Επί πολλούς μήνες περιφερειάρχες και δήμαρχοι ζητούν από την κυβέρνηση να μοιράζεται τα στοιχεία με τα επιδημιολογικά δεδομένα κάθε περιοχής, προκειμένου να μπορούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού.
Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα αυτό παραμένει ζητούμενο. Είναι μια ακατανόητη στάση από την πλευρά της κυβέρνησης, η οποία καλεί διαρκώς τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες σε συστράτευση και πειθαρχία, όμως από την άλλη αρνείται να τις ακούσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτός ο χορός της ελλιπούς ενημέρωσης έχει αρχίσει από το πρώτο κιόλας κύμα της πανδημίας. Οι διαμαρτυρίες των επονομαζόμενων «τοπικών αρχόντων», οι οχλήσεις και οι αιτήσεις τους προς την κυβέρνηση για την παροχή εξειδικευμένων επίσημων στοιχείων για την περιοχή την οποία διοικούν έπεσαν μέχρι σήμερα στο κενό.
Κι αν το πρώτο κύμα αντιμετωπίστηκε ικανοποιητικά και κάλυψε αυτό το κενό ενημέρωσης, στο δεύτερο κύμα αναδείχτηκε πόσο σημαντικές επιπτώσεις έχει αυτό το κενό.
Η ελλιπής ενημέρωση περιφερειαρχών και δημάρχων, τους έβγαλε από την εξίσωση της αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Χωρίς στοιχεία, χωρίς αρμοδιότητες, χωρίς συμμετοχή και με όλο το χειροκρότημα από την επιτυχή διαχείριση του πρώτου κύματος να το παίρνει η κυβέρνηση η επιλογή αυτή οδήγησε σε δυο τραγικές επιπτώσεις.
Η πρώτη ήταν ότι οι αυτοδιοικητικοί δίχως όλα αυτά αποτίναξαν οποιαδήποτε ευθύνη από πάνω τους και η δεύτερη ότι η κυβέρνηση πληρώνει την αλαζονεία της και φορτώνεται όλη την ανεπιτυχή διαχείριση του δεύτερου κύματος.
Προσωπικά ακούω βερεσέ τις συγκρίσεις με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι ξεκάθαρο ότι αφενός δεν ακολουθείται παντού η ίδια μέθοδος και τακτική αντιμετώπισης της πανδημίας, όπως και δεν υπάρχουν οι ίδιες δυνατότητες σε υγειονομικό και οικονομικό επίπεδο, αφετέρου από «δημιουργική λογιστική» και κατά το δοκούν ερμηνείες στατιστικών έχουμε κουραστεί και δεν καταλήγουμε πουθενά. Η ερμηνεία των αριθμών είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να δημιουργήσει κάποιος σύγχυση. Η πανδημία δεν είναι μπάσκετ για να εξηγηθούν επαρκώς οι επιπτώσεις της μέσω της στατιστικής, ούτε και ποδόσφαιρο για να μην αντικατοπτρίζει η στατιστική το αποτέλεσμα.
Η κυβέρνηση βγάζοντας από το «παιχνίδι» τις τοπικές κοινωνίες έκανε λάθος. Μπορεί στο πρώτο κύμα να μην τις χρειάστηκε. Έτσι κι αλλιώς πριν από ένα χρόνο ήρθε αντιμέτωπη με κάτι πρωτόγνωρο, που σε κάθε περίπτωση ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ξέρει τι πρέπει να κάνει. Η τακτική που ακολούθησε της βγήκε. Και της βγήκε όχι μόνο χάρις στις δικές της προσπάθειες, αλλά και χάρις στη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, που από το φόβο της πρωτόγνωρης επίθεσης που δέχτηκαν πειθάρχησαν καθολικά στα σκληρά μέτρα και συμμετείχαν ανεπισήμως, αλλά ενωμένες στην κοινή προσπάθεια.
Στο δεύτερο κύμα όμως η κυβέρνηση έχασε τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Ένας από τους κύριους λόγους που συνέβη αυτό, πλην της κούρασης του κόσμου και της «χαλάρωσης» (η πανδημία πλέον δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο...), είναι η άρνησή της να κάνει συμμέτοχους στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας τους αυτοδιοικητικούς. Κι όταν πλέον ήταν αργά και η διασπορά ξέφυγε από κάθε έλεγχο, τότε η επιλογή της ήταν να επιρρίψει ευθύνες στους κατά τα άλλα αναρμόδιους...
Θα ήταν και πιο έξυπνο και πιο αποτελεσματικό να βάλει ενεργά στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας τους «τοπικούς άρχοντες» η κυβέρνηση. Δεν θα απεμπολούσε καμιά αρμοδιότητα στην ουσία, ενώ θα είχε και «άλλοθι» σε ενδεχόμενη αποτυχία. Θα μπορούσε να ζητά συμβουλές και ευθύνες. Επιλέγοντας όμως να τους έχει στην... απέξω, δεν έχει κανένα λόγο να το κάνει, παρά μόνο για να βάλει κι άλλους στο κάδρο των ευθυνών και να μη φορτωθεί μόνη της όλη την αποτυχία.
Υπάρχουν μια σειρά από θέματα προς συζήτηση σε όλο αυτό που περιγράφω, όμως δεν είναι η ουσία να τα απαριθμήσουμε. Μένω λοιπόν μόνο στο πολύ σοβαρό έλλειμμα ενημέρωσης, διότι το θεωρώ ουσιαστικό και κρίσιμο.
Δεν μπορεί οι περιφερειάρχες και οι δήμαρχοι να περιμένουν τα δελτία ειδήσεων και τις κυβερνητικές ανακοινώσεις γενικής φύσεως των 18.00' για να μάθουν τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή τους. Κι αυτό όχι με λεπτομέρειες...
Πώς να ζητήσει κάποιος από έναν δήμαρχο να προτείνει μέτρα, λύσεις, ιδέες για την αντιμετώπιση της πανδημίας στην περιοχή του όταν ο ίδιος δεν γνωρίζει με ακρίβεια την κατάσταση που επικρατεί σ' αυτή; Την πραγματική κατάσταση κι όχι ό,τι μαθαίνει από κέντρα υγείας, νοσοκομεία, συνεργάτες, γνωστούς και συμπολίτες του. Αναλυτικά στοιχεία σε καθημερινή βάση για το τι συμβαίνει στην περιοχή του.
Η κυβέρνηση φέρεται να έχει αυτά τα στοιχεία. Δεν μπαίνω καν στην κουβέντα ότι μπορεί και να μην τα έχει για να μην τρελαθώ. Ποιος είναι ο λόγος που τόσο καιρό τώρα δεν τα μοιράζεται; Πώς μπορεί να σχεδιάσει πολιτικές και μέτρα τοπικού χαρακτήρα, χωρίς τη συμμετοχή περιφερειών και δήμων; Και πώς μπορεί να ζητά ευθύνες από τον αυτοδιοικητικό όταν τα μέτρα και ο σχεδιασμός δεν αποδίδουν, από τη στιγμή που ο τελευταίος ουσιαστικά κρατείται στο σκοτάδι, με επιλογή της κυβέρνησης;
Ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Νίκος Χαρδαλιάς, στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη και στις συναντήσεις του με τους τοπικούς άρχοντες δεσμεύτηκε -έστω και αργά- να αρχίσει να δίνει (είναι άραγε αυτός ο αρμόδιος;) αναλυτικά τοπικά στοιχεία στους αυτοδιοικητικούς. Από αύριο.
Τη δέσμευση αυτή όχι δημοσίως, αλλά σε ανάλογες συσκέψεις έδωσαν και άλλα κυβερνητικά στελέχη, όμως μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έγινε.
Ελπίζω ο κ. Χαρδαλιάς να διατηρήσει τη συνέπεια που έχει δείξει σε άλλα ζητήματα όλους αυτούς τους δέκα μήνες της πανδημίας. Θα είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση για την κυβέρνηση, όχι για τον ίδιο. Οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν εγκαίρως να γνωρίζουν την αλήθεια και την πραγματική κατάσταση σχετικά με την πανδημία στον τόπο τους. Αυτό θα λειτουργήσει αποτρεπτικά σε φαινόμενα παραβατικότητας, καλύτερα στο επίπεδο τήρησης των μέτρων, στη βέλτιστη εστίαση των προσπαθειών και επιπλέον θα θωρακίσουν και οι ίδιοι οι πολίτες τη δημόσια υγεία. Είναι παράλογο μόνο να τους νουθετούμε, αλλά να μην τους εμπιστευόμαστε και να μην τους κάνουμε πραγματικά συμμέτοχους της συλλογικής προσπάθειας.
Και είναι κρίσιμο να γίνει έστω και τώρα. Διότι ασχέτως της αρίθμησης των κυμάτων, η πανδημία είναι και θα παραμείνει για αρκετό διάστημα ακόμη ως εφιάλτης που στοιχειώνει την καθημερινότητά μας. Έχουμε δρόμο μπροστά μας ακόμη. Οι αδυναμίες, τα λάθη, οι παραλείψεις καλό είναι στην πορεία να διορθώνονται, διότι ο στόχος όλων είναι κοινός, δεν υπάρχει τίποτα να κρύψουμε και σε κάθε περίπτωση επιτυχίες και αποτυχίες θα έρθουν αργά ή γρήγορα στο φως. Το κλειδί είναι να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα εγκαίρως για να δρούμε όλοι μαζί στοχευμένα και αποτελεσματικά. Ας είναι μοναδικός νικητής η κοινωνία.