και συνεργάσιμοι σε καθημερινή βάση. Μόνο οι επιχειρήσεις που είναι ανοικτές, συνεργάσιμες, μόνο οι εταιρείες που πιστεύουν ότι στέκονται πραγματικά στα πόδια τους, εταιρείες που επιζητούν τους ποιοτικούς ελέγχους και ψάχνουν τρόπους για να βελτιώνονται, εταιρείες που παράγουν ένα προϊόν που το πιστεύουν, μόνο αυτές μπορούν να το πωλήσουν εύκολα και να σταθούνε στον ανταγωνισμό.
»Οι προκλήσεις είναι όντως πολλές αλλά νομίζω ότι με το δυνατό όνομα της Ελλάδας, με την καλή φήμη που έχουμε, θα ξεπεράσουμε σταδιακά τα προβλήματα μας, αρκεί να οργανωθούμε καλύτερα.
»Γι’ αυτό και στο συνέδριο το μήνυμά μας είναι να προσαρμοστούμε, να εκσυγχρονιστούμε, να γίνουμε ακόμη καλύτεροι, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος».
-Ποιοι είναι κλάδοι που μπορούν να δώσουν τις εκατοντάδες χιλιάδες θέσεων εργασίας που χρειάζεται η χώρα;
«Πρέπει να δούμε σε ποιους κλάδους η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα στον τουρισμό, και δεν πρέπει να περιοριστούμε στο κλασικό μοντέλο "ήλιος και θάλασσα". Πρέπει να δούμε και άλλες μορφές που συνδυάζονται με άλλους κλάδους, είναι ο ιαματικός τουρισμός, ο τουρισμός αποκατάστασης με εκατομμύρια ατόμων σε από όλο τον κόσμο να επιζητούν τη short term αλλά και τη long term αποκατάσταση, τα κέντρα αναζωογόνησης, μία δραστηριότητα που μπορεί να δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας.
»Μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί στον αγροτοδιατροφικό τομέα, ένα μεγάλο χαρτί στα χέρια μας που μπορούμε να το παίξουμε ακόμη πιο δυνατά με όλα τα προϊόντα που συνθέτουν την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής.
»Εάν συνδέσουν τον αγροτοδιατροφικό τομέα με τον πολιτισμό μας και την κουλτούρα μας, έχουμε τεράστιες πιθανότητες ανάπτυξης.
»Άλλος δυναμικός κλάδος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και μάλιστα υψηλού επιπέδου, μπορεί να είναι της Εκπαίδευσης, αν απελευθερωθεί επιτέλους δίνοντας την ευκαιρία απασχόλησης σε χιλιάδες Έλληνες επιστήμονες. Ποιο ιδανικότερο μέρος στον κόσμο για να σπουδάσει κανείς Αρχαιολογία ή Φιλοσοφία ή Μαθηματικά, από την Ελλάδα; Oι κλασσικές σπουδές μπορούν να γίνουν η αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη του ιδιωτικού κλάδου της Εκπαίδευσης.
»Είναι επίσης οι βιομηχανικοί κλάδοι που βασίζονται σε πρώτες ύλες που παράγονται στην Ελλάδα, ορυκτές ύλες για παράδειγμα, αλλά είναι και η βιομηχανία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
-Καταλήγοντας με το φλέγον θέμα των ημερών, σε ότι αφορά την συμφωνία με την ΠΓΔΜ, εκτιμάτε ότι υπάρχουν προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης, με την εφαρμογή της;
«Η συμφωνία έχει δύο αναγνώσεις. Για τη διεθνή κοινότητα τα ζητήματα στη συγκεκριμένη περιοχή αποτελούν ένα αγκάθι και κατ’ επέκταση διεθνής κοινότητα και Ελλάδα επιδίωξαν να δώσουν μια λύση. Άλλο όμως να δώσεις λύση κι άλλο να δώσεις κάποια λύση.
»Στο σημείο αυτό τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται δύσκολα κυρίως γιατί για μία ακόμη φορά, δεν προετοιμαστήκαμε καλά, ιδίως στο θέμα που αφορά τους Μακεδόνες εξαγωγείς και κατ΄επέκταση τον ΣΕΒΕ, δηλαδή στα εμπορικά σήματα, στις εμπορικές επωνυμίες, στα μακεδονικά αγαθά, στις διαδικασίες αναγνώρισης των προϊόντων ΠΓΕ. Δεν κάναμε όλοι μας, από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, εταιρείες, μέχρι το κράτος, αυτά που έπρεπε ώστε φτάνοντας στο δια ταύτα, στην Διεθνή Επιτροπή Ειδικών που θα τα κρίνει, να πάμε προετοιμασμένοι και να θέσουμε απαιτήσεις για την προστασία των μακεδονικών προϊόντων. Δυστυχώς θα προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες, ότι για παράδειγμα μία εταιρεία που παράγει για δεκαετίες και εξάγει μακεδονικές πιπεριές, αυτές είναι πράγματι μακεδονικές. Κανένας δεν προνόησε να τις κάνει ΠΓΕ, δηλαδή προϊόντα προστατευόμενης γεωγραφικής προέλευσης.
»Θα έχουμε να λύσουμε ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες αλλά θέλω να πιστεύω ότι το ζήτημα αυτό θα το δει και η διεθνής κοινότητα με κατανόηση. Πρέπει να προστατεύσουμε τα προϊόντα της μακεδονικής γης, όπως και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τα σύμβολά μας».
-Ποιες οι προβλέψεις για τις εξαγωγές μας; Θα συνεχίσουν να αυξάνονται;
«Ναι, πιστεύω ότι η διεθνής τάση, το momentum, ευνοεί τον αγροτοδιατροφικό μας τομέα, όπως ευνοεί και άλλα προϊόντα, για παράδειγμα τα δομικά. Πιστεύω ότι οι ελληνικές εξαγωγές δεν έχουν οροφή, μπορούν να αυξηθούν σημαντικά.
»Να σημειώσω στο σημείο αυτό, πως η Πολιτεία θα πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα τον πρωτογενή τομέα, να προσέξουμε τους αγρότες μας, τους παραγωγούς μας για να μην έχουμε μειώσεις στα αγροτικά προϊόντα. Να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες μεγάλες αδρανείς εκτάσεις από Έλληνες και ξένους που θέλουν να επενδύσουν στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας με την κατάλληλη φυσικά επεξεργασία και τυποποίησή τους.
»Νομίζω ότι το μέλλον μας θα είναι όλο και πιο ευοίωνο και πιο ελπιδοφόρο».