Απαισιόδοξη για την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία εμφανίστηκε η διάσημη και πολυβραβευμένη Τουρκάλα συγγραφέας, Ασλί Ερντογάν, από τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, όπου παρουσίασε τα βιβλία της που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.
Η Ασλί Ερντογάν, με σημαντικό δημοσιογραφικό και συγγραφικό έργο, εξέφραζε πάντα τη θέση της υπέρ της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει κατηγορηθεί για τρομοκρατική προπαγάνδα και το 2016 οδηγήθηκε στη φυλακή όπου έμεινε για 136 ημέρες. Έπειτα από τη φυλάκισή της αυτοεξορίστηκε στη Γερμανία.
«H κατάσταση στην Τουρκία χειροτερεύει τα τελευταία τρία - τέσσερα χρόνια και πιστεύω ότι μετά την ακύρωση των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν έχει μείνει ούτε ίχνος δημοκρατίας στην Τουρκία. Οι πολιτικοί το αποκαλούν απολυταρχικό καθεστώς. Η κατάσταση είναι όπως ήταν το 1930: ένα φασιστικό κύμα που φουντώνει και το μονοπώλιο ενός άνδρα ο οποίος μάλιστα δεν αισθάνεται και πολύ ασφαλής.Νομίζω πως αυτή τη στιγμή περίπου 300.000 άνθρωποι είναι στη φυλακή ενώ ήδη χτίζουν 200 καινούργιες φυλακές ώστε σε δύο χρόνια οι φυλακισμένοι να φτάσουν το μισό εκατομμύριο. Αυτό είναι ρεκόρ ακόμα και για την Τουρία που είχε δύο χούντες. Η κατάσταση κατρακυλάει γρήγροα. Και η αντιπολίτευση είναι διχασμένη και πολύ καταπιεσμένη. Όποιος υψώνει τη φωνή του, ακόμα και ένα tweet να γράψει, καταλήγει στη φυλακή», δηλώνει η ίδια μιλώντας στη Voria.gr.
Ερωτηθείσα αν διατηρεί ακόμα την ελπίδα της για μια αλλαγή στη χώρα, τόνισε: «Όταν το κοιτάω ρελαιστικά δεν μπορώ να δω πότε μπορεί να τελειώσει αυτό. Όλοι λένε ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι. Συμφωνώ! Αλλά πώς θα τελειώσει; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση. Μπορεί να τελειώσει με εκλογές; Όχι, γιατί αν οι εκλογές ελέγχονται, δεν θα ανέβει η αντιπολίτευση στην εξουσία. Βγαίνοντας στους δρόμους; Θα γίνει σφαγή. Φαίνεται ότι η κατάσταση αυτή στη χώρα θα συνεχιστεί για μερικά ακόμα χρόνια».
Όπως εύστοχα αναφέρθηκε από τη Λίζη Τσιριμώκου, καθηγήτρια στο ΑΠΘ, η οποία παρουσίασε την κ. Ερντογάν στην ομιλία στο πλαίσιο της Έκθεσης, πρόκειται για μια «Ερντογάν εξορισμένη από το Ερντογάν».
Ερωτηθείσα για τον τρόπο που επηρεάσε η εξορία το συγγραφικό της έργο, τόνισε πως η έννοια της εξορία υπήρχε πάντα στην αφήγηση, αναφέροντας το παράδειγμα της εξορίας από τον Παράδεισο του Αδάμ και Έυας. «Για εμένα πλέον όμως, η εξορία είναι κάτι παραπάνω από μια μεταφορά. Μου αφήνει ένα αίσθημα πικρίας. Είναι σαν ολόκληρος ο κόσμος να γίνεται φυλακή. Ακόμα και αν δεν θέλεις ποτέ να ξαναπάς στο μικρό αυτό κομμάτι της γης απο το οποίο έχεις εξοριστεί, ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζει να είναι φυλακή», τόνισε.
Πολιτική αγωνίστρια η κ. Ερντογάν αναφέρει πως η λογοτεχνία είναι πάντα πολιτική ακόμα και αν δεν το συνειδητοποιούμε. «Ακόμα και όταν διαλέγουμε αν ο χαρακτήρας μας θα είναι γυναίκα ή άντρας, είναι πολιτική», σημείωσε.
Μιλώντας για τις επιρροές της από άλλους συγγραφείς, τόνισε πως έχει επηρεαστεί τρομέρα από τον Ντοστογιέφσκι ενώ τους δύο συγγραφείς των οποίων τα βιβλία ζήτησε να πάρει μαζί της στη φυλακή και είχε πάντα στο κρεβάτι της ήταν του Ρίλκε και του Σελίν. "
Τα βιβλία της συγγραφέα, μιλούν όπως είπε η ίδια, για το τραύμα, το κενό και την αναζήτηση του εαυτού μας. «Το τραύμα είναι σιωπηλό, δεν είναι καλός αφηγητής, θέλει να ξεχάσει. Ανά στιγμές όμως βγάζει σιωπηλά ουρλιαχτά και μετατρέπεται σιγά σιγά σε σιωπηλή κραυγή. Τότε μπάινει στο παιχνίδι η λογοτεχνία. Αλλά δεν είναι εύκολο», σημειωσε, προσθέτοντας πως προσπαθεί να αρθρώσει τη γλώσσα του τραύματος. Στο τελευταίο βιβλίο της «The Stone Building and Other Places», το οποίο έγραψε έξι χρόνια πριν τη φυλάκισή της μιλάει για μια ηρωίδα η οποία έχει υποστεί φυλάκισμο και βασανισμό. «Όλοι με ρωτούν πώς αισθάνομαι για το βιβλίο μου αυτό μετά τη φυλακή. Απαντώ ότι αισθάνομαι καλά για το βιβλίο μου. Θα μπορούσε να γράψω ένα ημερολόγιο για τη φυλακή για την «εξωτερική» πραγματικότητα της φυλακής, αλλά θα ήξερα ότι αυτό δεν θα ήταν η αλήθεια, γιατί η εσωτερική πραγματικότητα του τραύματος είναι πολύ διαφορετική και σου μιλάει»
«Οι λέξεις είναι κενές. Πρέπει να βάλεις αίμα σε αυτές», είπε και υπογράμμισε πως από τα βιβλία δεν θέλεις κάτι περισσότερο από μια σωστή δομή. «Αυτό που χρειάζομαι από ένα βιβλίο είναι φράση που θα μπορεί να με συνοδεύσει στη φυλακή, θα μπορεί να με συνοδεύσει στον τάφο. Μια φράση που θα με βοηθήσει να απαλύνω τον πόνο της ύπαρξης».
Βιογραφία
Η Ασλί Ερντογάν γεννήθηκε το 1967 στην Κωνσταντινούπολη. Το 1983 τελείωσε το Λύκειο στη Ροβέρτειο Σχολή και σπούδασε στη συνέχεια στο τμήμα Πληροφορικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου. Με υποτροφία του CERN έζησε δύο χρόνια (1991-1993) στη Γενεύη μελετώντας τη Φυσική των Στοιχειωδών Σωματιδίων, και όταν επέστρεψε, έλαβε το Master’s Φυσικής του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου. Κατά τη δίχρονη αυτή διαμονή της στην Ευρώπη άρχισε η περιπέτειά της με τη συγγραφή, στην οποία έμελλε να αφιερωθεί αποκλειστικά λίγα χρόνια αργότερα, εγκαταλείποντας την επιστημονική της έρευνα στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο, τον Οστρακάνθρωπο το 1994, κι έχει από τότε μια σταθερή παρουσία στην τουρκική λογοτεχνία, αλλά και μια πλούσια αρθρογραφία σε εφημερίδες και πολιτιστικά περιοδικά της προοδευτικής διανόησης. Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο Διηγήματος Sait Faik τον Αύγουστο του 2016, αμέσως μετά την σύλληψή της, με το σουηδικό βραβείο Τuchoslky και πιο πρόσφατα με το 2017 ΕΙCF Princess Margriet Award for Culture και το γερμανικό Erich Maria Remarque Prize. Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες.
Η Ασλί Ερντογάν αφέθηκε ελεύθερη από τη φυλακή στα τέλη Δεκεμβρίου 2016 και κατάφερε να πάρει πίσω το διαβατήριό της τον Σεπτέμβριο του 2017 οπότε έφυγε για τη Γερμανία, παίρνοντας τον δρόμο της αυτοεξορίας, όπως έχουν κάνει πολλοί Τούρκοι διανοούμενοι και καλλιτέχνες.
Η ίδια η Ασλί Ερντογάν έχει περάσει 136 ημέρες στη φυλακή και είναι μία από τους δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται στο στόχαστρο των τουρκικών αρχών.