Skip to main content

Αλόννησος: Η ιστορία του ράφτη πανιών που πήγε πρώτος στο Πατητήρι και το έκανε πρωτεύουσα

Πώς ένας ράφτης πανιών για βάρκες και κουρέας έκανε το Πατητήρι πρωτεύουσα του νησιού και το πιο πολυσύχναστο μέρος. Η ιστορία της οικογένειας Χρήστου

Στις αρχές του 19ου αιώνα, η Αλόννησος ήταν ένα αραιοκατοικημένο νησί με τους κατοίκους να επιλέγουν την Περιστερά στα ορεινά και τον Μικρό Μουρτσιά, που ήταν το παλιό λιμάνι. Κάποιοι καλλιεργητές κατέβαιναν στο Πατητήρι που, όπως μαρτυρά και το όνομά του, είχε αμπέλια και παλιά πατητήρια.

Ένας από αυτούς, ο Γιάννης Χρήστου, αποφάσισε το 1900 να μετακομίσει από την Περιστερά στο Πατητήρι.

«Πάμε κάτω, να είμαστε κοντά στα κτήματα», είπε στη σύζυγό του Μαγδαληνή και το ζευγάρι πήρε τα λιγοστά υπάρχοντά του και μετακινήθηκαν στην παραθαλάσσια περιοχή.

Ήταν οι πρώτοι οικιστές στο Πατητήρι και τίποτα δεν έγινε τυχαία. Ο Γιάννης Χρήστου ήταν ράφτης ιστίων, έραβε δηλαδή πανιά για τις βάρκες και οι πελάτες του ήταν ψαράδες του νησιού. Ήταν όμως και κουρέας κι έτσι φρόντιζε και τον καλλωπισμό των ψαράδων.

Επιπλέον, η γυναίκα του, Μαγδαληνή, εξέτρεφε μεταξοσκώληκες και ύφαινε μεταξωτά και άλλα εργόχειρα στον αργαλείο της, παράλληλα όμως καλλιεργούσαν και αρκετά στρέμματα με αμπέλια. Έτσι μεγάλωσαν τις πέντε κόρες τους. Μόνοι τους σε ένα μέρος όπου για χρόνια ήταν οι μοναδικοί κάτοικοι.

Τα εγγόνια του Γιάννη και της Μαγδαληνής Χρήστου, ο Κώστας Καλογιάννης και η αδερφή του Λίλα Καρακατσάνη, δώρισαν προσωπικά αντικείμενα του παππού τους στο Μουσείο Αλοννήσου Κώστα και Αγγέλας Μαυρίκη.

Ξεχωρίζει η παλιά ραπτομηχανή του παππού τους, ενώ στην κατοχή τους είναι ακόμη το βαλιτσάκι με τα σύνεργα κουρέματος και ξυρίσματος, το οποίο κουβαλούσε μαζί του όταν πήγαινε στις βάρκες για να περιποιηθεί τους ναυτικούς.


«Όταν πήγαν ο παππούς στο Πατητήρι, δεν υπήρχε τίποτα. Σήμερα είναι ένα μέρος πολυσύχναστο με έντονη ζωή, ιδίως το καλοκαίρι, όταν κατακλύζεται από τουρίστες. Τότε όμως, το 1900, ήταν μόνοι τους. Αργότερα έφτασε εκεί η δεύτερη οικογένεια», δήλωσε στη Voria.gr ο Κώστας Καλογιάννης.

Ο Γιάννης Χρήστου είχε δικό του σκαρί και μετέφερε ανθρώπους, ζώα και εμπορεύματα στη Σκόπελο, ενώ έφτανε μέχρι τη Χαλκιδική, ταξίδι μεγάλο και δύσκολο για το μέσο που διέθετε εκείνη την εποχή. Η βάρκα ήταν μεγάλη και ο καπετάνιος φημίζονταν για την ταχύτητα στα κουπιά και την ασφάλεια των ταξιδιών. Οι περισσότεροι κάτοικοι της Αλοννήσου ήθελαν να ταξιδέψουν με τον καπετάν-Γιάννη προς τη Σκόπελο επειδή τον εμπιστεύονταν.

Για ναύλα χρέωνε ένα ολόκληρο εισιτήριο σε κάθε επιβάτη, μισό για κάθε κατσίκα και διπλό για κάθε γάιδαρο, που έπιανε έτσι κι αλλιώς πολύ χώρο.

Η θάλασσα ήταν όλη του η ζωή κι αυτή τον κράτησε κοντά της για πάντα, σε ένα ναυάγιο, όπου ποτέ κανείς δεν έμαθε τίποτα γι΄αυτό, ούτε για την τύχη του μοναδικού επιβάτη της βάρκας.

Τον Μάιο του 1940 εν μέσω μιας φοβερής καταιγίδας που έφερε μεγάλη θαλασσοταραχή, η βάρκα και ο καπετάν Γιάννης χάθηκαν στο πέρασμα του Αγίου Γεωργίου, το πιο δύσκολο σημείο των Σποράδων, στο ομώνυμο ερημονήσι του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Βορείων Σποράδων.

«Δεν μάθαμε ποτέ τι απέγινε. Δεν βρέθηκε τίποτα. Η βάρκα τσακίστηκε στα βράχια και ο παππούς έμεινε για πάντα στην αγκαλιά της», είπε ο Κ. Καλογιάννης.

Στο Μουσείο Αλοννήσου θα γίνει σύντομα ένα ειδικό θεματικό αφιέρωμα για το ζεύγος Χρήστου. Όπως ανέφερε στη Voria.gr ο ιδιοκτήτης του, Κώστας Μαυρίκης, ο οποίος έχει αφιερωθεί εδώ και 20 χρόνια στη συλλογή πάνω από 40.000 παλιών αντικειμένων του νησιού κι έχει βραβευτεί γι΄αυτό από την Ακαδημία Αθηνών, «ο Γιάννης Χρήστου ήταν ο πρώτος οικιστής στο Πατητήρι κι εγκαταστάθηκε εκεί όταν το μέρος ήταν έρημο, γιατί ήταν ιστιοράφτης με πολύ καλή φήμη στους καραβοκύρηδες των Σποράδων. Έτσι, όταν έδεναν στον φυσικό εκείνο κόλπο οι βάρκες ο μπαρμπα-Χρήστος επιδιόρθωνε τα πανιά, κούρευε τους βαρκάρηδες, τους ξύριζε και τους πουλούσε τα υφαντά της συζύγου του».

Η Μαγδαληνή Χρήστου έφτιαχνε εξαιρετικά υφαντά και μεταξωτά πουκάμισα στον αργαλειό της. Τα πουκάμισα που ήταν βασικό τμήμα για τα μόρκα (παραδοσιακή φορεσιά του νησιού) ήταν τόσο τέλεια που είχε παραγγελίες και από τα άλλα νησιά των Σποράδων, αφού η φήμη της ξέφυγε από το μικρό Πατητήρι Αλοννήσου.

Αναγνωρίζοντας την προσφορά του στο Πατητήρι, ο δήμος Αλοννήσου έχει δώσει το όνομά του στον δρόμο που οδηγεί προς την Μαρπούντα, "Οδός οικιστού Γ. Χρήστου".