Ο αντικαπνιστικός νόμος μπορεί να έσβησε το τσιγάρο στους περισσότερους από τους κλειστούς δημόσιους χώρους, δεν κατάφερε όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, να πείσει τους καπνιστές να το κόψουν εντελώς. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία τα οποία άντλησε η Voria.gr από τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στα οποία η κίνηση εξακολουθεί και παραμένει χαμηλή.
Το ίδιο συμπέρασμα εξάγεται και από τα στοιχεία σχετικά με τις κλήσεις τις οποίες έχει δεχθεί ο αριθμός 1142 ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία στις 19 Νοεμβρίου και συνδέθηκε με την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Έως το τέλος του 2019 σε αυτόν τον αριθμό είχαν γίνει 8.627 κλήσεις από τις οποίες μόνον 478 (ποσοστό 5,54%) αφορούσαν αιτήματα βοήθειας για διακοπή του καπνίσματος. Μάλιστα τα αιτήματα βαίνουν μειούμενα καθώς τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του 1142 οι κλήσεις οι οποίες αφορούσαν πληροφορίες για διακοπή του καπνίσματος ήταν της τάξης του 15%.
Αδιάψευστος μάρτυρας της επιμονής των καπνιστών στο τσιγάρο είναι η πολύ χαμηλή προσέλευση η οποία παρατηρείται στα ιατρεία διακοπής του καπνίσματος έως και σήμερα, σχεδόν δύο μήνες μετά την αυστηρή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Σύμφωνα με τους κατά περίπτωση υπεύθυνους διαθέσιμα ραντεβού σε αυτά τα ιατρεία μπορεί να κλείσει κανείς σε διάστημα δέκα έως δεκαπέντε ημέρες το πολύ. Είναι ενδεικτικό ότι σε όλα τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στα οποία επιχείρησε να κλείσει ραντεβού η Voria.gr, είτε απευθείας είτε μέσω των ειδικών πενταψήφιων αριθών, όλα είχαν διαθεσιμότητα εντός του Ιανουαρίου.
Οι λόγοι που αποτρέπουν τους καπνιστές
Όπως εξηγεί η Αθανασία Πατάκα, πνευμονολόγος, υπεύθυνη του ιατρείου διακοπής καπνίσματος στο νοσοκομείο Παπανικολάου «τα τελευταία ένα με δύο χρόνια η προσέλευση καπνιστών στο ιατρείο του νοσοκομείου έχει μειωθεί και η τάση αυτή δεν άλλαξε ούτε το τελευταίο διάστημα. Κατά τη γνώμη μου αυτό οφείλεται στο ότι οι καπνιστές επιλέγουν, αυτή την εποχή τουλάχιστον, άλλες λύσεις, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή το θερμενόμενο (Iqos), αντί της οριστικής διακοπής του καπνίσματος». Όπως σημειώνει η κ. Πατάκα, αυτό δεν είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο, προκύπτει και από έρευνες οι οποίες έχουν γίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Άλλος ένας λόγος, σύμφωνα με την ίδια, είναι ότι τα φάρμακα τα οποία χορηγούνται το πρώτο διάστημα σε όσους προσέρχονται σε αυτά τα ιατρεία για να βοηθηθούν προκειμένου να κόψουν το τσιγάρο, είναι κάπως ακριβά. «Το μηνιαίο κόστος μπορεί να ανέλθει στα 80 έως και 100 ευρώ και δεδομένου ότι αυτή η αγωγή χορηγείται συνήθως για διάστημα τριών μηνών, ο καπνιστής θα ξοδέψει περί τα 250 με 300 ευρώ συνολικά». Η κ. Πατάκα σημειώνει ότι έχει ζητηθεί από την Πολιτεία τα φάρμακα αυτά να συνταγογραφούνται ώστε να μην αποτελεί ο οικονομικός παράγοντας αιτία αναστολής της επιθυμίας του καπνιστή να κόψει το κάπνισμα. Βεβαίως, η ίδια παρατηρεί ότι, «αν ο καπνιστής υπολογίσει πόσα χρήματα δαπανά για την αγορά τσιγάρων θα δει ότι το κόστος των φαρμάκων δεν είναι αποτρεπτικός παράγοντας».
Επιπλέον, προτείνει, η Πολιτεία να κάνει ειδική ενημερωτική αντικαπνιστική εκστρατεία ώστε να ευαισθητοποιήσει και να παρακινήσει περισσότερο τους καπνιστές για να πάρουν την απόφαση να κόψουν το κάπνισμα.
Ανάλογη εικόνα, ως προς την προσέλευση, παρατηρείται και στα ιδιωτικά ιατρεία διακοπής του καπνίσματος. Σύμφωνα με τον πνευμονολόγο Ιωάννη Τουλουμίδη «το τελευταίο εξάμηνο παρατηρείται μια πολύ μικρή αύξηση στην προσέλευση της τάξης του 2% με 3%».
Η μέθοδος είναι αποτελεσματική
Σύμφωνα με έρευνες οι οποίες έχουν γίνει στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, ελάχιστοι (της τάξης του 5% το πολύ) είναι οι καπνιστές που καταφέρνουν να κόψουν το κάπνισμα χωρίς ιατρική υποστήριξη. Αντίθετα, τα ποσοστά επιτυχίας των ιατρείων διακοπής καπνίσματος στη χώρα μας κυμαίνονται κατά μέσο όρο στο 30% – 35%, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που ξεπερνούν και το 50%.
Ενας καπνιστής που θα αποφασίσει να διακόψει το κάπνισμα, το πρώτο που έχει να κάνει είναι να επισκεφθεί την ιστοσελίδα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας στην οποία υπάρχουν όλα τα πιστοποιημένα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στα δημόσια νοσοκομεία. Μέσω τηλεφώνου μπορεί να κλείσει ραντεβού με το πλησιέστερο, κάτι το οποίο γίνεται συνήθως το πολύ σε δύο εβδομάδες.
Όπως εξηγεί η κ. Πατάκα, «το πρώτο διάστημα ο καπνιστής επισκέπτεται το ιατρείο ανά δεκαπενθήμερο ή, σε κάποιες πιο δύσκολες περιπτώσεις και ανά εβδομάδα αν χρειαστεί. Αφού γίνουν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις και συζητήσουμε μαζί του παρακολουθείται από ειδικό πνευμονολόγο, από τον οποίο λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, η οποία συνήθως έχει να κάνει με τη στέρηση από τη νικοτίνη. Υπάρχουν και κάποια άλλα φάρμακα τα οποία μπλοκάρουν τους υποδοχείς του εγκεφάλου. Παράλληλα, του δίδεται και συμπεριφορική θεραπεία απεξάρτησης, η οποία εξατομικεύεται αναλόγως τον καπνιστή».
Σε πολλά ιατρεία διακοπής καπνίσματος παρέχεται, παράλληλα, ψυχολογική υποστήριξη αλλά και ειδικές διατροφολογικές συμβουλές, καθώς υπάρχει μια τάση αύξησης βάρους σε πολλούς καπνιστές που διακόπτουν το κάπνισμα και αυτό λειτουργεί σε ορισμένους αποτρεπτικά.
Σύμφωνα με την κ. Πατάκα, η τακτική παρακολούθηση, μέσω επισκέψεων στο ιατρείο του νοσοκομείου διαρκεί συνήθως τρεις μήνες και στη συνέχεια ο πρώην, πλέον, καπνιστής πηγαίνει άλλες δύο φορές, το εξάμηνο και τον χρόνο. «Επίσης, μπορεί, εφόσον είναι αναγκαίο, να υποστηρίζεται και τηλεφωνικά, χωρίς να χρειάζεται να έρχεται στο νοσοκομείο».
Ποια είναι τα δημόσια ιατρεία
Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος της Μονάδας Αναπνευστικής, Ανεπάρκειας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γεώργιος Παπανικολάου», Εξοχή, 57010 Θεσσαλονίκης, Τηλ.: 1535, Υπεύθυνη: Καθ. Π. Αργυροπούλου-Πατάκα.
Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Περιφ. Οδός Θεσσαλονίκης - Νέας Ευκαρπίας, 56403 Θεσσαλονίκη, Τηλ.: 2313323263 ή 2313323333 ή 14741, Υπεύθυνος: Bογιατζής Στ.
Ιατρείο Κοινωνικής Μέριμνας Δήμου Σερρών, Σέρρες, Τηλ.: 6932466411, Υπεύθυνη: Tσιούδα Θ.
Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας - 'Αγιος Σίλας, 65500 Καβάλα, Τηλ.: 2513 501342 & 2513 501343.
Γενικό Νοσοκομείο Βεροίας, Ασωμάτων, Συνοικισμός Παπάγου, 59100, Βέροια, Τηλ.: 2331 351400 (7:15-14:15), Υπεύθυνος: Boγιατζής.
Γ.Ν. Πέλλας, Νοσοκομείο Γιαννιτσών, Τέρμα Σεμερτζίδη, 58100, Γιαννιτσά, Τηλ: 2382 350555 ή 2382350556 (κάθε Δευτέρα και Παρασκευή).
Γ.Ν. Πτολεμαΐδας «Μποδοσάκειο», Θέση Κουρί, 50200, Πτολεμαΐδα, Τηλ.: 2463 022222 (Τρίτη & Πέμπτη), Υπεύθυνη: κ. Παπαδοπούλου.