Στην αποκατάσταση και ανάδειξη του κάστρου της Χρυσής Πέλλας, προχωρά ο Δήμος Αλμωπίας. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικά μνημεία της περιοχής, που χρονολογείται από το 10ο – 12ο αιώνα, χωρίς να αποκλείεται να υπάρχουν και παλαιότερες φάσεις.
Στη σημερινή συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας δόθηκε η έγκριση για την έναρξη της ωρίμανσης των μελετών για την αποκατάσταση και ανάδειξη του κάστρου της Χρυσής.
Το κάστρο, όπως αναφέρεται στη σχετική εισήγηση, έχει ταυτιστεί από την έρευνα με το γνωστό από τις πηγές βυζαντινό πόλισμα των Μογλενών, έδρα του ομώνυμου θέματος και επισκοπής.
Σήμερα, το κάστρο αποτελεί το σημαντικότερο παράδειγμα βυζαντινής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής όχι μόνο στην περιοχή της Αλμωπίας, αλλά σε όλο το νομό Πέλλας. Διατηρείται σε μέτρια κατάσταση τμήμα των περιμετρικών τειχών στην ανατολική και νότια πλευρά του λόφου. Καλύτερα σώζεται το ανατολικό τμήμα, το οποίο έχει τρεις εν σειρά πύργους (κυκλικό, ορθογώνιο και ελλειψοειδή). Επίσης, σώζεται τμήμα της νότιας πύλης και άλλοι δυο πύργοι έχουν εντοπιστεί στη νότια πλευρά, τμηματικά καλυμμένοι από επιχώσεις.
Ανασκαφικές έρευνες κατά τη δεκαετία του 1980 έφεραν στο φως τμήμα μεγάλης βασιλικής μεσοβυζαντινών χρόνων, που έχει ταυτιστεί με τον επισκοπικό ναό και αποτελεί σημαντικό εύρημα, καθώς συνδέεται με τον πρώτο γνωστό επίσκοπο των Μογλενών τον όσιο Ιλαρίωνα, πολέμιο της αίρεσης των Βογομίλων, η οποία είχε εξαπλωθεί στην περιοχή το 12ο αιώνα. Μικρότερος σταυρικός κοιμητηριακός ναός έχει εντοπιστεί εκτός των τειχών.
Σύμφωνα με τους αρμόδιους, ο καθαρισμός και η εκπόνηση των απαραίτητων μελετών θα δώσει τη δυνατότητα μελλοντικής συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης του κάστρου της Χρυσής συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό αφενός στη διάσωση και προστασία του, αφετέρου στην απόδοση στο κοινό ενός εντυπωσιακού οχυρωματικού συνόλου της περιοχής.
Το έργο θα υλοποιηθεί με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των μελετών είναι μέχρι την 20η Ιουλίου 2016.
Το όλο έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας «Ελλάδα – ΠΓΔΜ 2007-2013» και συγκεκριμένα στην πράξη «Living history, Living nature II», με αρκωνύμιο «Lhi-Lna II». Το κόστος των μελετών αναμένεται να ανέλθει στα 83.000 ευρώ.
Μέσα από την ίδια πράξης εξάλλου χρηματοδοτούνται και άλλες σημαντικές παρεμβάσεις στο Δήμο Αλμωπίας, όπως μελέτη στοιχείων βυζαντινής κληρονομιάς της Αλμωπίας (73.000 ευρώ), μελέτη συνολικής ανάδειξης του Σπηλαιοβάραθρου στα Λουτρά Λουτρακίου (77.794 ευρώ) και ανάπλαση πλατείας Αετοχωρίου (186.530 ευρώ).