Skip to main content

Θαλάσσιο μέτωπο:Ο βούρκος στα δυτικά και το σχέδιο αποκατάστασης (vid)

Τεράστια τα προβλήματα από τη ρύπανση στο Δενδροπόταμο, αλλά υπάρχει προοπτική καθώς η κατάσταση είναι αναστρέψιμη και τα χρήματα υπάρχουν.

Το πιο μικρό, αλλά συνάμα το πιο υποβαθμισμένο τμήμα του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης έχει στα διοικητικά όριά του ο δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης. Στα μόλις τρία χιλιόμετρα μήκους της συγκεκριμένης παραλιακής ζώνης συσσωρεύονται τόσα πολλά προβλήματα, που επηρεάζουν συνολικά τον όρμο της Θεσσαλονίκης και την ποιότητα του παράκτιου χώρου.

Ωστόσο, παρά τα προβλήματα, οι αρμόδιοι δεν κρύβουν την αισιοδοξία τους ότι ακόμη και σε αυτό το τμήμα μπορούν να γίνουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις, που θα άλλαζαν άρδην την εικόνα και την κατάστασή του. Από τη στιγμή που υπάρχουν πλέον οι μελέτες, η αποκατάσταση της παραλίας είναι θέμα βούλησης, χρόνου και χρημάτων. Κι αν ορισμένοι θεωρούν ουτοπία ή όραμα να αποκατασταθεί και να γίνει επισκέψιμη η συγκεκριμένη περιοχή, ο δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, υπενθυμίζει ότι κάποτε ήταν μια περιοχή στην οποία ο κόσμος έκανε μπάνιο και τα βαρκάκια ψάρευαν...

Το παραλιακό μέτωπο της συγκεκριμένης περιοχής επηρεάζεται σημαντικά από το μεγάλο ρέμα του Δενδροποτάμου. Το ρέμα αποτελεί πηγή αστικών και βιομηχανικών εκροών, δηλαδή σημαντικής ρύπανσης για το Θερμαϊκό κόλπο, ενώ το γεγονός ότι παρά τα έργα διευθέτησης που έχουν γίνει, στην απόληξή του παραμένει ανοιχτό και χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις (παρά μόνο επιβαρυντικές), έχει επιδεινώσει στην πορεία των ετών την κατάστασή του και συνεπώς την κατάσταση του παραλιακού μετώπου.

Το συγκεκριμένο τμήμα γειτνιάζει με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ανατολικά και δυτικά είναι ενιαίο τμήμα μέχρι το Εθνικό Πάρκο Αξιού συνδεμένο εδαφολογικά με το παράκτιο μέτωπο του δήμου Δέλτα.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι στις εκβολές του Δενδροποτάμου. Στα χίλια ακάλυπτα μέτρα του μέχρι τη θάλασσα τα προβλήματα ρύπανσης είναι τεράστια. Πρωτίστως, το ρέμα είναι ακαθάριστο για χρόνια, με αποτέλεσμα πλέον να έχει περιοριστεί δραματικά η κοίτη του, παρότι διευθετημένη. Οι φερτές ύλες έχουν δημιουργήσει νησίδες, που δεν επιτρέπουν την ομαλή απορροή των νερών. Και ο Δενδροπόταμος μαζεύει τα νερά από όλη τη λεκάνη απορροής στα δυτικά του πολεοδομικού συγκροτήματος, ακόμη κι από τον Ξηροπόταμο, δηλαδή τη βόρεια περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το μήκος του Δενδροποτάμου μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα ξεπερνά τα 25 χιλιόμετρα.Κατά μήκος του καταγράφονται παράνομες επιχωματώσεις, αυθαίρετα και κατασκευές, αλλά κυρίως τα απόβλητα και οι φραγές στην κατάληξή του.

Πλέον οι εκβολές του Δενδροποτάμου είναι μια χαβούζα, όπου ακόμη χύνονται λύματα από αγωγούς της ΕΥΑΘ, όπως διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι με τον δήμαρχο στην επιτόπια έρευνα της Voria.gr. Ο κ. Κυρίζογλου περιγράφει τι ακριβώς γίνεται στις βιντεοσκοπημένες δηλώσεις του. Οι by pass αγωγοί άλλωστε δεν είναι σημερινό φαινόμενο στο Δενδροπόταμο.

Στις εκβολές από την άλλη έχει επέλθει κορεσμός, με αποτέλεσμα τα νερά να μη βρίσκουν καν διέξοδο. Έτσι δημιουργήθηκαν στην πάροδο των ετών «λίμνες» με στάσιμα νερά και απόβλητα, που τη μυρωδιά τους αναπνέει όλη η δυτική Θεσσαλονίκη συχνά πυκνά. Οι συνθήκες είναι τριτοκοσμικές. Από εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις, παραπήγματα, έκνομες νυχτερινές δραστηριότητες, μπάζα, σκουπίδια πάσης φύσεως μέχρι ένα ολόκληρο οικοσύστημα, που ρίζωσε τη ρύπανση...

Μια περιοχή που δεν είναι επισκέψιμη, αλλά που μπορεί να γίνει. Πόσα χρόνια το λένε αυτό οι αρμόδιοι; Περισσότερα από δέκα. Τι τους κάνει όμως αισιόδοξους ότι τα προβλήματα θα λυθούν και θα μπορέσει και αυτή η παράκτια ζώνη να καταστεί ξανά επισκέψιμη και να ενωθεί στην ενιαία παράκτια ζώνη της Θεσσαλονίκης;

Η ύπαρξη ενός συντονισμένου σχεδίου αποκατάστασης, που είναι εφικτή εξαιτίας του διασυνοριακού προγράμματος «TerraMed», που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το ΑΠΘ και το δήμο Δέλτα, που προβλέπει συγκεκριμένες ενέργειες, ώστε να γίνει το όραμα πραγματικότητα. Κι όχι μόνον οι μελέτες και οι προτάσεις, αλλά και η δυνατότητα εξεύρεσης πόρων, που υπάρχει πλέον αφού η περιοχή εντάσσεται στις περιοχές που μπορούν να χρηματοδοτηθούν για τέτοιες παρεμβάσεις από το πρόγραμμα βιώσιμης αστικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης, που είναι σε εξέλιξη.

Η Περιφέρεια ως επικεφαλής του «TerraMed» φιλοδοξεί να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή του δυτικού παράκτιου μετώπου, που θα περιλαμβάνει από έργα και δράσεις προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος (αποκατάσταση ρεμάτων και υγροτόπων, σταθεροποίηση του εδάφους, ολοκλήρωση δικτύου ακαθάρτων και ομβρίων υδάτων, ενίσχυση παράκτιου αναχώματος) μέχρι τη δημιουργία περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών και σε δεύτερο χρόνο επιχειρηματικού πάρκου και υποδομών για μαρίνες.

Κομβικό ρόλο για την αντιμετώπιση του μείζονος περιβαλλοντικού προβλήματος της περιοχής θα παίξει το έργο αποκατάστασης και διευθέτησης του ρέματος Δενδροποτάμου με το οποίο αφενός θα περιοριστεί η ανεξέλεγκτη ροή αποβλήτων από βιομηχανίες που καταλήγουν στην ήδη επιβαρημένη από λύματα θαλάσσια περιοχή και αφετέρου θα ενισχυθεί η αντιπλημμυρική προστασία.

Μάλιστα, η αποκατάσταση του Δενδροποτάμου αποτελεί την παρέμβαση πρώτης προτεραιότητας στο σχεδιασμό. Συγκεκριμένα στα πρώτης προτεραιότητας έργα περιλαμβάνονται:

- Αντιπλημμυρική προστασία του ρέματος του Δενδροποτάμου.

- Αποκατάσταση της μόλυνσης στις εκβολές του ρέματος Δενδροποτάμου και  σταθεροποίηση του εδάφους.

- Ολοκλήρωση δικτύου ακαθάρτων και ομβρίων υδάτων στην ευρύτερη περιοχή.

- Δημιουργία περιπατητικής και ποδηλατικής διαδρομής από το λιμάνι μέχρι τη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου σε συνδυασμό με ήπια αναψυχή.

- Κατασκευή έργων ενίσχυσης παράκτιου αναχώματος στη Δημοτικη Ενότητα Καλοχωρίου.

- Υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων ευρύτερης περιοχής Λαχαναγοράς.

- Εφαρμογή συστήματος φυτοαποκατάστασης σε εδαφικά οικοσυστήματα της περιοχής για τη λειτουργία τους ως χώρων αναψυχής.

Σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου, «η αποκατάσταση του Δενδροποτάμου περιλαμβάνει μελέτες για καθαρισμό της ρύπανσης που υπάρχει, απομάκρυνση της λάσπης και των μολυσμένων υδάτων, καθώς και διευθέτηση του χειμάρρου στις εκβολές με ειδικό κρηπίδωμα, έτσι ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω επιστροφή των λυμάτων στα αβαθή, αφού αδυνατούν να προχωρήσουν στα ανοικτά λόγω των προσχώσεων. Στο μεσοδιάστημα οφείλουν οι αρμόδιοι να επιβλέψουν την περιοχή και να επιβάλουν τα απαιτούμενα πρόστιμα σε όσους συνεχίζουν να ρυπαίνουν, λαμβάνοντας αυστηρά μέτρα. Είναι αλήθεια ότι χρειάζονται πολλές παρεμβάσεις για να φτάσουμε να δημιουργήσουμε μια επισκέψιμη και προσπελάσιμη περιοχή από τον κόσμο. Μέχρι και την εξυγίανση του εδάφους των παλιών βυρσοδεψείων πρέπει κάποια στιγμή να υλοποιήσουμε, όμως θεωρώ ότι με καλή συνεργασία μπορούμε να πετύχουμε».

Εξάλλου, πλέον υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για να αναστραφεί η σημερινή τριτοκοσμική εικόνα στο δυτικό παράκτιο μέτωπο. Δηλαδή εκτός από την αντιμετώπιση των προβλημάτων, υπάρχουν και προτάσεις για την επόμενη μέρα, για την ανάπτυξη. Πρόκειται για ένα οραματικό σχέδιο, που σε δεύτερη φάση προβλέπει και την ανάπτυξη επιχειρηματικού πάρκου στην περιοχή του δήμου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, αξιοποίηση της περιοχής των παλιών βυρσοδεψείων ως εμπορευματικού ή εμπορικού κέντρου, ενιαίο χειρισμό των Λαχανοκήπων ως πόλου ανάπτυξης αστικών κεντρικών λειτουργιών, αποκαταστάσεις στα εδαφικά συστήματα για τη λειτουργία ως χώρων αναψυχής και βέβαια ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης των υγροτοπικών λειτουργιών του Δενδροποτάμου.