Άρθρο της Σοφίας Ασλανίδου
Το μεταναστευτικό/προσφυγικό αποτελεί εδώ και πολύ καιρό το σημαντικότερο θέμα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Το είχε επισημάνει, ως πρόβλεψη, το 1982 ο δικός μας Κορνήλιος Καστοριάδης σε μια διάλεξη που είχε δώσει στο maison d’ Europe. Τότε ακουγόταν ως «αφέλεια”. Σήμερα όμως επαληθεύτηκε. Θέματα βίας και ασφάλειας στοχοποιούν τους πρόσφυγες και μετανάστες σαν να ζούσαμε πριν έρθουν, σε μια κοινωνία αγγελικά πλασμένη. Διάφορες οργανώσεις (ΜΚΟ) που εργάζονται στον τομέα του προσφυγικού και ειδικοί συζητούν ή ξανασυζητούν για το θέμα της ένταξης (ή κατ' άλλους της συμπερίληψης).
Η Ευρώπη έχει εμπειρία από την δεκαετία του '60, όταν μιλούσε για αφομοίωση ή για ενσωμάτωση και χρηματοδότησε για χρόνια έρευνες που αφορούσαν την ομαλότερη προσαρμογή των μεταναστών και προσφύγων στις κοινωνίες της. Τελευταία ήρθαν στο προσκήνιο βίαιες συμπεριφορές και στο σχολικό περιβάλλον που εκεί δεν υπήρχαν μετανάστες. Ακούσαμε εκπαιδευτικούς να διαμαρτύρονται και μαθητές να επιτίθενται σε δασκάλους με ανοίκειο τρόπο. Και να που οι εχθροί ήταν οι άλλοι, οι δικοί μας.
Το θέμα της ένταξης δεν μπορεί να αφορά μόνο τους μετανάστες αλλά κάθε παρεκκλίνουσα συμπεριφορά σε μια θεσμοθετημένη κοινωνία. Στην κοινωνία του σχολείου οφείλει να ενταχθεί και ο μαθητής και ο δάσκαλος αλλά και ο γονιός. Υπάρχουν κανόνες. Ο “Άλλος” στο σχολείο δεν είναι μόνο ο πρόσφυγας και μετανάστης αλλά και ο “Διαφορετικός”. Η ένταξη είναι ένας πολιτισμός, ένα παραγωγικό πλεονέκτημα που όταν ενσωματώνεται, ως αδιαπραγμάτευτη πρακτική σ' ένα σχολείο, παράγει σημαντικά αποτελέσματα.
Η σχολική κοινότητα που θα αναγνωρίσει ότι είναι ένα σύνολο ανθρώπων με ποικιλία διαφορετικών τρόπων ζωής, εθίμων, παραδόσεων, ιδεών και ικανοτήτων είναι αυτή που θα οικοδομήσει μια μελλοντική κοινωνία ασφαλή χωρίς αποκλεισμούς και κατ' επέκταση χωρίς βία. Ο διαφορετικός δεν είναι μόνο ο πρόσφυγας είναι και ο δικός μας, ο λευκός, ο όμορφος, ο ξανθός που φοράει γυαλιά, που είναι υπέρβαρος, που είναι κορίτσι, που είναι κοντός ή ψηλός κ.λπ. Ολοι αυτοί οι “Αλλοι” εχουν μια θέση ισότιμη στο σχολικό περιβάλλον ή σε κάθε περιβάλλον.
Η σχολική κοινότητα οφείλει να συμπεριλάβει πιο συστηματικά στις αναζητήσεις της, την έννοια της ένταξης. Καλό σχολείο είναι αυτό που θα καλλιεργήσει τις δεξιότητες και τις στάσεις ζωής στον μαθητή, που θα τον κάνουν να σέβεται τα δικαιώματα των άλλων. Καλό σχολείο είναι αυτό που ανοίγει δρόμους στους μαθητές. Και φυσικά σ' αυτό το καλό σχολείο σημαίνουσα θέση έχουν και οι δάσκαλοι και οι γονείς. Διαφορετικά όλοι αυτοί θα γευτούν τους καρπούς μιας βίαιης κοινωνίας που θα αναρωτιέται και θα αναζητά αιτίες και άλλοθι.
*Η Σοφία Ασλανίδου είναι Καθηγήτρια στην ΑΣΠΑΙΤΕ Θεσσαλονίκης