Δεν έχω μείνει άφωνος ή έκπληκτος από όσα συμβαίνουν στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης το τελευταίο διάστημα, όμως δεν μπορώ να πω ότι είχα και γνώση της κατάστασης που επικρατούσε στο σχολείο και στην περιοχή (να μην την ξεχνάμε).
Τα παιδιά άλλωστε αναπαράγουν στερεότυπα και συμπεριφορές που σε μεγάλο βαθμό έχουν τις ρίζες τους στην οικογένεια, στο περιβάλλον της γειτονιάς, στις παρέες. Με αυτή την οπτική το πρόβλημα δεν είναι του ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, δεν είναι της μαθητικής κοινότητας, αλλά είναι κοινωνικό. Αγγίζει όλη την «οργανωμένη» κοινωνία της περιοχής και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σε πρώτη φάση, γιατί αν είναι έτσι τα πράγματα στη Σταυρούπολη είναι έτσι και πιο πέρα...
Στον καταιγισμό των πληροφοριών διαπίστωσα με θλίψη ότι πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής και τους γονείς γνώριζαν ότι κάτι δεν πάει καλά στο ΕΠΑΛ. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να δηλώνουν πως αργά ή γρήγορα περίμεναν αυτό το ξέσπασμα βίας και τις συγκρούσεις. Μένω με την απορία γιατί δεν έγινε κάτι νωρίτερα για να προληφθούν όλα αυτά.
Έχοντας πια την εμπειρία από τα πεπραγμένα της Χρυσής Αυγής, θα περίμενε κάποιος η «ανεκτική» και σιωπηλή κοινωνία, ειδικά σε τοπικό επίπεδο, όπου όλα «κουκουλώνονται» πιο εύκολα από τη σιωπή και την ιδιότυπη ομετρά προς τους «ξένους» και τους «παρείσακτους», να αποκτήσει φωνή, να παραδειγματιστεί, να αντιδράσει, να προλάβει ενημερώνοντας τους αρμόδιους.
Κι όμως, μετά τα όσα εμβρόντητοι όλοι παρακολουθούσαμε να αποκαλύπτονται και να εξελίσσονται στις μικρές μας οθόνες επί χρόνια, το σίριαλ των έργων και των ημερών της εγκληματικής οργάνωσης τελείωσε και ξεχάστηκε. Τόσο ώστε σήμερα να παρακολουθούμε και πάλι εμβρόντητοι ένα σίκουελ με τη συμμετοχή νέων πρωταγωνιστών.
Και τότε τα ξέραμε και τώρα τα ξέραμε και τίποτα δεν αλλάζει. Αυτό συνιστά μείζον πρόβλημα για την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική πρόοδο. Η στασιμότητα και η αδυναμία ή η απροθυμία να πάρουμε στα σοβαρά τέτοιες συμπεριφορές, φασιστικές, βίαιες, επικίνδυνες είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Διότι δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής απάθειας απέναντι σε απειλητικά φαινόμενα, που τείνουν να γίνουν γενικευμένα προτού το καταλάβουμε.
Όσα συμβαίνουν στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης αφορούν σε όλη την κοινωνία, όλα τα σχολεία, όλες τις οικογένειες. Δεν είναι ένα «απόστημα» που πρέπει να σπάσει, ούτε μια συμπεριφορά ορισμένων πολύ λίγων ατόμων, ούτε ένα τοπικό ζήτημα. Είναι μια απειλή που έρχεται μπροστά μας, που έρχεται δίπλα μας, που έρχεται σε κάθε σπίτι. Όταν έρθει θα είναι αργά. Πρέπει τέτοια φαινόμενα να απασχολήσουν τόσο την κυβέρνηση, όσο και τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να αντιμετωπιστούν με αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών. Με δράση μέσα στην κοινωνία. Αν φτάσουμε η αντιμετώπιση να γίνεται στη φάση της αναγκαστικής καταστολής, τότε αποτύχαμε.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, είπε πολλά και σημαντικά χτες αναφερόμενη στο ζήτημα. Μίλησε για την κουλτούρα της βίας και τους υποκινητές της, για το πόσο ευάλωτη είναι και σ' αυτή τη συγκυρία της πανδημίας (θα προσέθετα αμέσως μετά την πολυετή οικονομική κρίση) η κοινωνία μας και τα σχολεία μας, για διαλυτικά φαινόμενα... Και κυρίως έβαλε στη συζήτηση την ποιότητα της γνώσης και της μάθησης και τον καθοριστικό ρόλο της οικογένειας.
Ας σκεφτούν όλοι τι παραδείγματα, τι μαθήματα, τι γνώσεις, τι αγωγή πήραν αυτά τα παιδιά που συμμετείχαν στα επεισόδια στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης κι ας πάψουν να φορούν τον εγωκεντρικό μανδύα του αθώου που τα έχει κάνει όλα καλά απέναντι στο παιδί του.
Το ερώτημα είναι αν προσπαθούμε όλοι για μια καλύτερη κοινωνία και αν προβληματιζόμαστε για το τι θα κληροδοτήσουμε όχι ως υλική, αλλά ως άυλη κληρονομιά στις νεότερες γενιές.
Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι σκεφτόμαστε ως κοινωνικό σύνολο με αυτό τον τρόπο. Εάν χαθεί η συνοχή, εάν κυριαρχήσει ο ατομισμός με κάθε κόστος, τότε οι νεότεροι θα βρουν διέξοδο στα μέσα που θα τους φέρνουν πιο γρήγορα πιο κοντά σε ανούσιους στόχους. Στόχους για τους οποίους το σπόρο βάλαμε εμείς.
Αν η νέα γενιά αντί να κυνηγάει όνειρα αναλώνεται στις «επιτυχίες» με τη χρήση βίας, τότε η κοινωνία δεν προοδεύει. Κι αν η στασιμότητα φαντάζει απογοητευτική, που να δείτε η οπισθοδρόμηση...
Αν πραγματικά άγγιξε κάποιους ό,τι έγινε στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης πρέπει άμεσα να ενσκήψουν στο πρόβλημα και να αποδείξουν στα παιδιά ότι η βία δεν είναι λύση σε κανένα πρόβλημα. Πρέπει να αναλύσουν διεξοδικά τι οδήγησε σε όσα βιώσαμε και να χρησιμοποιήσουν ως οδηγό το παράδειγμα του συγκεκριμένου σχολείου ώστε να στήσουν εκ νέου την εκπαιδευτική διαδικασία, τη μόρφωση, το εκπαιδευτικό περιβάλλον, θωρακίζοντάς το ακόμη και απέναντι σε τοπικούς κοινωνικούς θύλακες του κακού.
Δεν είναι το θέμα οι καταλήψεις επιτέλους. Εδώ ο κόσμος χάνεται κι εμείς το χαβά μας. Πέρασα τα 50 και είναι ζήτημα στο Λύκειο να έκανα τις μισές μέρες μάθημα, λόγω καταλήψεων. Πριν από 35 χρόνια. Κι ακόμα μιλάμε για τις καταλήψεις... Βολεύει. Αν μιλήσουμε για τα ουσιώδη, για τις πραγματικές αιτίες που οδηγούν σε τέτοια φαινόμενα φοβόμαστε ότι θα εκτεθούμε, ότι θα φανεί η γύμνια της κοινωνίας μας. Ας το πάρουμε αλλιώς. Πιο χριστιανικά αν θέλετε. Η ταπείνωση λυτρώνει.